Φωτογραφίες: Γιώργος Παπαδόπουλος
Ένα χρόνο μετά τον καταστροφικό σεισμό της 12ης Ιουνίου 2017 και η Βρίσα εξακολουθεί ακόμη να θυμίζει χωριό «φάντασμα», με σπίτια μισογκρεμισμένα και λαβωμένες τις ψυχές των κατοίκων της.
Τι φταίει που ένα χρόνο μετά οι κάτοικοι περιδιαβαίνοντας ανάμεσα στα συντρίμμια μιας ζωής, ακόμη περιμένουν τη στήριξη και τη συνδρομή που τους υποσχέθηκε η πολιτεία;
Όπως είπε στα «Π» ο πρόεδρος των σεισμοπαθών Βρίσας Νίκος Γκουγκούλιος : «η απογοήτευση του κόσμου είναι διάχυτη σε κάθε βλέμμα, σε κάθε κουβέντα, σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς του».
«Μας ξέχασαν;»
«Είμαστε εντελώς απογοητευμένοι»
Οι κάτοικοι της Βρίσας, βίωσαν με τον πιο σκληρό τρόπο τη μανία της φύσης, θρηνώντας μια ανθρώπινη ζωή και αντικρίζοντας καθημερινά τη μαζική καταστροφή των σπιτιών τους.
Αυτοί οι άνθρωποι βιώνουν επίσης έντονα, όπως μας λέει ο κ. Γκουγκούλιος, την αδιαφορία της πολιτείας, καθώς οι κρατικοί μηχανισμοί στέκονται με προσήλωση στο «γράμμα του νόμου» αδιαφορώντας για την ουσία.
«Ακούμε πολλά, μάθαμε όμως να κρατάμε «μικρό καλάθι» ως προς την εφαρμογή των όσων μας υποσχέθηκαν», λέει.
«Που είναι η δεύτερη δόση που περιμένει ο κόσμος, γιατί τόσα κωλύματα, τόσα εμπόδια τέτοια στείρα τυπολατρία και προσήλωση στις ημερομηνίες; Μου φαίνεται ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλο, αν ο στόχος τους ήταν εξαρχής να ταλαιπωρηθεί ο κόσμος, ομολογώ ότι έχει επιτευχθεί».
Πλιάτσικο χωρίς τιμωρία…
Ένα χρόνο μετά, από τα 300 σπίτια του οικισμού έχουν χαθεί αντικείμενα πολύ μεγάλης αξίας, καθώς το χωριό βρίσκεται στο έλεος των κλεφτών.
«Ακόμη και κάποιοι που συνελήφθησαν, τριγυρνούν σήμερα ελεύθεροι στο χωριό, προκαλώντας τους κατοίκους και εγείροντας ένα σωρό ερωτηματικά για την έλλειψη αστυνόμευσης.
«Νοιώθουμε παραμελημένοι και στο έλεος της διάθεσης κάθε κλεπταποδόχου, να παρακαλάμε τον κάθε υπάλληλο να μας δώσει λίγη σημασία, να ζητιανεύουμε για τα αυτονόητα, νομίζω ότι αυτή η αντιμετώπιση δεν αρμόζει σε ανθρώπους που έχασαν τα πάντα σε μια μέρα, αλλά στέκουν ορθοί και παλεύουν με αξιοπρέπεια. Τουλάχιστον αυτή δεν μας την παίρνει κανένας», κατέληξε ο κ. Γκουγκούλιος.
Περί μπαζών ο λόγος….
Πέρα από αυτά όμως, υπάρχει σοβαρό θέμα και με το μάζεμα των μπαζών, καθώς ο εργολάβος δεν έχει πληρωθεί και σταμάτησε τη συλλογή τους. Αν δεν συγκεντρωθούν όμως τα υλικά και δεν απομακρυνθούν, η δεύτερη δόση δεν θα είναι εφικτό να καταβληθεί στους δικαιούχους.
