Ένοχη έκρινε την Ελλάδα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τη διενέργεια «συστηματικών» επαναπροωθήσεων (pushbacks) προσφύγων, ενώ παράλληλα η χώρα μας καλείται να αποζημιώσει μια γυναίκα που απελάθηκε με τη βία πίσω στην Τουρκία παρά τις προσπάθειές της να ζητήσει προστασία στη χώρα.
Σύμφωνα με την απόφαση, το δικαστήριο με έδρα το Στρασβούργο επιδίκασε στην καταγγέλλουσα αποζημίωση ύψους 20.000 ευρώ.
«Υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι υπήρχε, κατά τον χρόνο των καταγγελλόμενων γεγονότων, μια συστηματική πρακτική «επαναπροωθήσεων» υπηκόων τρίτων χωρών από τις ελληνικές αρχές, από την περιοχή του Έβρου [σύνορα] προς την Τουρκία», κατέληξε η απόφαση της Τρίτης.
Ήταν η πρώτη φορά που η Ελλάδα καταδικάστηκε δημοσίως για την εφαρμογή μιας πολιτικής την οποία αρνείται εδώ και καιρό και η πρώτη φορά που το δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξέτασε μια καταγγελία για απώθηση από τις αρχές της χώρας.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), το οποίο είχε αναλάβει την υπόθεση και παρείχε νομική εκπροσώπηση στον καταγγέλλοντα, χαρακτήρισε την απόφαση ως «απόφαση ορόσημο».
Φυλακίστηκε στην Τουρκία
Η γυναίκα, η οποία προσδιορίζεται με τα αρχικά της ως ARE στα δικαστικά έγγραφα, κατέθεσε την υπόθεση ενώπιον του δικαστηρίου το 2021, σχεδόν δύο χρόνια μετά την απέλασή της τον Μάιο του 2019. Μια προηγούμενη προσπάθεια να εκδικαστεί η καταγγελία στην Ελλάδα απορρίφθηκε από εισαγγελέα εφετών στην περιοχή της Θράκης με την αιτιολογία ότι η ελληνική αστυνομία «ποτέ» δεν συμμετείχε σε τέτοια δραστηριότητα.
Επικαλούμενη τα άρθρα 3 και 13 που απαγορεύουν τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, η απόφαση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ελληνικές αρχές ενήργησαν κατά σαφή παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η γυναίκα είχε καταφέρει να ανεβάσει ένα βίντεο που κατέγραφε τη θέση της στην Ελλάδα – απτή απόδειξη ότι είχε φτάσει στη χώρα, την οποία οι δικαστές έλαβαν υπόψη τους.
Η απέλασή της είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη και φυλάκισή της από τις τουρκικές αρχές με την κατηγορία ότι ήταν μέλος της «τρομοκρατικής οργάνωσης Φετουλάχ».
Με πληροφορίες από Guardian
Τι αναφέρει το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόεφυγες για την υπόθεση:
Πρόκειται για την πρώτη υπόθεση, που εξετάζεται από το ΕΔΔΑ, σε σχέση με καταγγελία επαναπροώθησης (pushback) στην περιοχή του Έβρου από τις ελληνικές αρχές.
Το ΕΔΔΑ με την απόφασή του καταδικάζει την Ελλάδα και δέχεται:
- την «συστηματική πρακτική επαναπροώθησης από τις ελληνικές αρχές πολιτών τρίτων χωρών από την περιοχή του Έβρου προς την Τουρκία»
- ότι έλαβε χώρα η επαναπροώθηση (pushback), της Α.R.E., Τουρκάλας αιτούσας άσυλο, από τις ελληνικές Αρχές,
- ότι η A.R.E. κρατήθηκε παρανόμως από τις ελληνικές αρχές πριν το pushback,
- ότι οι ελληνικές δικαστικές αρχές δεν διεξήγαγαν αποτελεσματική ποινική έρευνα και αρχειοθέτησαν τη μήνυση της A.R.E. παρά τα αποδεικτικά στοιχεία.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Συμβάσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και συγκεκριμένα:
- των άρθρων 3, 3 και 13 σε ό,τι αφορά στην επαναπροώθηση/pushback του θύματος από τις ελληνικές αρχές (απαγόρευση βασανιστηρίων, έκθεσης σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση),
- του άρθρου 5 σε ό,τι αφορά στην παράνομη κράτηση της (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια),
- του άρθρου 13 σε συνδυασμό με τα άρθρα 2 και 3, σε ό,τι αφορά στην αναποτελεσματική ποινική έρευνα της υπόθεσης από τα Ελληνικά Δικαστήρια (δικαίωμα σε πραγματική προσφυγή).
