«Νε στι διμόσια εκπέδεφση. Ώχι στιν ιδειοτικωπίηση». Το είδα κάπου γραμμένο πρόσφατα. Ναι, η δωρεάν δημόσια εκπαίδευση ήταν όραμα και έγινε κατάκτηση. Πως γίνεται όμως όλες οι κατακτήσεις να καταλήγουν σε αιματηρές επαναστάσεις;
Τι σημαίνει στην τελική, δημόσια δωρεάν εκπαίδευση; Σημαίνει ότι το κράτος παρέχει στον πολίτη την απαιτούμενη για την εποχή εκπαίδευση, χωρίς οικονομικό κόστος για τον τελευταίο. Δείξτε μου ένα γονιό, που, αν του έλεγαν ότι το νέο σχολείο θα ήταν επί πληρωμή, αλλά θα περιελάμβανε όλες τις εξωσχολικές δραστηριότητες και το παιδί θα επέστρεφε διαβασμένο στο σπίτι, δεν θα έτρεχε να το στηρίξει. Στη σημερινή δωρεάν εκπαίδευση, το παιδί τρώει μισή μέρα στο σχολείο που διδάσκουν κακοπληρωμένοι και κακοδιάθετοι δάσκαλοι, επιστρέφει στο σπίτι και φεύγει πάλι για τις δραστηριότητες. Αυτές που το σχολείο αδυνατεί να τις προσφέρει με επάρκεια στο εφτάωρο πρόγραμμά του… Αγγλικά, Γερμανικά, μουσική, αθλητισμός, μπαλέτο, φροντιστήριο, κ.α. Όλα αυτά, λίγο πολύ, απαραίτητα για την εκπαίδευση του σύγχρονου νέου. Και όλα αυτά επί πληρωμή. Ούτε μπάλα δεν μπορείς να κλωτσήσεις πλέον χωρίς να πληρώσεις. Επιστρέφει στο σπίτι και αρχίζει το διάβασμα. Κι εκεί ο γονιός πρέπει να γίνει και δάσκαλος, αν θέλει το παιδί του να μάθει την προπαίδεια. Στο σχολείο απλά θα ανάψουν το πράσινο φως, θα πουν το «πάμε». Στο σπίτι θα λάβει τη γνώση, στο σπίτι θα την εμπεδώσει. Γενικεύω; Υπερβάλω; Καθόλου, οι φωτεινές περιπτώσεις είναι οι εξαιρέσεις. Και στο κάτω κάτω, ποιος νοιάζεται αν υπάρχουν εξαιρέσεις; Για τον καθένα, το παιδί του είναι μοναδικό. Τι με νοιάζει εμένα αν η πλειονότητα των πιλότων είναι άριστοι, όταν ο δικός μου στην τελευταία πτήση ήταν ατζαμής και φούνταρα κι εγώ μαζί του;;;
Παιδεία σημαίνει Μόρφωση και μόρφωση παιδεία. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Με ρωτούν κατά καιρούς μαθητές μου για το αν θα πρέπει να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή αν θα πρέπει να εξακολουθήσουν να εργάζονται ή να ψάξουν για δουλειά. Η απάντηση μου όλα αυτά τα χρόνια ήταν κάθετη: Ναι στη συνέχιση των σπουδών χωρίς διαπραγματεύσεις. Η μόρφωση δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, ίσα ίσα που προσφέρει. Κανείς δεν ξέρει πότε και πόσο θα του χρειαστεί. Κι αν ακόμα τα οφέλη δεν είναι ευδιάκριτα, γιατί μπορεί να προϋπάρχουν και δουλειά και οικονομική άνεση, την εμπειρία ο μορφωμένος την κατακτά με άλματα, άσε που μια εξειδίκευση και ένα πτυχίο δεν ξέρεις ποτέ που μπορεί να σου χρησιμεύσει.. Τον τελευταίο καιρό όμως, η απάντησή μου στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι μπερδεμένη. Δεν ξέρω τι να τους πω. Όχι, η άποψη μου για την μόρφωση δεν άλλαξε… αλλά… πώς να πω στο δεκαεφτάρη που δουλεύει υδραυλικός παράλληλα με το σχολείο, να πάει να σπουδάσει, όταν το πτυχίο της δύσκολης αυτής εποχής ως κλειδί επαγγελματικής αποκατάστασης, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις ουρές των ανέργων; Οι σπουδές κάποτε φώτιζαν τον ορίζοντα, άνοιγαν δρόμους. Τώρα δείχνουν κατεύθυνση, περιορίζουν κι αυτό φοβίζει.