Επιπλέον, εκτός από τις κατοικίες με το σεισμό γκρεμίστηκαν δυο εργοστάσια στον οικισμό, στα μπάζα των οποίων περιέχονται επικίνδυνα υλικά όπως πλάκες ελενίτ. Το υλικό αυτό χρησιμοποιήθηκε παλιότερα κατά κόρον σε κτίσματα λόγω της αντοχής του, όμως στα νεότερα χρόνια έρευνες έχουν δείξει ότι υλικά που περιέχουν αμίαντο-ελενίτ ευθύνονται σοβαρά για ασθένειες όπως πιθανά και ο καρκίνος.
Ο σύλλογος σεισμοπαθών κρούει τον κώδωνα κινδύνου και γι’αυτό το σοβαρό ζήτημα, σημειώνοντας ότι οποιαδήποτε ολιγωρία μπορεί να αποβεί μοιραία.
Απολογισμός..ένα χρόνο μετά
Σύμφωνα με το συντονιστή των ενεργειών για την αντιμετώπιση των συνεπειών του σεισμού Βασίλη Τεντόμα, ο οποίος κάνει έναν απολογισμό για ολόκληρη τη χρονιά, πάνω από 300 κτίρια καταστράφηκαν ολοσχερώς, (τα λεγόμενα «κόκκινα»), πάνω από 1000 υπέστησαν σοβαρές ζημιές (τα λεγόμενα «κίτρινα» κτίρια).
Το Δημοτικό και Νηπιαγωγείο της Βρίσας καταστράφηκε ολοσχερώς ,ενώ άλλα 50 περίπου υπέστησαν ζημιές, εκ των οποίων οκτώ (8)περισσότερο σοβαρές.
Άνω των 25 ναών και ναΐσκων υπέστησαν ζημιές, με σοβαρότερες αυτές του ναού της Ζωοδόχου Πηγής Βρίσας.
Επίσης, έγιναν αυτοψίες σε 500 περίπου ακόμη κτίρια, στα περισσότερα των οποίων διαπιστώθηκαν ζημιές από το σεισμό, που όμως η σοβαρότητά τους δεν ήταν τέτοια ώστε να απαγορευτεί η χρήση τους πριν την επισκευή τους, τα λεγόμενα «πράσινα».
Επίσης δηλώθηκαν ζημιές σε 65 εμπορικές επιχειρήσεις και αγροτικά νοικοκυριά καθώς και μεγάλος αριθμός καταστροφής οικοσκευών «κόκκινων» και «κίτρινων» κατοικιών.
Και βέβαια μία νεκρή γυναίκα, κάτοικος Βρίσας, θλιβερή παράμετρος, που υπενθυμίζει ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν πολύ τυχεροί μέσα στη μεγάλη τους ατυχία.
Ο κύριος όγκος των ζημιών αναλογεί στον οικισμό Βρίσας (περίπου σε ποσοστό 80%) και οι υπόλοιπες ζημιές αναφέρονται κατά κύριο λόγο σε οικισμούς των δημοτικών ενοτήτων Πλωμαρίου και Πολυχνίτου, στη μεγάλη τους πλειοψηφία χαρακτηρισμένοι σαν παραδοσιακοί.
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ:
Δίνονται τα πρώτα κονδύλια (300.000 €) στο Δήμο από το Υπ. Εσωτερικών για αντιμετώπιση των επειγόντων αναγκών (σίτιση – στέγαση πληγέντων, διάνοιξη δρόμων, άρση επικινδυνότητας κτιρίων κλπ)
Μηχανικοί της ΚΤΥΠ (πρώην ΟΣΚ) εκτελούν αυτοψίες σε δημόσια κτίρια και σε σχολεία και διαπιστώνονται ζημιές πολύ σοβαρές σε οκτώ (8) από αυτά, την επισκευή των οποίων αναλαμβάνει η ΚΤΥΠ. Εξασφαλίζεται κονδύλι 3,4 εκ. ευρώ για την επισκευή τους.
Μετά από αίτημα του δήμου προς το υπ. Παιδείας, η Τεχνική Υπηρεσία του υπουργείου αναλαμβάνει τη μελέτη και εκτέλεση του έργου σχετικά με τη διαμόρφωση του χώρου και τη τοποθέτηση λυομένων αιθουσών για τη στέγαση του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου Βρίσας και το έργο ολοκληρώνεται αρτιότατα σε χρόνο-ρεκόρ.
