«Στο παρελθόν επειδή η αιολική σπιρτάδα βαστούσε γερά, κατά το γνωστό ποίημα του Αναστασέλλη (έδιου Κατούρσι η Σαπφώ κι ακόμα βαστά η σπιρτάδα) κάθε «σαλεμένος», φτωχός συνήθως, άνθρωπος, που κυκλοφορούσε και «δρούσε» στην Αγορά κι από κει στις γειτονιές της μικρής μας πόλης, γινόταν κέντρο ενδιαφέροντος, για να αντληθεί απ’ αυτόν διασκέδαση και γέλιο. Συνάμα και επιβεβαίωση πολλών ότι αυτοί ήταν ανωτέρου επιπέδου και είχαν δικαίωμα να «τσιγκλάνε» τον «αγαθό» για να κάνει και να λέει τα παλαβάτα του», λέει ο Παναγιώτης Παρασκευαϊδης εξηγώντας τον παλιό “τύπο” της Μυτιλήνης που δεν ήταν παρίας αλλά μέλος της κοινωνίας. Ο «τύπος» όπως τον διαμόρφωνε ο κοινωνικός του περίγυρος άθελα του συντελούσε στην «υγεία» των άλλων. Αυτοί οι ιδιόρρυθμοι άνθρωποι ξεχώρισαν από το ανώνυμο πλήθος, έγιναν επώνυμοι και «γράψανε ιστορία» που τέρπει ή και διδάσκει και επόμενες γενιές.
Έτσι γεννήθηκε ο Ταρτούφος, η Αντώνς ή παλαβός, η Αντωνς η σαλεπτζής, η Μπγας, Γιάννης Λουλής, ο Παράσχος, Χ. Τρουμπούνης, η μπάρμπα Βασίλ΄ς η Κουτιλάρας, η Πλαστήρας, η Κορσανίδης, η μπουκάλας, ο Αρμάνδος Δελαπατρίδης, του Μπαχάρ ή Πουλουλιάς, ο Ψεύτικος Άγιος, η Ουρανία η Φάμπερ, του Παναγιουτέλ του ουκνό, του Γιωργέλ, ο αρχηγός, ο Βατανός ή Μπουφ, η Στρατής του Μπιτσμένου, του Βασλέλ τ΄αγά, ο Τάκης Φαμελίτης ο Θαράπης και του Τριανταφλέλ΄ και άλλοι παλιοί λαϊκοί « τύποι» της Μυτιλήνης που πήραν το παρανόμι τους μετά τον μεσοπόλεμο. Σε αυτούς είναι αφιερωμένο το νέο συλλεκτικό ημερολόγιο του ερασιτεχνικού φιλοτεχνικού ομίλου «Το Μπουρίνι»
«Σκοπός μας είναι ένα ταξίδι στο χρόνο, μια γεύση από την καθημερινότητα μιας κοινωνίας που τους αγάπησε, τους διασκέδασε και τους περιέβαλε στον ιστό της ισότιμα και αναπόσπαστα», σημειώνουν από το Μπουρίνι.
Από την καθημερινότητα ης Μυτιλήνης διαβήκανε πολύ τύποι, όπως η Κάιντα, η Κουτίλα που έκανε νέος τον μασίστα, ο Τζατζάς, ο Φερούκας, η Φόνισσα που λέγαν ότι “έδωσε” τον Πασχαλιά, φορούσε χακί, έσερνε μια πάνινη καρέκλα παραλίας και όταν την τσιγκλούσαν έλεγε «διεθνείς εγκληματίες πουτανομπούρδελοι των εθνών» και το φάνταμα με το ζιβάγκο που όταν τον κοίταζες σου λεγε «μη με κάνεις τηλεπάθεια»
Ένας τέτοιος τύπος γράφει ο Παναγιώτης Παρασκευαϊδης τράβηξε το ενδιαφέρον του Γερμανού Βυζαντινολόγου Κρουμπάχερ, που επισκέφθηκε τη Μυτιλήνη το 1884 κι ήταν παρέα με τον Χυδηριανό ζωγράφο Ιακωβίδη σε μια ταβέρνα.
«Του κάναν καζούρα, όπως συμβαίνει γενικά με τον τρελό στην Ανατολή, όπου οι άνθρωποι λίγη συμπόνια του δείχνουν. Επρόκειτο για έναν πρώην δικηγόρο, που με ταραγμένο το νου «φιλοσοφούσε»: «Το σύμπαν ουδέν είναι και το ουδέν είναι εν τω σύμπαντι», τους έλεγε και παίνευε τον Ιακωβίδη. «Όταν σε ατενίζω, αίρομαι εις ανωτέρας σφαίρας».
Πολλοί άλλοι τον διαδέχθηκαν τους μετέπειτα χρόνους και ήκμασαν την εποχή της «Λεσβιακής Άνοιξης» (1910-1930) δίπλα και παράλληλα με τους κορυφαίους Μυτιληνιούς λογοτέχνες και καλλιτέχνες της περιόδου αυτής.
