ΚΕΙΜΕΝΟ Βαρβάρα Γκιγκιλίνη, Νατάσα Παπανικολάου
ΦΩΤΟ+VIDEO: DIGA PICTURES
Όταν του είπαμε να διαλέξει background για τη συνέντευξη, προτίμησε να φαίνονται οι χημικές τουαλέτες από πίσω του. «Το τοπίο είναι μια χαρά», μας είπε «και ακόμη καλύτερη είναι η μυρωδιά του»… «Η μυρωδιά αυτή μου δίνει ασφάλεια γιατί μου θυμίζει τον μπαμπά μου», συνέχισε. Ως αντικαθεστωτική η οικογένεια του AI WEI WEI πέρασε πολλά. Διέμεινε για 5 χρόνια σε ένα χώρο κάτω από τη γη. Ο πατέρας του καθάριζε καθημερινά τις δημόσιες τουαλέτες ως τιμωρία για τα πολιτικά του πιστεύω… Σήμερα ο AI είναι από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες και ακτιβιστές στον κόσμο. Στόχος του να βοηθήσει όσο περισσότερο μπορεί τους πρόσφυγες. « Άργησα να έρθω», μας είπε «γι’ αυτό τον λόγο θέλω με την τέχνη μου να γίνει γνωστό σε όλους αυτό το βάναυσο φαινόμενο …». Απίστευτα φιλάνθρωπος αγκαλιάζει όλους τους εθελοντές στο καμπ της Μόριας και τους μιλάει για τα πάντα.
Εκείνοι του δείχνουν ακόμη και τις φωτογραφίες των παιδιών τους! Όλοι διεκδικούν μια κουβέντα και μια φωτογραφία μαζί του. Φιλικός και πρόσχαρος, ο Ai Wei Wei, φέρεται κατά τον ίδιο τρόπο και στα αδέσποτα που λαμβάνουν τα φιλόζωα ένστικτα του …
Ο ακτιβιστής στο λόφο των Αφγανών στη Μόρια.
«Η τέχνη πάντα θα έχει τον τελευταίο λόγο. Δεν μπορούμε σε αυτό το είδος της κατάστασης να κάνουμε τους άλλους ανθρώπους να αισθάνονται ανίσχυροι που είναι η πραγματική τραγωδία. Η τραγωδία προσωπικά δεν είναι έχει να κάνει με το πόσο φτωχοί είμαστε ή πόσο λυπημένους μας έκανε ο πόλεμος. Η πραγματική τραγωδία είναι να ξεχάσουμε ποιοι είμαστε, αν οι άνθρωποι χάσουν την αίσθηση για την ανθρωπότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα …».
Συναντήσαμε τον γνωστό καλλιτέχνη AI WEI WEI στη Μόρια, ψηλά στο λόφο των Αφγανών όπου είχαμε μια φιλική κουβέντα μαζί του. Ο καλλιτέχνης μας μίλησε για τον ίδιο και τα συναισθήματά του πάνω στο προσφυγικό ζήτημα, όσο και για το στούντιο που πρόκειται να δημιουργήσει εδώ στη Λέσβο σε συνεργασία με τους με φοιτητές του και άλλους καλλιτέχνες, με σκοπό να χτίσει ένα μνημείο για τους πρόσφυγες. Στην ερώτηση μας για το τι ακριβώς θα απεικονίζει το συγκεκριμένο μνημείο, δεν μας απάντησε. Μας είπε μόνο ότι το πραγματικό μνημείο είναι αυτό που έχουμε στην καρδιά μας και έχει να κάνει με το πως αντιμετωπίζουμε μέσα μας ανθρωπιστικά θέματα, όπως αυτό των προσφύγων που περνάνε από το νησί μας. Ο ίδιος μάλιστα τόνισε μεταξύ άλλων, ότι έχει ενθουσιαστεί με την αλληλεγγύη των Λέσβιων που ενώ ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα καθημερινότητας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της ασταθούς πολιτικής κατάστασης της χώρας έχουμε βάλει την προσφορά μας απέναντι στους πρόσφυγες σε προτεραιότητα .
Τα έργα του ακτιβιστή
Ο Ai wei wei ήρθε πριν από μερικούς μήνες στο νησί και μάλιστα αρκετά καθυστερημένα όπως ο ίδιος πιστεύει.
Μέλημα του είναι να προκαλέσει την κοινή γνώμη αλλά και άλλους διάσημους φίλους του, καλλιτέχνες και ανθρώπους του διεθνούς τζετ σετ, να μιλήσουν με τα έργα τους ή τη δουλειά τους και να κάνουν γνωστό παγκοσμίως αυτόν τον ξεριζωμό που δεν φαίνεται να έχει τέλος. Ο ίδιος, μεγαλωμένος σε πολύ αντίξοες και δύσκολες συνθήκες εξαιτίας του αντικαθεστωτικού του πατέρα, έμαθε από μικρός να υποστηρίζει όλους εκείνους που για τους ευνόητους λόγους δεν μπορούν να ασκήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα τους. Ακόμη και η τέχνη του προσαρμόστηκε πάνω σε αυτή τη δομή ώστε να ακούγεται παγκόσμια η φωνή του και το κατάφερε τόσο καλά ώστε η κινεζική κυβέρνηση τον φυλάκισε για αρκετά χρόνια στερώντας του ακόμα και το δικαίωμα εξόδου από τη χώρα.