Πρόσφατα παραβρέθηκα στην ορκωμοσία μιας αγαπημένης μου ξαδερφούλας στο πανεπιστήμιο. Λιτή τελετή, στο πνεύμα της εποχής. Λιτότατη! Στα όρια της αγγαρείας. Δε λέω, Αμερική δεν είμαστε για να κάνουμε τελετές με παρελάσεις στα campus, ομιλίες και μπουφέδες, προσκλήσεις και γλέντια, αλλά… και τα σύμβολα έχουν την αξία τους. Αλλιώς να μη δίνουμε μετάλλια στους αθλητές, ούτε βραβεία στους καλλιτέχνες, μια βεβαίωση αρκεί που να πιστοποιεί το γεγονός. Η αποφοίτηση είναι μια στιγμή που την περιμένει ο κάθε φοιτητής μετά από κάποια χρόνια επίπονης προσπάθειας. 
Η ορκωμοσία εξπρές για να ‘ρθουν οι επόμενοι, μόνο διαδικαστικό χαρακτήρα βγάζει, όχι τελετουργικό… Και το πτυχίο; Κόλλα Α4 κίτρινου χρώματος με δεκαπέντε σειρές από γράμματα απλής γραμματοσειράς arial χωρίς χρήση boldή italics, έτσι ώστε και το όνομα να το ψάχνεις για να το βρεις, χωρίς να γράφει αν είναι πτυχίο, βεβαίωση, πιστοποιητικό ή κάτι άλλο, χωρίς υπογραφές, μέσα σε μια ζελατίνα διαφανειών. Αναρωτιέσαι, «πλάκα μου κάνουν». Μερικές μέρες μετά έμαθα ότι αν θες το πτυχίο σου σε πάπυρο, θα πρέπει να πληρώσεις. Αν είναι αλήθεια… τότε… μη χειρότερα.
Μπορούμε να μιλάμε ώρες για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, για την παιδεία μας, για τη δια βίου μάθηση ή όπως αλλιώς τη λένε. Για τις πόρτες της τριτοβάθμιας που άνοιξαν διάπλατα και δέχτηκαν τους τελευταίους των τελευταίων, για την περιβόητη πρόσθετη διδακτική στήριξη που κόπηκε σε μια νύχτα μέσα, λες και ήταν κάτι περιττό, για τα 800 πιλοτικά δημοτικά σχολεία με πρόγραμμα «βαρύ σαν ιστορία», για το νέο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Δεν εξετάζω το πώς φτάσαμε ως εδώ και το ποιοι είναι υπεύθυνοι για την οικονομική μας κατάντια, αλλά η Παιδεία δε χρωστάει τίποτα σε κανέναν και θα ‘πρεπε να ‘ναι έξω απ’ αυτά. Άλλωστε, αν είχαμε σωστό εκπαιδευτικό σύστημα, οι πολίτες αυτού του τόπου, θα ήταν καλύτεροι, συνεπώς και οι πολιτικοί το ίδιο, άρα και η οικονομία μας θα ‘χε καλύτερη μοίρα. Είναι καλό να ξέρουμε που πατάμε και που βρισκόμαστε. Είναι καλό να ξέρουμε τι μας γίνεται και να μην εφαρμόζουμε μέτρα και κάνουμε μεταρρυθμίσεις του ποδαριού. Όπως λέει και ο ιστορικός Durant «Εκπαίδευση είναι η προοδευτική ανακάλυψη της άγνοιάς μας». Λίγη εκπαίδευση της προκοπής ρε παιδιά…
Άντε γεια!!!