Εξασφαλίζονται προς τον δήμο δώδεκα (12) λυόμενες σχολικές αίθουσες από την ΚΤΥΠ και άλλες τόσες περίπου από την Ύπατη Αρμοστεία προκειμένου να στεγαστούν τα περισσότερα από τα οκτώ (8) σχολικά κτίρια που η επισκευή τους δεν θα ήταν περαιωμένη για τη τρέχουσα σχολική χρονιά. (Τα υπόλοιπα μεταστεγάστηκαν σε άλλα σχολικά κτίρια με εξοικονόμηση χώρων).
Δίνονται από το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης τα πρώτα 300.000 € για το κοινωνικό επίδομα των 586,97 € για κάθε οικογένεια μονίμων κατοίκων που οι κατοικίες τους κρίθηκαν μη κατοικήσιμες.
Χορηγείται κονδύλι 331 χιλ. ευρώ για την αποζημίωση των οικοσκευών.
Εκδίδεται η ΚΥΑ για τη στεγαστική συνδρομή για την αποκατάσταση των πληγέντων κτιρίων, με πρόνοιες πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα και με γνώμονα τη προστασία και τη μετασεισμική αποκατάσταση των παραδοσιακών οικισμών.
Εκδίδεται η ΚΥΑ για την επιδότηση ενοικίου / συγκατοίκησης των πληγέντων μονίμων κατοίκων (για 2 χρόνια στους ιδιοκτήτες και για 6 μήνες για τους ενοικιαστές), η οποία περιλαμβάνει και τους μόνιμους κατοίκους της Βρίσας, που δεν έπαθαν τα σπίτια τους ζημιά, μέχρις ότου το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας αποφασίσει ότι ελλείπουν οι λόγοι εκκένωσης της Βρίσας.
Δεσμεύονται 43,19 εκ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ) για την αντιμετώπιση των βλαβών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, της επιδότησης ενοικίου κλπ δαπανών για την αντιμετώπιση των συνεπειών του σεισμού
Συντάσσεται από το υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης και υποβάλλεται στην Ε.Ε. φάκελος με τις ζημιές σε υποδομές και δημόσια και ιδιωτικά κτίρια προκειμένου να εγκριθεί οικονομική βοήθεια για αποκατάσταση δημόσιων κτιρίων και υποδομών. Η ενέργεια αυτή αποδίδει τη χορήγηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο 1,3 εκ. ευρώ, με πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Συντάσσονται από τη ΔΑΕΦΚ τα Πρωτόκολλα Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπων Κτιρίων (ΠΑΕΕΚ) και αποστέλλονται για έγκριση και οριστικοποίηση των κατεδαφίσεων σε τρεις (3) συναρμόδιες υπηρεσίες-όργανα: 1. Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, 2. Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΣΑ) και 3. Συμβούλιο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΣΧΠ) Γ.Γ. Αιγαίου.
Με την ΠΟΛ.1092/26.6.2017 (ΦΕΚ 2223/β’/29.6.2017) παγώνουν όλες οι υποχρεώσεις των μονίμων κατοίκων ολόκληρης της Λέσβου προς το δημόσιο μέχρι την 12/12/2017, τελευταία ημέρα που το νησί θα είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Με τον Ν. 4488/2017 (αρθρ. 30) μηδενίζεται η συμμετοχή στα φάρμακα των μονίμων κατοίκων της Τοπικής Κοινότητας Βρίσας μέχρι 31.5.2019.
Με τον Ν._4484. 1-8-2017 – αρθρο 13 απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ για τα έτη2017 & 2018 κτίσματα μετά του αναλογούντος σε αυτά οικοπέδου, τα οποία έχουν αποδεδειγμένα υποστεί ζημιές από το σεισμό της 12ης Ιουνίου.
Εκδίδεται Απόφαση από το υπ. Υποδομών για την πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα χορήγηση επιδότησης κατεδάφισης στους πληγέντες ιδιοκτήτες των «κόκκινων» κτιρίων. Χορηγείται στον δήμο Λέσβου κονδύλι 2,5 εκ. ευρώ για την απομάκρυνση των υλικών κατεδάφισης, την φύλαξη των αξιόλογων δομικών στοιχείων και για την ανακύκλωση των υπολοίπων.
Προωθείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο ΣτΕ πρόταση έκδοσης ΠΔ για την κατά παρέκκλιση του συντελεστή δόμησης ανακατασκευή των «κόκκινων» κτιρίων.
Συνολικά, μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί στους λογαριασμούς των σεισμοπαθών επιδοτήσεις κάθε είδους συνολικού ύψους 527.960 €.
ΤΙ ΔΕΝ ΠΗΓΕ ΚΑΛΑ ή ΟΣΟ ΚΑΛΑ ΘΑ ΘΕΛΑΜΕ:
Η αποζημίωση των οικοσκευών, που υποτίθεται ότι βοηθάει τους σεισμόπληκτους τις πρώτες μέρες ή εβδομάδες μετά το σεισμό για να ξαναστήσουν το νοικοκυριό τους, άργησε απαράδεκτα. Η ευθύνη μοιράζεται (κατά τη γνώμη μου) κατά 70% στο υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και κατά 30% στον Δήμο Λέσβου.
Δεν βρέθηκε τρόπος για αποζημίωση του εξοπλισμού των επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον σεισμό. Η σχετική νομοθεσία αποζημίωσης εξοπλισμού επιχειρήσεων εξαιρεί τις ζημιές από σεισμό.
Ο ρυθμός των κατεδαφίσεων είναι σχετικά αργός. Καθυστέρηση υπάρχει και στην έκδοση των αδειών επισκευών, με βασικότερο λόγο καθυστέρησης την υποχρέωση έγκρισής τους από το Συμβ. Αρχιτεκτονικής είτε από το ΥΠΠΟ, για όσα «κίτρινα» είναι άνω των 100 χρόνων και αξιόλογα.
Οι διαδικασίες επισκευής των οκτώ (8) σχολείων που έχει αναλάβει η ΚΤΥΠ καθυστερούν ανησυχητικά με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος, οι μαθητές των σχολείων αυτών να κάνουν μαθήματα σε λυόμενα για ολόκληρη την επόμενη σχολική χρονιά ή για κάποιους από τους πρώτους μήνες.
Η νομοθετική ρύθμιση του συντελεστή δόμησης (Σ.Δ.) στους σεισμόπληκτους οικισμούς, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα στην ανακατασκευή των «κόκκινων» κτιρίων λόγω του ισχύοντος σήμερα μικρού Σ.Δ., παραμένει σε εκκρεμότητα.
ΤΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΧΟΥΜΕ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ:
Οι κατεδαφίσεις, έστω και με αργό ξεκίνημα, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα έχουν ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερό τους μέρος.
Οι μηχανικοί της Λέσβου μπήκαν στο νόημα των επισκευών των «κίτρινων» κτιρίων, όμως η υπόθεση, με την σταδιακή αύξηση του ρυθμού υποβολής τους στη ΔΑΕΦΚ, θα κολλήσει στις καθυστερήσεις και τη δυσλειτουργία του Συμβ. Αρχιτεκτονικής.
Οι ανακατασκευές απαιτούν πολύ περισσότερη δουλειά από τους μηχανικούς και εδώ κρούω τον κώδωνα του κινδύνου για την ετοιμότητα της ΥΔΟΜ (Πολεοδομίας Μυτιλήνης) να ανταποκριθεί στις ανάγκες μαζικής έκδοσης αδειών δόμησης για την ανακατασκευή των «κόκκινων» κτιρίων.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΑΝΑΦΟΡΑ:
Ο λόγος για την ΔΑΕΦΚ και τους ανθρώπους της (διεύθυνση, μηχανικούς, διοικητικούς). Η εργατικότητά τους, η ευγένειά τους, η υπομονή τους και ο απέραντος ανθρωπισμός που δείχνουν στους ανθρώπους που έχουν πληγεί από τον σεισμό έχουν εκπλήξει θετικότατα όλους όσους συναλλάσσονται μαζί τους (ιδιοκτήτες και ιδιώτες μηχανικούς).
