Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Σάκης Αρναούτογλου, έθεσε με γραπτή ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα εξαιρετικά ανησυχητικό ζήτημα: τη ρύπανση των υδάτινων οικοσυστημάτων από φαρμακευτικές ουσίες, και συγκεκριμένα αντικαταθλιπτικά όπως η φλουοξετίνη, που επηρεάζουν σοβαρά την υδρόβια ζωή. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, αυτές οι ουσίες που καταλήγουν στα υδάτινα συστήματα μέσω αποβλήτων, έχουν επιπτώσεις στη σωματική διάπλαση και στη συμπεριφορά των ψαριών, μειώνοντας τη ζωτικότητα και την αναπαραγωγική τους ικανότητα.
Σε απάντηση της ερώτησης, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάρος Σέφκοβιτς, αναγνώρισε το πρόβλημα και τόνισε τη σημασία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Σχεδίου Δράσης για Μηδενική Ρύπανση, τα οποία περιλαμβάνουν μέτρα για την καλύτερη παρακολούθηση και μείωση των φαρμακευτικών καταλοίπων στα υδάτινα οικοσυστήματα. Η αναθεώρηση της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων ενισχύει την υποχρέωση απομάκρυνσης αυτών των μικρορύπων από τους σταθμούς επεξεργασίας, με χρηματοδότηση από τη βιομηχανία, βάσει της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει”.
Με αφορμή την ερώτηση ο Σάκης Αρναούτογλου δήλωσε: “Η Ευρώπη οφείλει να αντιμετωπίσει άμεσα αυτή την κρίση που πλήττει όχι μόνο τα οικοσυστήματα αλλά και την υγεία μας. Η ΕΕ πρέπει να δράσει πιο δυναμικά για την πρόληψη της περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης.”
Ακολουθούν η ερώτηση και η απάντηση της Κομισιόν:
Θέμα: Επικίνδυνη ρύπανση στα υδάτινα οικοσυστήματα της Ευρώπης από αντικαταθλιπτικά φάρμακα με επιπτώσεις στην υδρόβια ζωή
Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες και δημοσιεύματα, η ρύπανση υδάτινων οικοσυστημάτων από φαρμακευτικές ουσίες, και ειδικότερα αντικαταθλιπτικά όπως η φλουοξετίνη, έχει σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική διάπλαση και στη συμπεριφορά των ψαριών. Τα αντικαταθλιπτικά αυτά, που εισέρχονται στα υδάτινα οικοσυστήματα μέσω υγρών αποβλήτων, μειώνουν τη ζωτικότητα και την κινητικότητα του σπέρματος των αρσενικών ψαριών, επηρεάζοντας αρνητικά την ικανότητά τους να επιβιώνουν και να αναπαράγονται. Οι επιπτώσεις αυτές εγείρουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις συνέπειες στην ευρύτερη υδρόβια ζωή και στα οικοσυστήματα.
Δεδομένων αυτών των ανησυχητικών ευρημάτων, ερωτάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
1. Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει για την παρακολούθηση και τον περιορισμό της παρουσίας φαρμακευτικών ουσιών στα υδάτινα οικοσυστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
2. Υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια ή προγράμματα για την ενίσχυση των τεχνολογιών καθαρισμού των υγρών αποβλήτων, ώστε να μειωθεί η παρουσία φαρμακευτικών υπολειμμάτων στο περιβάλλον;
3. Πώς σκοπεύει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την εφαρμογή πιο αυστηρών κανονισμών που θα προστατεύουν την υδρόβια ζωή από τις επιπτώσεις της ρύπανσης με φαρμακευτικές ουσίες;
Απάντηση του αντιπροέδρου κ. Šefčovič εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(8.10.2024)
Υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ορισμένα φαρμακευτικά προϊόντα δημιουργούν προβλήματα στους ποταμούς και, κατ’ επέκταση, στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων[1]. Ξεκινώντας από τη στρατηγική προσέγγιση για τα φάρμακα στο περιβάλλον[2] το 2019 και την επακόλουθη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία[3], συμπεριλαμβανομένου ιδίως του σχεδίου δράσης για μηδενική ρύπανση[4], το επίπεδο προσοχής σε επίπεδο ΕΕ είναι υψηλό όσον αφορά την τοξικότητα των φαρμακευτικών προϊόντων στο περιβάλλον, και λαμβάνονται μέτρα για την καλύτερη παρακολούθηση και μείωση της παρουσίας φαρμακευτικών καταλοίπων στα υδατικά συστήματα, μεταξύ άλλων μέσω της χρηματοδότησης της έρευνας και της καινοτομίας[5].
Η πρόταση αναθεώρησης του καταλόγου των ρύπων επιφανείας και υπόγειων υδάτων[6] περιλαμβάνει για πρώτη φορά ορισμένες φαρμακευτικές ενώσεις και προτείνει την τήρηση των μέγιστων συγκεντρώσεων. Η Επιτροπή βασίζεται στους συννομοθέτες για να στηρίξουν το υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας της παρούσας πρότασης κατά τους προσεχείς τριμερείς διαλόγους.
Η αναδιατυπωμένη οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων[7] περιλαμβάνει νέες υποχρεώσεις για την απομάκρυνση μικρορύπων, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, από όλους τους μεγάλους σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων (άνω των 150 000 κατοίκων), αλλά και για μικρότερους σταθμούς όταν υπάρχει κίνδυνος για το περιβάλλον ή για την ανθρώπινη υγεία. Σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», η βιομηχανία θα πρέπει να συνεισφέρει στη χρηματοδότηση των πρόσθετων υποδομών που απαιτούνται για την απομάκρυνση των μικρορύπων. Με τον τρόπο αυτό θα δοθούν επίσης κίνητρα για έρευνα και καινοτομία σε προϊόντα απαλλαγμένα από τοξικές ουσίες.
Η πρόταση για την αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας[8] αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου για τον μετριασμό των επιπτώσεων των φαρμάκων στο περιβάλλον, δηλαδή απαιτεί την εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου για τα αντιμικροβιακά ώστε να καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της παρασκευής.
Φωτο: Pexels
