«Οι άνθρωποι που μπορούν να φορέσουν με εμμονή ένα στυλ με κερδίζουν πάντα γιατί η ειλικρίνειά τους μιλάει στην καρδιά μου», εξομολογείται ο ήρωας του Αυστραλού Γκρέγκορι Ντέιβιντ Ρόμπερτς στο σχεδόν αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του, «Σανταράμ». Και είναι αυτή η φράση που μου ήρθε στο μυαλό, πριν από λίγες μέρες ένα καυτό μεσημέρι του Ιουλίου, έχοντας απέναντί μου τον Γιώργο Πλωμαριτέλη και τον Παναγιώτη Ραχάνη, δυο μεταλάδες ίδιους και απαράλλαχτους στο στυλ με τους μεταλάδες πριν από αυτούς και ίδιους με αυτούς που …θα ‘ρθουν. Θα έλεγε κανείς ότι όλα τριγύρω αλλάζουνε εκτός από τους απολύτως συνεπείς οπαδούς αυτή της σκηνής που μετρά εκατομμύρια φανατικούς σε όλο τον κόσμο. Μιας σκηνής διαχρονικής, ανεξίτηλης από τον χρόνο, συνυφασμένης με την «κοινότητα», την αφοσίωση, και την αμοιβαιότητα η οποία παγκοσμίως ακολουθείται από μια κατά κανόνα μαύρη στα χρώματα ολιγομελή ομάδα που συχνάζει στα δικά της μέρη και ξεχωρίζει από τα άλλα είδη. Όπως και ο «Λύγκας», το “Κρισίμως κινδυνεύον” άγριο αιλουροειδές που έδωσε το όνομά του στο Σωματείο φίλων rock και metal της Λέσβου ΛΥΓΞ πριν από έξι χρόνια όταν το metal ήταν κι εκείνο είδος προς εξαφάνιση στο νησί. Έξι χρόνια και αρκετά επιτυχημένα φεστιβάλ μετά οι Μεταλλικοί Λύγκες του νησιού μιλούν για την αφετηρία όλου αυτού του φανταστικού ταξιδιού, την μεγάλη οικογένεια της Λέσχης, το Aeolian Storm Rock φεστιβάλ που διοργανώνουν αλλά και για το τι συνιστά τελικά τη metal ταυτότητα.
Το «Lesvos Metal Crew ΛΥΓΞ» ιδρύθηκε το 2018 ενώ οι φίλοι της μουσικής του νησιού απέκτησαν τον δικό τους χώρο-που στη νυχτερινή ζωή της πόλης είναι γνωστή ως «Η Λέσχη», -τον αμέσως επόμενο χρόνο.
Το όνομα Lesvos Metal Crew προϋπήρχε όπως μου λέει ο πρόεδρος Γιώργος Πλωμαριτέλλης «από μια παρέα που συναντιόταν στο ιστορικό «Heavy», το μαγαζί του Γιώργου Λινάρδου που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και στον οποίο χρωστάμε πολλά. Έπειτα, επειδή αγαπάμε πολύ αυτά τα πλάσματα, τους λύγκες, τους φαντομάδες των ελληνικών βουνών αποφασίσαμε να προσθέσουμε και το ΛΥΓΞ. Μας άρεσε πολύ και σαν εικόνα και έβγαινε και ωραίο στα .. μπλουζάκια».
«Νιώθουμε κι εμείς που και που κάπως σαν φαντομάδες. Όταν για παράδειγμα ξεκίνησε το 2018 το Σωματείο, το «metal» στη Λέσβο ήταν θα λέγαμε ένα είδος προς εξαφάνιση» συμπληρώνει ο Παναγιώτης. «Η metal κοινότητα «κρατάει» βέβαια διαρκώς μια δυναμική στο κοινό της, υπάρχουν πάντα παιδιά που ακούνε, η μουσική αυτή είναι διαχρονική. Ωστόσο στη Μυτιλήνη για πάρα πολλά χρόνια η metal κουλτούρα είχε σχεδόν εξαφανιστεί, στην πόλη δεν υπήρχε κανέναν μαγαζί το οποίο να παίζει τέτοια μουσική και αυτός ήταν ένας από τους κύριους λόγους που ξεκινήσαμε αυτό το εγχείρημα. Θέλαμε έναν χώρο για να μπορούμε να ακούμε τη μουσική που μας αρέσει και να συζητάμε γι’ αυτή».
