Οδοιπορικό στις αλησμόνητες πατρίδες…
Το καραβάκι κυλάει αργά στα γαλαζοπράσινα νερά του καναλιού και μπαίνει στον κόλπο του Αιβαλιού. Μπροστά μου το Αιβαλί λουσμένο στον πρωινό ήλιο με τους μιναρέδες του να λογχίζουν τον καλοκαιρινό ουρανό, με τους τρούλους των εκκλησιών του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ιωάννη, της Κάτω Παναγιάς, της Φανερωμένης (που σήμερα είναι τζαμιά), του Ταξιάρχη τ’ Αιβαλιού να είναι οι σιωπηλοί μάρτυρες της ελληνικής παρουσίας και του χρόνου που πέρασε αλλά άφησε τη σφραγίδα του ανεξίτηλη στο παρόν, με τα νεοκλασικά αρχοντικά του ρημαγμένα τα περισσότερα να στολίζουν τα στενά σοκάκια της πόλης, η οποία υπήρξε ένα από τα ιστορικότερα ελληνικά κέντρα μέχρι το 1922 όπου ξεριζώθηκαν από κει για πάντα οι κάτοικοί του.
Αριστερά το Μοσχονήσι (Τζούντα το λένε οι Τούρκοι) με μια μικρή πόλη χτισμένη κατάγιαλα. Στο λόφο πάνω από την πόλη πρόσφατα ανακαινισμένος στέκει ο Αι Γιάννης ενώ στη μέση του οικισμού δεσπόζει ο τρούλος του Μητροπολιτικού Ναού του Ταξιάρχη.
Όταν πρωτόκανα αυτό το ταξίδι πολλά χρόνια πριν, ένα από τα μνημεία που επισκέφθηκα ήταν και αυτή η εκκλησία. Τότε, δέκα χρόνια περίπου πριν, στεκόταν εκεί, θλιβερό απομεινάρι μιας αλλοτινής εποχής, καταστραμμένη, ξεβαμμένη, με ρωγμές σε πολλά σημεία της μα επιβλητική στα μάτια κάθε χριστιανού που έφτανε ως τα σκαλιά της και άναβε ένα κεράκι σε μερικές πέτρες που είχαν στηθεί σαν μανουάλι στην ερειπωμένη είσοδό του. Και ξαφνικά κάποια στιγμή μπήκαν οι σκαλωσιές, σκεπάστηκε με τα ειδικά πανιά που χρησιμοποιούν οι εργολάβοι στα κτίρια όταν κάνουν επισκευές και μάθαμε ότι θα ανακαινιστεί εν βάθρων από έναν Τούρκο επιχειρηματία ο οποίος το νοίκιασε από το τούρκικο κράτος. Από τότε κάθε φορά που ταξίδευα στο Αιβαλί, πήγαινα και μέχρι τον Ταξιάρχη και προσπαθούσα να δω την πρόοδο των επισκευών οι οποίες γινόταν με γρήγορους ρυθμούς. Πριν από ένα μήνα περίπου όταν διάβασα από τοπική εφημερίδα ότι οι εργασίες τελείωσαν και άνοιξε για το κοινό, μπήκα στο καραβάκι για να την επισκεφθώ και εγώ όπως και πολλοί άλλοι όπως διαπίστωσα μιλώντας μαζί τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Φτάσαμε στο Αιβαλί και από κει στο Μοσχονήσι και ανηφορίσαμε το δρόμο μέχρι την εκκλησία. Αγαλλίαση και περηφάνια στα μάτια μου η πρώτη εικόνα του περίλαμπρου ναού. Στεκόταν εκεί, περήφανος, περιποιημένος και φρεσκοβαμμένος, και μας περίμενε. Στην είσοδο πληροφορηθήκαμε ότι για να επισκεφθούμε το εσωτερικό του Ταξιάρχη έπρεπε να πληρώσουμε το σχετικό εισιτήριο (περίπου δύο ευρώ). Αλλά τι ήταν δύο ευρώ μπροστά στο ότι θα βλέπαμε πάλι την εκκλησία με την παλιά της αίγλη.
