Τα άτομα τα οποία διαφέρουν από το σύνολο μίας κοινωνίας αναπόφευκτα θα αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Ξέρω για ποιο πράγμα μιλάω. Στα 23 χρόνια που ζω στην Ελλάδα μου έτυχε μία φορά να κληρωθώ ένορκος σε δικάσιμη του τοπικού δικαστηρίου. Την ημέρα της προκαταρτικής συνεδρίασης ο Πρωτοδίκης έλεγξε την πληρότητα του ένορκου δικαστηρίου για να ανακοινώσει στην συνέχεια την ημερομηνία της δίκης. Το κάνει εκφωνώντας τα ονόματα των κληρωθέντων πολιτών για να πάρει παρουσίες. Όταν έφτασε στο δικό μου όνομα σταματούσε για μία μικρή στιγμή η ροή της εκφώνησης προφανώς λόγου της δυσκολίας που προκαλεί η προφορά του ονόματος μου, αλλά όχι για αυτό το λόγο μόνο. Γιατί ενώ εκφώνησε το όνομά μου δύο φορές και δύο φορές σήκωσα ψηλά το χέρι μου με το διπλωμένο άσπρο χαρτί της ειδοποίησης απαντώντας «Ναι!!», κατάλαβα ότι κάποιο είδος λάθος υπάρχει εδώ… Ο Δικαστής επιβεβαίωσε την αίσθησή μου και με αυστηρό τόνο απευθύνθηκε σε μένα: “Σας ξέρουμε!;;;». Και μετά από μία παύση θεατρικών διαστάσεων: «Ένα ΠΑΡΩΝ – δεν μπορούμε να ακούσουμε;!!!!!».
Ήταν μία συνάντηση με την εξουσία που τότε έζησα. Αυτό το συμβάν – τι κάνει όμως με σένα; Σίγουρα σου προκαλεί συναισθήματα περίεργα και ενδεχομένως σε βάζει σε μία διαδικασία αναθεώρησης συμπεριφορών, ίσως και συμμόρφωσης. Οπωσδήποτε όμως σε βάζει σε προβληματισμούς.
Ο άνω προβληματισμός δεν διαφέρει και πάρα πολύ από τους προβληματισμούς που με διατρέχουν τώρα και 3 εβδομάδες με αφορμή τον αποκλεισμό της θεατρικής ομάδας Commedia dell’arte από την διοργάνωση της ΠΜΘ στις 26/3/2018 στο Δημοτικό Θέατρο της Μυτιλήνης.
Έχουμε δύο πρωταγωνιστές μίας μικρής αφήγησης. Η τοπική και υφιστάμενη τάξη των μαθητών της σχολής καλλιτεχνικών τεχνών υποδέχεται ένα καινούργιο παιδάκι. Προκύπτει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ότι το παιδί είναι…. άτακτο. Τι κάνουμε; Αποβολή από την τάξη. Το παιδί κάθεται θυμωμένο στην γωνία του προαύλιου χώρο και πετάει πέτρες προς το οίκημα. Οι υφιστάμενοι κάθονται μέσα και τον κοιτάνε με σταυρωμένα τα χέρια.
Πολιτισμός;
Έχοντας αυτή την παρομοίωση στο κεφάλι, είναι τουλάχιστον ένα είδος παρηγοριάς ότι η πράξη της αποβολής των παιδιών που δεν μπορούν να ενταχτούν σε μία σχολική τάξη, ανήκει πλέον στο παρελθόν. Κάτι κατάλαβαν, κάτι αποκόμισαν (στην πλειοψηφία των χωρών στον πρώτο κόσμο πιστεύω) από τις λανθασμένες πράξεις του παρελθόντος. Άνθρωποι ανήσυχη, άνθρωποι μη συμβατικοί, άνθρωποι κάπως άβολα. Με μία λέξη – διαφορετικοί. Το θέμα είναι: πως αντιμετωπίζουμε την ανασφάλεια που μας προκαλεί αυτή η διαφορετικότητα;
Αλήθεια τώρα, τι είναι αυτά που κάνουν οι άνθρωποι που γουστάρουν να παίξουν στην Commedia dell’arte; Καυτηριάζουν το καταστεμένο και προκαλούν την εξουσία. ΑΥΤΗ είναι η ιστορική αποστολή της Commedia del Arte όπως γεννήθηκε και μεγάλωσε στους δρόμους της Ιταλίας του 15ο αιώνα και που έχει επιβιώσει μέχρι και σήμερα. Εγώ μέσα μου σαν να αισθάνομαι: ΚΑΛΆ ΚΑΝΟΥΝ! Είναι άκρως απαραίτητο να υπάρξει κατά καιρούς κάποιος που ξεγυμνώνει τον Βασιλιά και να δείχνει με το δάχτυλο προς τον κώλο του. Μπορεί αυτό να μην αρέσει σε όλους ως καλλιτεχνικό θέαμα, αλλά καταφέρνει και γεφυρώνει ένα χάσμα που συμβατικές θεατρικές ομάδες καμία φορά πιο δύσκολα πετυχαίνουν με το έργο τους – την άμεση έκφραση των συναισθημάτων του κόσμου.