‘Έτσι πρωτίστως η Λέσχη είναι ένας χώρος που τα μέλη της έρχονται να ακούσουν metal και να ανταλλάξουν απόψεις για τη μουσική. Μέσα από αυτή την ανταλλαγή απόψεων δημιουργούνται βαθύτεροι δεσμοί μεταξύ των μελών της οι οποίες φέρνουν συνέργειες με κοινωνική διάσταση. ‘
«Μέσα σε αυτά τα χρόνια ανακαλύψαμε ότι με αυτό τον τρόπο οι προσωπικοί μας δεσμοί μεγάλωσαν. Ήρθαμε σε επαφή και με άλλες κοινωνικές ομάδες, «υποστρώματα» και κουλτούρες «κοντά» στη δική μας και ανοιχτήκαμε σε δρόμους πολύ ευχάριστους. Είναι η λογική συνέχεια. Με αυτούς που διασκεδάζεις, να γίνεσαι τελικά και περισσότερο φίλος, να βρίσκεις ανθρώπους στους οποίους μπορείς να στηριχτείς επάνω τους. Η Λέσχη είναι η βάση μιας κοινότητας και μιας βαθιάς φιλίας μεταξύ μας. Από εκεί και πέρα η metal κοινότητα συνδέεται και με άλλες δραστηριότητες. Για παράδειγμα αγαπάει πάρα πολύ τα παιχνίδια. Υπάρχει λοιπόν μια ομάδα μέσα στη Λέσχη που ασχολείται με τα board games. Έτσι μετά από συνεννόηση έρχονται έφηβοι και νέοι που συναντιούνται και παίζουν στον χώρο αυτό».
«
“Η Metal είναι κάτι φυσικό που έρχεται από μέσα μας μπορούμε να πούμε γενικά όλοι εδώ πέρα ότι είναι ουσιαστικά η ταυτότητά μας. Οι περισσότεροι από μας είναι και ταυτόσημοι με κάποιο συγκρότημα και κάποιο είδος“
Για εμάς η metal είναι κάτι τόσο φυσιολογικό και τόσο καθημερινό όπως το φαγητό. Δεν μπορώ να σου πω ότι ακούω τέσσερις με πέντε ώρες μουσική κανείς δεν το κάνει αυτό αλλά όταν ακούω θα ακούσω metal.Φυσικά και μου αρέσουν αλλά είδη και αλλά ήδη αλλά με αυτό που είμαι «άρρωστος» με την καλή έννοια είναι το metal”
«Άλλο ένα κομμάτι είναι αυτό της μουσικής παραγωγής» λέει ο Παναγιώτης :«Υπάρχουν συγκροτήματα που γεννήθηκαν μέσα από τη συνάντηση αυτή των μελών της λέσχης, μπάντες με δισκογραφία πλέον. Συγκεκριμένα οι FULL MENTAL JACKET που θα παίξουν και στο φεστιβάλ, διαφορές μπάντες εφήβων και άλλα συγκροτήματα τα οποία βρήκαν μία ωραία αφορμή να συνεχίσουν. Είμαστε ένας ενεργός πυρήνας 40 ατόμων που πάμε παντού και υποστηρίζουμε τις μπάντες. Παράλληλα έχουν γίνει και εκθέσεις και ζωγραφικής και γενικότερα Τέχνης στο Δημοτικό θέατρο με διοργανωτή το Lesvos Metal Crew ΛΥΓΞ κάποιες και στον χώρο της Λέσχης, εκθέσεις φωτογραφίας, και πρόσφατα διοργανώσαμε μια χορευτική παράσταση με το DANZA PASSION όπου οι χορευτές της σχολής χόρεψαν διάσημες metal μελωδίες. Μην ξεχνάμε πως κάποτε και το rock και το metal χορεύονταν».
Όμως πέρα από το παιχνίδι και τη διασκέδαση αυτό το crew είναι και κοινωνικά ευαισθητοποιημένο. Μαζί με το Vespa Club Λέσβος έχουν συγκεντρώσει χρήματα για Συλλόγους του νησιού ενώ συμμετέχουν σε δράσεις με φιλανθρωπική διάσταση σε συνεργασία με άλλα metal σωματεία στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο συνεργάζονται με τους Εθελοντές Αιμοδότες που θα είναι και φέτος στο φεστιβάλ με δικό τους περίπτερο.
.
«Πρόκειται για μια ζωντανή κοινότητα. Υπάρχει μια χροιά αλληλεγγύης. Ηeavy metal δεν σημαίνει μόνο να μαζευόμαστε και να πίνουμε μπύρες. Υπάρχει μία μεγάλη προέκταση κοινωνική που θέλουμε να έχει προοπτική. Άλλωστε αυτό υπήρχε πάντοτε μέσα στην κοινότητα πανελλαδικά. Δεν είμαστε φυσικά ηθικά ανώτεροι από κάποια άλλη ομάδα», εξηγεί ο Πρόεδρος Γιώργος Πλωμαριτέλης αλλά επειδή είμαστε λίγοι καταλαβαίνουμε τις ανάγκες άλλων που είναι και αυτές μειονοτικές. Και υπάρχει και συνεργασία με άλλα σωματεία. Σε πράγματα που δυσκολευόμαστε να τα κάνουμε μόνοι μας έρχεται ένα άλλο σωματείο και μας βοηθάει. Με αφορμή τη μουσική συναντηθήκαμε λοιπόν και με πολλούς άλλους ανθρώπους που είδαμε ότι ο καθένας έφερε κάτι διαφορετικό».
Τον Απρίλη του 2019 μόλις ουσιαστικά είχαμε ξεκινήσει υπέπεσε στην αντίληψη ενός μέλους μας η εθελοντική δράση διαφόρων οπαδών της metal μουσικής ανά τη χώρα για τη συγκέντρωση χρημάτων για τη βοήθεια του Γιάννη Μινάρδου ο οποίος χρειαζόταν προσθετικό μέλος. Έτσι με τη συμμετοχή πολλών συγκροτημάτων και φίλων του συλλόγου μας συγκεντρώθηκε με μια συναυλία ένα αρκετά μεγάλο ποσό για τον ιερό αυτόν σκοπό.
ΛΥΓΚΕΣ -Η μουσική metal σήμερα στην Ελλάδα ευδοκιμεί
Στον πανέμορφο χώρο της Λέσχης που θυμίζει αισθητικά παλιά αγαπημένα μαγαζιά της Αθήνας όπου άνοιξε τις πόρτες της για τη συνέντευξη, μπήκα σε πειρασμό να ρωτήσω τα παιδιά αν παράγεται καινούργια μουσική metal σήμερα και σε τι ποσοστό σχετικά με τη δεκαετία του 80 όπου μεσουρανούσαν τα πιο γνωστά και σε εμάς, τους μη μυημένους, μεγάλα metal συγκροτήματα:
«Ναι έχει μπάντες έχει και μπαντάρες θα πω. Νομίζω τώρα είμαστε σε ένα σημείο πλέον που υπάρχει ένας οργασμός καινούργιων συγκροτημάτων. Επειδή υπήρξα πριν από λίγο καιρό και να ραδιοφωνικός παραγωγός στο SLAM 101, 5 Radio του συγχωρεμένου Χρήστου Βαλασέλη παρακολουθούσα τη σκηνή αυτή», λέει ο Π. Ραχάνης.
«Βέβαια δεν είναι μπάντες που θα παίξουν σε mainstream Μέσα όπως τη δεκαετία του 80 έπαιζαν αντίστοιχα στο MTV. Έτσι κι εμείς με το φεστιβάλ στηρίζουμε τέτοιες μπάντες που δεν θα μπορούσαν να προβληθούν αλλιώς και θέλουμε να έχει η επαρχία μια επαφή με αυτά τα συγκροτήματα. Θέλουμε ο νέος άνθρωπος που θα ακούσει αυτό το live να συνεχίσει να ακούει και να είναι για εκείνον μια εμπειρία. Πολλά παιδιά για πολλές δεκαετίες στη Μυτιλήνη δεν το είχαν αυτό».
(Ο Πρόεδρος μου λύνει την απορία γιατί το metal ευδοκιμεί στη Σκανδιναβία).
«Στην Ελλάδα συγκριτικά είμαστε καλά. Υπάρχουν χώρες που δεν έχουν ιδέα τι είναι metal. Μετά τη Bόρεια Ευρώπη, (τη Σκανδιναβία και τη Γερμανία κυρίως) η Ελλάδα είναι δύναμη. Σε αυτές τις χώρες δεν υπήρξε ποτέ οι προκατάληψη ότι ένας άνθρωπος με μακριά μαλλιά, ένας μαλλιάς δεν θα μπορούσς για παράδειγμα να γίνει καλός δάσκαλος. Επίσης αυτά τα κράτη θεώρησαν τη metal κουλτούρα τους και τη στήριξαν. Εδώ δυστυχώς στηρίζαμε τα … πανηγύρια. Και παρότι είμαστε πολύ δυνατοί παγκοσμίως σε συγκροτήματα και σε συλλέκτες βινυλίων θα μπορούσαμε να είμαστε το νούμερο δύο είδος… μετά τα μπουζούκια βέβαια (γέλια) δυστυχώς είμαστε βαθιά συνδεδεμένο με τη θρησκεία κράτος, “φονταμενταλιστικό” θα έλεγα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μείνουμε πολύ πίσω καθώς η θρησκεία στο παρελθόν έβαλε ταμπέλες στο metal. Σε ό,τι αφορά τη διασκέδαση, κυρίως στην Αθήνα, υπάρχουν πάρα πολλά μέρη που μπορείς να ακούσεις metalκαι αυτό δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη.»
Το Aelian Storm Rock ΦΕΣΤΙΒΑΛ
Το πρώτο φεστιβάλ ξεκινάει το 2019 και γίνεται στην Πλαζ Τσαμάκια. Η εκδήλωση είχε τεράστια απήχηση και αμέσως αγαπήθηκε από τον κόσμο «Τότε είχαμε δύο στόχους: Να φέρουμε κάποιες μπάντες που μας αρέσουν οι οποίες είναι εκτός νησιού και δεν είχαν την ευκαιρία να έρθουν ποτέ και ο άλλος να ακουστούν ακουστούν κάποιες ντόπιες μπάντες σε ωραία σκηνή με ωραίο ήχο καθώς το live είναι μία άλλη εμπειρία, εκεί πλάθεσαι μουσικά».
«Μετά τους Rock N Roll Children στα Τσαμάκια το 2019 προσπαθήσαμε να καλύψουμε ένα μεγάλο κεφάλαιο της μέταλ μουσικής που λέγεται Iron Maiden. Έτσι την επόμενη χρονιά φέραμε μια μπάντα φόρο τιμής σε αυτούς, τους Maidenance , σε ένα φεστιβάλ το οποίο τελικά δεν έγινε ποτέ εξαιτίας μιας τοπικής έξαρσης του Covid 19 στα τέλη Αυγούστου του 2020 κάτι που μας κόστισε αρκετά είναι η αλήθεια γιατί συνέβη κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή χωρίς βέβαια να μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικό λόγω του επείγοντος της καταστάσεως. Βέβαια καταφέραμε εν τέλει να τους απολαύσουμε στο νησί μας το 2021 σε μια ομολογουμένως περίεργη διοργάνωση με αποστάσεις και καθήμενους αλλά ήταν μια ευχάριστη ανάσα από την κλεισούρα της εποχής εκείνης. Εδώ να σημειωθεί ότι η τήρηση των μέτρων ήταν κάτι παραπάνω από άψογη και συγκινητική με όλους όσους ήρθαν να ακολουθούν τις οδηγίες μέχρι κεραίας. Εν συνεχεία το 2022 αποφασίσαμε να σταματήσουμε με τις μπάντες διασκευών και να κάνουμε το βήμα φέρνοντας τους θρυλικούς Spitfire ίσως την πιο επιτυχημένη μέταλ μπάντα των ελληνικών 80ς και την πρώτη που κυκλοφόρησε δίσκο με την βρετανική EMI το 1987. Τότε καταλάβαμε ότι δεν μας φτάνει και μια μέρα φεστιβάλ».
Οι προκλήσεις της διοργάνωσης
Το φεστιβάλ γίνεται με πολύ προσωπική δουλειά, τρέξιμο αυτό ισχύει για όλα τα σωματεία. Υπάρχουν συνήθως 5-10, 20 άνθρωποι που παίρνουν τις άδειές τους και αρχίζουν και τρέχουν!.
Νούμερο 1 πρόκληση είναι το οικονομικό θέμα. Υπάρχει η αρωγή της Περιφέρειας και τους Δήμου και βέβαια οι μπάντες έρχονται και παίζουν δωρεάν. Όμως μόνο τα μεταφορικά για τη Μυτιλήνη είναι ένα τρομερό κόστος.. Δυστυχώς κάνουμε το festival καλοκαίρι γιατί δεν γίνεται να το κάνουμε σε άλλη περίοδο και το καλοκαίρι λόγω high season oι τιμές είναι πάρα πολύ υψηλές. Πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους τους χορηγούς από επιχειρήσεις και ιδιώτες που μας βοηθούν με τη συνδρομή τους καθώς είναι συνειδητή επιλογή να κάνουμε το φεστιβάλ χωρίς εισιτήρια διότι δεν μας αρέσει η «είσοδος», δεν μας αρέσουν οι πορτιέρηδες, δεν μας αρέσει να μένει κανένας έξω από τη συναυλία μας. Ούτε άτομα με αναπηρία και γι αυτό και υπάρχει και πρόβλεψη και ειδική μέριμνα για άτομα με κινητικά προβλήματα και ιατρική βοήθεια στο φεστιβάλ». Επίσης να προσθέσουμε ότι έχουμε άριστες σχέσεις με τη Δημοτική αρχή -και με αυτή και την προηγούμενη -και τους ευχαριστούμε για την αρωγή τους στην προσπάθεια μας. Κυρίως όσους εργάζονται στο Δήμο τους υπαλλήλους που κάθε φορά ανταποκρίνονται γρήγορα και έχουμε τόσο καλή επικοινωνία».
«Έχουμε βέβαια φτάσει στα όρια μας οικονομικά αλλά όσο μπορούμε θα το κρατήσουμε με αυτή τη λογική και με αυτή τη φόρμα», λέει ο Γιώργος Πλωμαριτέλης.
«Δεν θέλω σε καμία περίπτωση να έρθει ένα παιδάκι και να του πούμε δώσε 10€ για να μπεις, ούτε μία οικογένεια που θέλει να παρακολουθήσει να πληρώσει 40. Είναι έξω από τη λογική μας. Προτιμούμε αυτά τα 40€ αν θέλει κάποιος να μας τα δώσει σαν συνδρομή και να συνεχίσουμε να κάνουμε τις συναυλίας μας και να έρθει η επόμενη καλή μπάντα. Όλοι έχουμε τις δουλειές μας δεν βγάζουμε λεφτά από δω για την ακρίβεια ξοδεύουμε και μπαίνουμε «μέσα».
Aeolian Rock Storm: Για να μη γίνει η απώλεια συνήθειά μας
Το φεστιβάλ φέτος είναι αφιερωμένο σε δύο μεγάλες απώλειες της Κοινότητας: Τον Γιώργο Λινάρδο και τον Γιώργο Αρπατζόγλου το φεστιβάλ. Το φεστιβάλ θα είναι αφιερωμένο στη μνήμη τους. Ο Γιώργος ήταν ο πρώτος που είχε την ιδέα να γίνει dvd το πρώτο μας φεστιβάλ και το δούλεψε μόνος του.
Τα μωρά στη Φωτιά, η Αχερουσία και το κερασάκι στη Metal τούρτα
Η ονομασία του σωματείου είναι Rock και Metal Crew. Έτσι κάναμε ένα άνοιγμα στο ελληνικό ροκ με τα «Υπόγεια Ρεύματα» την πρώτη φορά και φέτος με τα «Μωρά στη φωτιά». Επίσης βάλαμε κι άλλα νησιά του Βορείου Αιγαίου στο παιχνίδι, μια φοβερή μπάντα που ξανα-έρχεται από τη Λήμνο περιμένουμε και τη Xίο να μπει στο παιχνίδι.
Στο περσινό φεστιβάλ ήρθαν ανάμεσα σε On the Edge, Emerald, Υπόγεια Ρεύματα, οι Addart (feat Costa Liollio , feat Gianluca Spilotros ) και οι Θεσσαλονικείς White Tower. Η επιλογή αυτή έγινε για δύο λόγους. Πρώτα και κύρια διότι θέλαμε μια νεανική μπάντα που τραβάει τα βλέμματα. Χρειαζόταν η ενέργεια εκείνων των παιδιών που κυριολεκτικά ήταν λες και βγήκαν από το 1985 και την τοτε ανθισμένη γερμανική μέταλ σκηνη.
Και το δεύτερο διότι κυρίαρχη πεποίθηση μας είναι ότι αυτή η μουσική συνεχίσει να βγάζει υλικό και οπαδούς. Απροσδόκητα μέσω αυτών ήρθε και μια σύνδεση με τη Θεσσαλονίκη η οποία επισημοποιήθηκε λίγο αργότερα: Συσφίχθηκαν οι σχέσεις μας με την αντίστοιχη λέσχη της Θεσσαλονίκης, στον Σύλλογο Φίλων μέταλ Θεσσαλονίκης EXCALIBUR ένα πολύ δυναμικό σωματείο, το πρώτο σωματείο που ξεκίνησε στην Eλλάδα και από εκεί ουσιαστικά ξεκίνησε και αυτό το format, το είδος σωματείου των φίλων αυτές τις μουσικής το οποίο ενέπνευσε και το δικό μας.
Έτσι από το αδελφοποιημένο πλέον σωματείο του Βορρά έγινε και η επαφή με τα Μωρά στη Φωτιά, συγκεκριμένα από τον Γιάννη Στεφανίδη και έτσι μπορέσαμε να έρθουμε σε επαφή με τον Σαλβαδόρ και την ιστορική αυτή μπάντα που κάνει πολύ περιορισμένες εμφανίσεις. Είναι η μεγάλη είναι τιμή μας που έρχονται εδώ και νομίζουμε ότι θα περάσει πάρα πολύ καλά και ο κόσμος.
Τη δεύτερη μέρα επίσης θα εμφανιστούν οι «Αχερουσία», μια μπάντα με τεράστια ιστορία καθώς είναι η σημαντικότερη μπάντα που έχει και είχε το νησί. Πρόκειται για την τρίτη μεγαλύτερη black metal μπάντα στην Ελλάδα και το black metal της Ελλάδας είναι παγκόσμιο, δεν το ακούνε μόνο Έλληνες. Ήταν κάποιο άνθρωποι μουσικοί που ήταν φοιτητές εδώ και κατάφεραν να κάνουν αυτή την μπάντα. Και τους ξαναφέρνουμε εμείς μετά από 15 χρόνια! Το κερασάκι της τούρτας για εμάς τους μεταλάδες είναι οι Ιn Memory μια tribute μπάντα όπου στα φωνητικά έχει τον Harry “Tyrant” Conklin. Μπορεί να μη σου λέει τίποτα αλλά για μας είναι ανάμεσα στα 10 καλύτερα λαρύγγια του Ηeavy Μetal. Είναι από την Αμερική και από τη δεκαετία του 80 ασχολείται με τη μουσική μέτρα έχει παίξει σε πολλά ιστορικά συγκροτήματα. Θα τραγουδήσει τραγούδια εκλιπόντων, δε θα παίξει όμως τα γνωστά θα έχει και πάρα πολλά ονόματα underground καλλιτεχνών από την Αμερική που αγαπάμε. Υπάρχει μία μεγάλη κοινότητα να φανατικών του αμερικανικού metal Kαι να μη σου αρέσει το heavy metal έλα να το ακούτε να τον ακούσεις είναι μια φοβερή φωνή».
Στη Λέσχη η οποία αποτελεί τον χώρο έκφρασης και πολλών γυναικών που στηρίζουν την κοινότητα με τη δική τους δράση, απαγορεύονται ή τουλάχιστον δεν ευνοούνται οι πολιτικές συζητήσεις. Ωστόσο στη Λέσχη δεν χωρούν διακρίσεις:
“Θέλουμε να τονίσουμε ότι ουδέποτε στο σωματείο υπήρξε κάποια συγκεκριμένη πολιτική χρεία ωστόσο δεν δεχόμαστε σε καμία περίπτωση ρατσιστικές αντιλήψεις φασιστικές αντιλήψεις και διακρίσεις. Αυτό ήταν από την αρχή ένας κανόνας και υπάρχει ακόμα και θα υπάρχει για πάντα”.