Προχώρησα με ανάμεικτα συναισθήματα στο εσωτερικό του ναού, αλλά κανείς και τίποτα δεν με είχε προετοιμάσει για αυτό που με περίμενε! Ένα συνονθύλευμα από βιτρίνες με παιχνίδια, άμαξες, σκάφανδρα δυτών, προπέλες μηχανών θαλάσσης, και διάφορα άλλα αντικείμενα προκαλούν ασφυξία στο χώρο του ναού που έχει μετατραπεί σε έκθεση παιχνιδιών. Μετά το πρώτο σοκ προχώρησα κοιτάζοντας ψηλά. Γύρω- γύρω σε ορισμένα σημεία υπήρχαν αγιογραφίες, όπου σε άλλες έλειπε το πρόσωπο, σε άλλες έλειπαν τα μάτια ενώ μπροστά από ορισμένες εικόνες υπήρχαν τα σύμβολα του Ισλάμ (για να μην ξεχνιώμαστε…). Ψηλά στον τρούλο και περιμετρικά του γυναικωνίτη υπήρχαν κάποιες ζωγραφιές αλλά όχι αγιογραφίες ενώ και ο χώρος του γυναικωνίτη φιλοξενούσε έκθεση κούκλας με την Μπάρμπι να δεσπόζει ανάμεσα σε πολλές άλλες πορσελάνινες και πλαστικές! 
Προχώρησα προς το σημείο του Ιερού όπου δεν υπήρχε τέμπλο ούτε Αγία Τράπεζα. Αντίθετα είχε ξηλωθεί το πάτωμα και είχε επενδυθεί με γυαλί όπου κανείς μπορούσε να δει στα σπλάχνα της εκκλησίας τα κελάρια της με τα πήλινα κιούπια. Ανυποψίαστοι επισκέπτες, άνδρες αλλά και γυναίκες έμπαιναν στο χώρο του ιερού έκαναν τη βόλτα τους και φωτογράφιζαν το γυάλινο πάτωμα! Σίγουρα δεν ήταν όλοι Χριστιανοί. Κάποιοι δεν μιλούσαν καν Ελληνικά. Αλλά για μας τους Χριστιανούς και ειδικά για τις γυναίκες ήταν αδιανόητο πως μπορούσαν να πατούν στον χώρο του ιερού. Δεν έχει καμία σημασία αν δεν υπήρχε τέμπλο να χωρίζει τον κυρίως ναό από το Ιερό. Δεν έχει καμία σημασία αν δεν υπήρχε Αγία Τράπεζα. Για μας δεν ήταν ούτε μουσείο, ούτε έκθεση παιχνιδιών. Ήταν εκκλησία. Ήταν το σπίτι του Θεού. Ήταν ιερός χώρος.
Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι! Αυτή ήταν λοιπόν η ανακαίνιση που διαφήμιζαν τόσα χρόνια; Μια καλοστημένη επιχείρηση με στόχο το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων, των Ρώσων και των Αρμένιων που πήγαιναν να επισκεφθούν την εκκλησία και αντίκριζαν αυτή την ύβρη. «Ντροπή σας» έγραψα στο βιβλίο επισκεπτών φεύγοντας. Και ντροπή μας σκέφθηκα που δεν τους έχουμε μάθει ακόμα. Που πιστεύουμε ότι ο Τούρκος θα αλλάξει και θα σεβαστεί τις θρησκευτικές ελευθερίες. Ντροπή μας που μπαίνουμε στο παιχνίδι τους και τους αφήνουμε να εκμεταλλεύονται το θρησκευτικό και εθνικό μας συναίσθημα για τις αλησμόνητες χαμένες πατρίδες….