Επίσης αποκαλύπτει με ριζοσπαστικό τρόπο τα παιχνίδια εξουσίας στις κοινωνίες. Ένα παιχνίδι που είναι παλαιό όσο και η ανθρωπότητα. Ο καθένας μας πρέπει να πάρει μία θέση ως προς αυτό το παιχνίδι. Εγώ για παράδειγμα, και προκειμένου να αντέχω την βαρβαρότητα αυτού του παιχνιδιού, αποφάσισα να κάνω την προσπάθεια να βλέπω τη ζωή ως ένα μεγάλο θέατρο. Και προσπαθώ να το ζω έτσι. Προβληματισμένος που είμαι σκέφτομαι βέβαια ότι ώρες-ώρες καλά είναι που υπάρχει κάποιος που τραβάει τις μάσκες έτσι ώστε να μην χαθώ μέσα στον ρομαντισμό μου. Όλα καλά λοιπόν.
Η σύγκρουση είναι προβλέψιμη. Εγώ λέω πως είναι και επιθυμητή. Μέσα από αυτήν μαθαίνουμε, ωριμάζουμε και βελτιωνόμαστε. Μέσα στην σύγκρουση όμως τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα διαχειρίσιμα. Είναι ολοφάνερο ότι βρίσκεσαι μεταξύ της λογικής που τρέφεται από τους κανόνες του κοινωνικού συνόλου και των συναισθημάτων με τα οποία μας βομβαρδίσει αλύπητα η καρδιά. Τα δείγματα μηνυμάτων e mail, τα κείμενα επιστολών και ανακοινώσεων, οι τοποθετήσεις στα social media – ένα καλύτερο pool πηγών έρευνας εσωτερικής πάλης ανθρώπων δεν θα βρεις εύκολα ξανά για πολύ καιρό. Είναι όμως εντελώς υποτιμητικό ή εγωιστικό να υπαγορεύω στον διπλανό μου το τι είναι η πιο ορθή στάση ζωής. Και το ότι εγώ π.χ. πήρα την απόφαση να υπακούω την καρδιά μου αφορά αποκλειστικά εμένα.
Από την άλλη όμως δεν μπορώ να δεχτώ ότι σκεφτόμενοι άνθρωποι δεν μπορούν να βάζουν για μία στιγμή τις προσωπικές πεποιθήσεις και αυτά τα καταραμένα συναισθήματα στην άκρη για να βρεθούν να συνομιλούν ως ενήλικες. Ως ενήλικες, που προφανέστατα έχουν την επίγνωση της σοβαρότητας των πράξεων τους. Ο πολιτισμός αποτελεί την σπίθα στην εξέλιξη και την πρόοδο. Ποιος άλλος εάν όχι εμείς δείχνουμε που βρίσκεται το μπροστά?
Κάντε λοιπόν ένα βήμα μπροστά! Κάντε το, άνθρωποι της Commedia, και βάλτε λίγο νερό στο κρασί σας. Διευκρινίστε τις όποιες αναφορές έχετε κάνει και έχουν αφήσει σε κάποιους την εντύπωση ότι άλλα πράγματα εννοείτε. Βρείτε την θέση σας ανάμεσα στις θεατρικές ομάδες της Μυτιλήνης. Ο χώρος αυτός υπάρχει και σας ανήκει, εκεί που εσείς οι ίδιοι θέλετε να είστε: στους δρόμους, στις εναλλακτικές στέγες του πολιτισμού, σε στέγες άλλων ομάδων που μετά χαράς σας φιλοξενούν. Σας χρειαζόμαστε! Και δεν χρειάζεται να συνυπάρχετε σώων και καλά μέσα σε μία σφικτά οργανωμένη εκδήλωση με πολλά προαπαιτούμενα και κάτω από τη στέγη του Δημοτικού Θεάτρου. Εμένα θα μου αρέσατε καλύτερα ακριβώς μπροστά από αυτό!
Κάντε ένα βήμα μπροστά! Κάντε το, κύριοι της ΘΕΣΙΣ. Με μία κίνηση προς τον κόσμο και μιλώντας την γλώσσα του. Δεν χρειάζεται να δανείζεστε στην ξύλινη γλώσσα και στην γενικολογία από τον χώρο των πολιτικών που τόσα χρόνια ταλανίζει τον τόπο με τα λόγια του. Μπορούμε καλύτερα! Ανοίξτε πραγματικά τις μεγάλες σας αγκάλες και καλέστε την Commedia να παίξει στην ΠΜΘ. Διευρύνετε το πρόγραμμά σας και ξεκινήστε είκοσι λεπτά πιο νωρίς. Με την τοπική θεατρική ομάδας της Commedia dell’arte στις σκάλες και στην πλατεία μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο. Μία συμμετοχή της ομάδας αυτής στον χώρο που της αρμόζει, ανάμεσα στον κόσμο – έτσι όπως η ίδια το επιθυμεί.
Κάντε το ταυτόχρονα, για να μην έχει κανείς από εσάς πρόβλημα στο ποιος έκανε πίσω πρώτος. Ή δείτε το ως ευκαιρία να κάντε ως πρώτος το βήμα μπροστά! Ας συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει και μία αποστολή προς την κοινωνία. Και εάν δεν μπορείτε, υπάρχει και η λύση στο να κάνουμε έναν έρανο και να φέρουμε για μία μέρα τον Μάθιου Νίμιτζ για να σας πάρει και τους δύο από τα χέρια και να σας φέρνει μπροστά στα μικρόφωνα. Μπορεί να πετύχει!
Κάντε το! Βοηθήστε τον κόσμο να χαρεί πραγματικά την ημέρα του παγκοσμίου θεάτρου και να μην του μείνει η ΠΘΜ του 2018 ως μία πικρή μόνο ανάμνηση. Κάντε το και θα βοηθήστε και εμένα στο να χαθώ και πάλι μέσα στον ρομαντισμό μου.
Ειλικρινά και με τιμή,
Ντιρκ Σέλικε