Ο Λούης, ο Παυλάκης, ο Δελαπατρίδης, ο Νέης ακόμα, που ανήκουν στους διανοούμενους, φιλοσόφησαν ή λογοτέχνησαν προφορικά και γραπτά με αρκετή επιτυχία. Σ’ αυτούς πρέπει να κατατάξουμε και τον ιδρυτή του Συλλόγου «Φιλογελώτων» φαρμακοποιό «Εξοχώτατο» που με την παρέα σε ταβερνείο στην Επάνω Σκάλα, ενώ αλλού έλεγαν κι έκαναν τα δικά τους οι «Βασιβουζούκοι» του Μυριβήλη.
“Τα χρόνια που ακολούθησαν με τον πόλεμο, την Κατοχή, το δεύτερο αντάρτικο και μέχρι τη 10ετία του 1960 χόρτασαν πείνα, ανέχεια και έλλειψη κάθε φροντίδας και περίθαλψης για τους ταπεινούς αυτούς Μυτιληνιούς με τα κλονισμένα νεύρα και φρένα.
Τα σημερινό λεγόμενο «όριο φτώχειας» για κείνη την εποχή ήταν όνειρο άπιαστης οικονομικής επάρκειας, γιατί πολλοί άνθρωποι πράγματι λιμοκτονούσαν κι αν μάλιστα ανήκαν στην κατηγορία των προαναφερομένων, άλλη λύση επιβίωσης δεν είχαν παρά τη ζητιανιά. Λίγο φαί, ένα κομμάτι τυρί, λίγες ελιές, κάστανα ή σύκα και συνήθως μια φέτα ψωμί, ήταν το αποτέλεσμα της αργυρολογίας τους. Λεφτά σπάνια έβλεπαν στις χούφτες τους, γιατί κι ο πολύς ο κόσμος και κοσμάκης δεν τα είχε ούτε για τον εαυτό του επαρκή.
Περίφημος ήταν ο Θαράπης, που χτυπούσε τις πόρτες και βροντολογούσε το τσίγκινο πιάτο του με το κουτάλι κλαυθμηρίζοντας : «Πιάτο έχω, κουτάλι έχω, όρεξη έχω. Φαί δεν έχω». Κι επειδή συχνά δεν έβρισκε έβαζε τη μια γροθιά του στο αυτί του, ότι τάχα ήταν τηλέφωνο και τηλεφωνούσε στον ίδιο τον Θεό, λέγοντας τον καημό του και περιμένοντας την εξ ύψους βοήθεια. Την άξιζε ο δυστυχισμένος, γιατί γι’ αυτόν ίσχυε το «πτωχός πτωχόν ελεεί» κι αν μάζευε καμία δεκάρα πήγαινε κάποτε- κάποτε και την έδινε σε άλλον ζητιάνο, που καθόταν αμίλητος στο στέκι του έξω απ’ την εκκλησία.
Τα πειραχτήρια ξέροντας την παράξενη τιμιότητα του τον κατηγορούσαν ότι έκλεψε ένα ρολόγι από έναν Γερμανό, που μετά την απελευθέρωση τον Γερμανό έκαναν αντάρτη. Αρκούσε να τον φωνάξουν «Τ’ Γερμανού του ρολόγ’» ή «Τ’ Αντάρτ’ του ρουλόγ’ ρε!» για να γίνει έξαλλος από την άδικη αυτή κατηγορία, ο ήρεμος και πράος αυτός άνθρωπος, που κατά το Χριστό πρέπει να κληρονόμησε τη γη. «Μακάριοι οι πραείς», είπε….”
Το συλλεκτικό ημερολόγιο για το 2019 με θέμα
«Τύποι» της Παλιάς Μυτιλήνης.
Ένα όμορφο δώρο απο το παρελθόν, με φωτογραφίες,σκίτσα, βιογραφικά μπορειτε να το βρείτε :
—-
προμηθευτείτε το (ημέρες και ώρες αγοράς)
–΄AROMA΄ Parfum Français, Ερμού 109, τηλ.22510.22158
— βιβλιοπωλείο ΄ Χαλκίδη΄, Λαδάδικα 18, τηλ.22510.22261
— εφημ. ΄Πολιτικά΄ , Χρυσ. Σμύρνης 13,τηλ. 22510.43580
— Αψώκαρδου, κατ/μα υποδημάτων (ισόγειο Δήμου,parking),
Οδ.Ελύτη και Ναυμ.Παπανικολή (γωνία), τηλ.22510.28021
— Ρουσέλλειο Δημοτικό Θέατρο τηλ.22510.37394
(μόνον τις μέρες και ώρες των προβολών μας )
.
Αποστολές με αντικαταβολή: 22510.28368