Με την ήρεμη και καθησυχαστική, αλλά ταυτόχρονα «σπασμένη» από τη συγκίνηση φωνή του μας εξηγεί την τραγικότητα της περίστασης που όλοι βιώνουμε το τελευταίο διάστημα: «Για μένα είναι πολύ σοκαριστικό όλο αυτό το φαινόμενο, όλοι ξέρουμε ότι είναι μια φρικτή κατάσταση, μισό εκατομμύριο άνθρωποι ήρθαν και πάνω από 4.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Μωρά, γυναίκες, έγκυες γυναίκες, πολλοί ενήλικες θυσίασαν ότι έχουν, για να έρθουν σε μια νέα γη και το πώς γίνονται δεκτοί, πώς τους φέρονται, για μένα, είναι μια εμπειρία μάθησης. Πρέπει να αναλογιστούμε ότι μια τέτοια ανθρωπιστική κρίση έχει να εμφανιστεί, μετά το Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο και είναι μια τραγική κατάσταση για την οποία όλοι πρέπει να προσφέρουμε».
Μνημείο για τους πρόσφυγες και εγκατάσταση στο Μουσείο Βρανά
Για το φαινόμενο της μετακίνησης αυτού του ανθρώπινου ποταμιού προς την Ευρώπη και τις άθλιες συνθήκες που συναντούν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, ο Αi wei wei εξέφρασε την ανάγκη του να “εμπλακεί περισσότερο” ως καλλιτέχνης και να βιώσει το δράμα των προσφύγων από πρώτο χέρι. Αυτό μάλιστα έχει προετοιμάσει και για τους διάσημους φίλους του που πρόκειται να επισκεφτούν το νησί μετά από πρόσκλησή του προκειμένου να τον βοηθήσουν ως προς αυτή την κατεύθυνση . «Με αυτή μου την κίνηση είναι σαν να προσκαλώ τους ίδιους τους καλλιτέχνες να πηδήξουν βίαια στο νερό ή στο σκάφος. Θέλω να κάνω κάτι που να τους κάνει να βιώσουν τη βία και τον ξεριζωμό που νιώθουν όλοι οι πρόσφυγες». Παράλληλα με τις εγκαταστάσεις που θα στήσει εδώ ο κινέζος καλλιτέχνης και ακτιβιστής θα ξεκινήσει γυρίσματα με το συνεργείο του στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ για τους πρόσφυγες.
Το ίδιο βράδυ της συνέντευξης , ο κινέζος καλλιτέχνης παραβρέθηκε στα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης της ΦΕΜ όπου συγκινημένος είδε μία προς μία τις σπαραχτικές φωτογραφίες Ελλήνων και ξένων φωτορεπόρτερ που έχουν περάσει ως σήμερα από το νησί. «Οι φωτογραφίες απεικονίζουν και αναδεικνύουν με τον πιο δυνατό τρόπο το προσφυγικό δράμα» είπε ο Ai wei wei που θα συνεργαστεί με την ΦΕΜ ώστε κάποιες από τις φωτογραφίες να ενσωματωθούν στην μεγάλη έκθεση που ετοιμάζει για το προσφυγικό σε Αθήνα και Βερολίνο.
«Αναζητώ καλλιτεχνικές δράσεις ανθρώπων που δημιουργούν και ζουν στη Λέσβο και θα μπορούσα να τους βοηθήσω να αναδείξουν τη δουλειά τους» δήλωσε ο Ai Wei Wei, που ανακοίνωσε μέσω της ιστοσελίδας του στο Facebook ότι βάζει λουκέτο στην έκθεσή του “Raptures” στη Δανία μετά την απόφαση του δανέζικου κοινοβουλίου να αναγκάζει τους πρόσφυγες που φτάνουν στη χώρα να παραδίδουν τα κοσμήματα και τα χρήματα τους στο Δανέζικο κράτος, ένας νόμος που έχει προκαλέσει και δικαίως την παγκόσμια κατακραυγή. Το μήνυμα για το κλείσιμο της έκθεσης του εκεί δόθηκε ηχηρά από τη Λέσβο στην περιοχή της Κρατήγου ενώ οι αφίξεις φουσκωτών με πρόσφυγες από απέναντι ήταν σε εξέλιξη. Το μουσείο Faurschou σε ανακοίνωσή του στηρίζει την απόφαση του καλλιτέχνη, και εκφράζει τη λύπη του που η Δανία επέλεξε να μπει στην πρώτη γραμμή μιας απάνθρωπης πολιτικής πάνω στη στιγμή που συμβαίνει η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στην Ευρώπη και Μέση Ανατολή, αντί να μπει μπροστά για να βρεθεί μια λύση με σεβασμό και ουσία, ώστε να δοθεί ένα λύση σε αυτό το ανθρωπιστικό πρόβλημα.
