Πρόσφατες μελέτες στον Κόλπο Καλλονής τονίζουν την επείγουσα ανάγκη για προστασία της απειλούμενης με εξαφάνιση Πίννας (Pinna nobilis), οι λιγοστοί εναπομείναντες πληθυσμοί της οποίας απειλούνται από πληθώρα παράνομων αλιευτικών δραστηριοτήτων.
Η Πίννα βρίσκεται στα πρόθυρα της ολοκληρωτικής εξαφάνισης ως είδος μετά την καταστροφική πανδημία που οφείλεται σε ένα παθογόνο παράσιτο, το οποίο καταστρέφει τους πληθυσμούς της από το 2016 (στην Ελλάδα από το 2018). Πλέον, από το 2019, η Πίννα κατατάσσεται ως «κρισίμως κινδυνεύον» είδος στην Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών (IUCN Red List).
Ο Κόλπος της Καλλονής, αποτελεί τη μία από τις δύο μοναδικές περιοχές στην Ελλάδα όπου απαντώνται ακόμα ζωντανές Πίννες, και μία από τις σημαντικότερες λιγοστές περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο (και κατ’ επέκταση παγκοσμίως καθώς πρόκειται για είδος που απαντάται αποκλειστικά στη Μεσόγειο). Παρά την παρουσία ζωντανών Πιννών στον Κόλπο Καλλονής, η βιωσιμότητα τους δε μπορεί να εξασφαλιστεί, όπως φάνηκε και μετά το νέο κύμα μαζικής θνησιμότητας κατά το καλοκαίρι του 2023, το οποίο σχεδόν αφάνισε το είδος από την περιοχή για 2η φορά μετά το 2018. Για όλους τους παραπάνω λόγους, καθίσταται απαραίτητη η άμεση προστασία των ελάχιστων ατόμων που έχουν απομείνει στην Καλλονή.
Δυστυχώς, την άκρως κρίσιμη κατάσταση του πληθυσμού της Πίννας στην Καλλονή, επιδεινώνουν η πληθώρα έντονων ανθρωπογενών πιέσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η μη σωστή εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας οδηγεί σε τακτικά περιστατικά παράνομης αλιείας. Συγκεκριμένα έχουν γίνει πληθώρα καταγγελιών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου για παράνομη αλιευτική δραστηριότητα με συρόμενα εργαλεία (τύπου δράγας / αργαλειού – Kωδ. DRB & DRH), πολύ πλησιέστερα του ελάχιστου επιτρεπτού ορίου από την ακτή (0,3νμ – Καν. 1967/2006), ή / και μη προβλεπόμενου βάρους (12kg – Π.Δ. 86/1998). Οι επιπτώσεις της παράνομης αλιείας με συρόμενα εργαλεία έχουν καταστροφικές συνέπειες τόσο για τις ελάχιστες ζωντανές Πίννες όσο και για το σύνολο των παράκτιων οικοτόπων του Κόλπου καθώς προκαλούν μηχανική καταστροφή του πυθμένα. Επιπλέον, αλιευτικά εργαλεία όπως οι ιχθυοπαγίδες (τύπου νταούλια – Kωδ. FPO), οι οποίες επίσης καταγράφονται σε βάθη μικρότερα του επιτρεπτού από το νόμο (10m – Π.Δ. 157/2004), καθώς και οι πολλαπλές μαρτυρίες και ενδείξεις για λαθροθηρία Πιννών, επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο τη δυσμενή κατάσταση του είδους στον Κόλπο Καλλονής.
Το παρόν δελτίο τύπου αποτελεί έκκληση προς την τοπική κοινότητα και τις αρχές της Λέσβου να αναγνωρίσουν τη κρισιμότητα της κατάστασης και να λάβουν άμεσα μέτρα για τη διακοπή των παράνομων δραστηριοτήτων καθώς και για τον καθορισμό περιοχών απολύτου προστασίας, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του είδους στον Κόλπο Καλλονής. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μέσα από τη μακροχρόνια παρακολούθηση του Κόλπου Καλλονής και των πληθυσμών Πίννας, μπορεί να παρέχει την απαραίτητη επιστημονική γνώση (δεδομένα και μεθόδους) για να στηρίξει τη διαδικασία λήψης κατάλληλων μέτρων διαχείρισης και προστασίας. Η προστασία του Κόλπου Καλλονής και της θαλάσσιας ζωής δεν αποτελεί απλώς ένα περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά απαραίτητο βήμα προς τη διατήρηση της φυσικής μας κληρονομιάς και της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας της Λέσβου.
Εργαστήριο Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας και Διαχείρισης Οικοσυστημάτων
Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών
