Στον πάγκο της Ειρήνης Κουρτζέλλη, ξύλινες κούκλες «ντυμένες» με αυθεντικές παραδοσιακές φορεσιές από κάθε γωνιά της Ελλάδας – από την Κρήτη έως τον Έβρο και από το Αιγαίο ως το Ιόνιο – στέκονται περήφανες ή κρέμονται στον τοίχο. Είναι σαν μικροί φύλακες της λαογραφικής μας παράδοσης.
Η δημιουργός τους, αν και συνταξιούχος, συνεχίζει ακούραστα να μεταφέρει την ιστορία του τόπου μας μέσα από την τέχνη της. Με προσεκτικά επιλεγμένα ακρυλικά χρώματα υψηλής ποιότητας, ζωγραφίζει πάνω στο καλοσχηματισμένο ξύλο μορφές εμπνευσμένες από την καθημερινότητα και τις γιορτές περασμένων αιώνων. Οι κούκλες της, κυρίως γυναικείες φιγούρες, αποτυπώνουν λεπτομέρειες όπως πολύχρωμα υφάσματα, μαντίλες, ποδιές, ζωνάρια, κεντήματα και κοσμήματα. Αυτά τα στοιχεία συνθέτουν την εικόνα μιας άλλης εποχής.
«Αγαπώ τη ζωγραφική όσο και την παράδοση. Μελετώ διαρκώς βιβλία για τις ελληνικές φορεσιές και όσο περισσότερο ανακαλύπτω, τόσο πιο πολύ ενθουσιάζομαι», αναφέρει η ίδια σε συνέντευξή της σε αθηναϊκό μέσο.
Μια ζωή γεμάτη τέχνη και μεράκι
Γεννημένη στην Αγιάσο της Λέσβου, η Ειρήνη Κουρτζέλλη προέρχεται από μια οικογένεια με μακρά παράδοση στην κεραμική τέχνη. Παρά το πάθος της για τη δημιουργία, οι συγκυρίες δεν την οδήγησαν να σπουδάσει καλές τέχνες. Ωστόσο, από μικρή ηλικία βοηθούσε τον πατέρα της, πλανόδιο μικροπωλητή, ζωγραφίζοντας αντικείμενα όπως κουμπαράδες και βαμβακοθήκες.
Η ενασχόλησή της με τις κούκλες ξεκίνησε γύρω στα 30 της χρόνια. Αρχικά, δοκίμασε να τις φτιάξει από πηλό, αλλά η διαχείριση του υλικού αποδείχθηκε δύσκολη. Έτσι, άρχισε να σχεδιάζει τις φιγούρες και να τις αναθέτει σε ξυλουργό, πριν τις μεταμορφώσει η ίδια με τα πινέλα της. Οι πρώτες δημιουργίες της είχαν ύψος μόλις μια πιθαμή. Σήμερα, οι περισσότερες φτάνουν τα 40-50 εκατοστά.
Ακόμα και αργότερα στη ζωή της, το πάθος της για την τέχνη δεν έσβησε. Παρακολούθησε μαθήματα αγιογραφίας, βελτιώνοντας την τεχνική της στη ζωγραφική προσώπων, κάτι που εφαρμόζει και στις κούκλες της.
Από το εργαστήρι της στο μουσείο και… στα παιδιά
Για την Ειρήνη Κουρτζέλλη, οι παραδοσιακές φορεσιές δεν είναι απλώς όμορφα κομμάτια υφάσματος. Είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. «Θέλω να τις φέρω έξω από τα μουσεία, να τις γνωρίσει ο κόσμος», λέει, αποκαλύπτοντας το όνειρό της: να δημιουργήσει έναν εκθεσιακό χώρο όπου θα ξεναγεί παιδιά, θα τους μαθαίνει την ιστορία των φορεσιών και θα πραγματοποιεί εργαστήρια.
Σύντομα, το όνειρό της θα γίνει πραγματικότητα, καθώς ετοιμάζεται χώρος στο χωριό της για να φιλοξενήσει τη δουλειά της. Ήδη, ένα μέρος του έργου της εκτίθεται στο Λαογραφικό Μουσείο Αγιάσου. Το 2015 οι κούκλες της είχαν παρουσιαστεί στο Μουσείο Πόλεως Αθηνών.
Καλλιτεχνική δημιουργία με κοινωνική προσφορά
Εκτός από τις ξύλινες κούκλες, η κ. Κουρτζέλλη έχει αναπτύξει και μια εθελοντική δράση με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο. Το 2010, εμπνευσμένη από έναν τοίχο που ζωγράφισε στο δωμάτιο του εγγονού της, δημιούργησε την ομάδα «Ζωγράφοι σε δράση για τα ΠΑΙΔΙΑ». Η ομάδα διακόσμησε με ζωγραφιές παιδικά ιδρύματα και νοσοκομεία στην Αθήνα, την Κόρινθο και άλλες περιοχές. Παρόλο που η πανδημία έβαλε προσωρινά φρένο στις δράσεις τους, η ομάδα σκοπεύει να συνεχίσει το έργο της μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν.