Το παιχνίδι τους είναι παλιό και καλοστημένο. Όσες εκκλησιές δεν έχουν γίνει εξ αρχής τζαμιά, μετατρέπονται αρχικά σε μουσεία και στη συνέχεια με μια πρόφαση γίνονται τζαμιά για τις ανάγκες των μουσουλμάνων. Λες και δεν τους φτάνουν τα χιλιάδες τζαμιά που έχουν χτίσει. Λες και δεν τους φτάνουν οι εκατοντάδες εκκλησιές που έχουν μετατρέψει σε τζαμιά ως τώρα.
Ήδη η Αγία Σοφία στη Νίκαια της Βιθυνίας ένας ναός 700 ετών που λειτουργούσε ως μουσείο πρόσφατα μετατράπηκε σε τζαμί, ενώ και η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας που χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Κομνηνό τον Α΄ είχε μετατραπεί αρχικά σε μουσείο και πρόσφατα έγινε και αυτός τζαμί. Και ας μην ξεχνάμε βέβαια και την πρόσφατη προσευχή των Μουσουλμάνων έξω από την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη και την προτροπή τους να μετατραπεί η Εκκλησία των Εκκλησιών σε τζαμί!
Πολλοί ίσως πουν ότι, έστω και έτσι, αντί να γκρεμιστούν και να χαθούν για πάντα τουλάχιστον θα σωθούν κάποια ιστορικά μνημεία από τη μανία του χρόνου. Μα οι Τούρκοι δεν σκέφτονται έτσι. Δεν θέλουν να τα σώσουν. Θέλουν να τα σβήσουν από το θυμικό της ανθρωπότητας. Να διαγράψουν την ίδια τους την ιστορία, που είναι χρωματισμένη με αίμα, φωτιά, καταστροφή. Δεν αντέχουν να βλέπουν τις εκκλησίες ερημωμένες να στέκουν περήφανες 100 χρόνια μετά και να τους θυμίζουν ότι το χώμα που πατάνε είναι ελληνικό. Ότι κάποτε εκεί υπήρχαν μόνο Έλληνες, ότι κάποτε χτυπούσαν οι καμπάνες τις Κυριακές και τις γιορτές και ότι ακουγόταν μόνο φωνές ελληνικές στους δρόμους.
Και από την άλλη ξέρουν πολύ καλά τους Έλληνες. Γνωρίζουν τη νοοτροπία μας. Ξέρουν ότι η επένδυσή τους θα τους αποφέρει πολλαπλάσια κέρδη με τις επισκέψεις των χριστιανών στα ανακαινισμένα μνημεία. Γιατί αυτοί αντίθετα από μας, μας έχουν μελετήσει καλά και ξέρουν πως σκεπτόμαστε. Ξέρουν πως ενεργούμε. Εμείς είμαστε που φοράμε παρωπίδες και νομίζουμε ότι ο Τούρκος θα αλλάξει και θα βάλει την προβιά του προβάτου. Ξεχνάμε ότι ο λύκος πρόβατο δεν γίνεται…
Θ.Β.
Υ. Γ. Το παρόν άρθρο δεν γράφηκε με σκοπό να διαφημίσει την ανακαίνιση του ιστορικού Ταξιάρχη του Αιβαλιού ούτε για να γίνει κράχτης ώστε να τον επισκεφθούν και άλλοι. Αντίθετα γράφτηκε με στόχο την αφύπνιση όσων αφελών ακόμα πιστεύουν στην ελληνοτουρκική φιλία και αμοιβαιότητα και επενδύουν σε αυτήν. Οι Τούρκοι ποτέ δεν σεβάστηκαν ούτε τις θρησκευτικές ελευθερίες, ούτε τις εθνικές ελευθερίες ούτε τη γη που κατέλαβαν με τη φωτιά και το τσεκούρι. Όσο αποκαθηλώνουν την Ορθοδοξία από τη Μικρά Ασία (αλλά και από τη Θράκη) τόσο πιο επιφυλακτικοί πρέπει να γίνονται οι Έλληνες για το τι μας επιφυλάσσουν στο μέλλον.