Υπενθυμίζουμε ότι η υπόθεση αφορά στην A.R.E., Τουρκάλα πρόσφυγα, η οποία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα της λόγω πολιτικής δίωξης και εισήλθε στην Ελλάδα το 2019, μέσω της περιοχής του Έβρου, προκειμένου να ζητήσει άσυλο.
Συνελήφθη και κρατήθηκε ατύπως από τις ελληνικές αρχές και επαναπροώθηθηκε την ίδια μέρα στην Τουρκία χωρίς ποτέ να της δοθεί η δυνατότητα να ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα. Μετά την επαναπροώθησή της στην Τουρκία, συνελήφθη από τις τουρκικές Αρχές και φυλακίστηκε στο πλαίσιο πολιτικής δίωξης, λόγω αποδιδόμενης σε αυτήν κατηγορίας ότι είναι μέλος παράνομης οργάνωσης στην Τουρκία.
Με την υποστήριξη του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες η A.R.E. κατέθεσε μήνυση ενώπιον του Εισαγγελέα της Ορεστιάδας, η οποία απορρίφθηκε και σε δεύτερο βαθμό από τον Εισαγγελέα Εφετών Θράκης, με την αιτιολογία ότι δεν υπήρχαν στοιχεία εναντίον της αστυνομίας και ότι η Ελλάδα, ειδικά η ελληνική αστυνομία, δεν διεξάγει ποτέ επαναπροωθήσεις στην Τουρκία.
Εν συνεχεία, η A.R.E. προσέφυγε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επικαλούμενη παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), την οποία επίσης υποστήριξε το ΕΣΠ, οπότε και τελικά δικαιώθηκε.
Σημειώνεται ότι, μέχρι και σήμερα, οι Ελληνικές Αρχές αρνούνται συστηματικά την πρακτική των pushbacks στα ελληνικά σύνορα. Η Απόφαση του Δικαστηρίου επιβεβαιώνει ότι οι επαναπροώθησεις στα ελληνικά σύνορα αποτελούν συστηματική πρακτική των ελληνικών αρχών, όπως αυτή ήδη καταγράφεται, επί σειρά ετών, από πολυάριθμες εκθέσεις διεθνών, ευρωπαϊκών και εθνικών οργανισμών καθώς επίσης και στις καθημερινές καταγγελίες από τα θύματα επαναπροωθήσεων, που δέχεται και η οργάνωση μας.
Καλούμε τις αρμόδιες ελληνικές αρχές να σταματήσουν τις επαναπροωθήσεις και τις ελληνικές δικαστικές αρχές να διερευνούν αποτελεσματικά τις σχετικές καταγγελίες.
Η Μαρία Παπαμηνά, δικηγόρος της A.R.E. και συντονίστρια της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΣΠ, δήλωσε: «Πρόκειται για μια εμβληματική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Άνθρωπου. Η αναγνώριση της παράνομης αυτής πρακτικής των ελληνικών Αρχών από το ΕΔΔΑ αποτελεί δικαίωση για τα χιλιάδες θύματα που καταγγέλλουν επαναπροωθήσεις από τις ελληνικές Αρχές στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Οι ελληνικές Αρχές οφείλουν να σταματήσουν την παράνομη αυτή πρακτική».
