Οδοιπορικό στις Σάρδεις: Από την Εύα Κασκάνη-Durkan

  Γράφει η Εύα Κασκάνη – Durkan

Και αφού κάναμε την βόλτα μας στο χωριό του ” ξεματιάσματος”, ας πάρουμε τον δρόμο για τις Σάρδεις ,να απολαύσουμε ένα υπέροχο Ανοιξιάτικο ταξίδι και να δούμε από κοντά τον τόπο που ζούσε ο περιβόητος Κροίσος,το πολυτελέστατο παλάτι του, ότι απέμεινε από τον ναό της Αρτέμιδας καθώς και το Σάλιχλι με την εύφορη πεδιάδα του ,που για χάρη του γράφτηκαν σελίδες έρωτα και ιστορίας.

Οι Σάρδεις απέχουν 91 χιλιόμετρα από την Σμύρνη.Αρχαιότατη Μικρασιατική πόλη της Λυδίας,η οποία έγινε πρωτεύουσα και γνώρισε δόξες και δόξες. Πρότελευταίος βασιλιάς της Λυδίας υπήρξε ο Αλυάτης που έκανε την “κουτουράδα” και έκοψε το πρώτο χρήμα φτιαγμένο από ήλεκτρο και έκτοτε μπήκαν γερά θεμέλια για να χτιστεί ” ο βωμός του χρήματος” που μέχρι σήμερα θυσιάζονται ” στην χάρη του” Αξίες,Ιδανικά,Πατρίδες και Άνθρωποι…
Τον Αλυάτη τον διαδέχτηκε ο γιος του ο Κροίσος.Η πρώτη του δουλειά ήταν να αντικαταστήσει τα νομίσματα που έκοψε ο πατέρας του ,με χρυσό και ασήμι…βλέπετε ο ποταμός Πακτωλός ήτανε φίσκα στο χρυσάφι,δουλεύανε αβέρτα οι δούλοι στα χρυσωρυχεία του ,δεν του έκανε και μεγάλο κόπο να αρχίσει τις συναλλαγές του με χρυσό και ασήμι….τι να το κάνει το ήλεκτρο του μπαμπά του;

Οι Σάρδεις λοιπόν χάρη στον πλούτο τους και την προνομιακή τους θέση και ως  πρωτεύουσα ,εξελίχθηκαν σε μεγάλο κέντρο εμπορικό,καλλιτεχνικό ,πολιτιστικό και θρησκευτικό αφού εκεί υπήρχε ο μεγαλύτερος ναός της Ιωνίας που ήταν αφιερωμένος στην Αρτέμιδα .Σήμερα σώζονται τα ερείπιά του,τα οποία προκαλούν τεράστιο ενδιαφέρον,αφού υπάρχουν εμφανή στοιχεία ,ότι η κατασκευή του δεν έχει καμία σχέση με την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική,ενώ έχει πολλά κοινά με τον ναό της Αρτέμιδας στην Έφεσσο,που ήταν το όγδοο θαύμα!

Ο ναός αρχικά χτίστηκε προς τιμήν της Κυβέλης ,όμως με την επιρροή των Ελλήνων και μετά από πολύ καιρό

αφιερώθηκε στην Αρτέμιδα.

Λίγο παρακάτω από τον ναό βρισκόταν και βρίσκετε το παλάτι του Κροίσου.
Από εκεί διοικούσε όλη την περιοχή, με τα χέρια βουτηγμένα στο χρυσό και την ψυχή βουτηγμένη στην απληστία!

Τύραννος ο Κροίσος! Όριζε την μοίρα των Ανθρώπων και σαν να μην τον έφταναν τα ατελείωτα κοιτάσματα του Πακτωλού ποταμού, γονάτισε τους Έλληνες στους φόρους,οι επεκτατικές του φιλοδοξίες ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο και οι “λωλάδες” που έκανε παροιμιώδεις!!!! Πότε συνομιλούσε με τους Θεούς,πότε ξεκλήριζε χιλιάδες ζώα για θυσίες,πότε έβραζε χελώνες για να τσεκάρει τις  ικανότητες του Μαντείου των Δελφών, στο οποίο έστελνε σαν δώρο τόνους χρυσού και μάλλον τον πήραν πρέφα και από εκεί και οι χρησμοί που του έστελναν τον είχαν αποτρελλάνει,πότε καλούσε στο παλάτι του  τις ” ιέρειες ” από τον Ναό της Αρτέμιδας όπου υπήρχε το ” Ιερό Πορνείο” και γινόταν το ” Μάλε Βράσε” ,πότε σχεδίαζε την κατάληψη των νησιών του Αιγαίου,πότε συμμαχούσε με την Αθήνα,πότε με την Σπάρτη και μάλλον πρέπει να έχει μπερδέψει ιστορικούς και ιστορικούς προκειμένου να δώσουν ορισμό στο πρότυπο της μοναρχίας που είχε επιβάλλει.

Μέσα σε όλα κατέφθασε μια μέρα μουσαφίρης και ο Σόλωνας ο Αθηναίος,άρχισε ο Κροίσος και διατυμπάνιζε για άλλη μια φορά την ευτυχία του λόγω δόξας και χρήματος,του πέταξε και ο Σόλωνας στα μούτρα εκείνο το ” Μηδένα προ του τέλους μακάριζε”…που το κατάλαβε όταν ο Κύρος ο Πέρσης ( άλλο κάρο με πατάτες) κατέλαβε τις Σάρδεις και έχασε ο Κροίσος τον μπούσουλα της εξουσίας και του πλούτου και με προσωπική διαταγή  ο νέος σατράπης τον έβαλε στην πυρά ενώ του πήρε ότι είχε και δεν είχε,τότε ενστερνίστηκε ο άμυαλος τι του είπε ο Σόλωνας και αναφώνησε το όνομά του δις ( μπορεί και Τρις ….)!

Έτρωγε και η περιέργεια τον Κύρο γιατί καλούσε τον Σόλωνα την ώρα που ανάψανε τα δαδιά και όταν του εξήγησε τα καθέκαστα ,τον κατέβασε από την πυρά ,προληπτικός όπως ήταν και φοβούμενος για τα δικά του στερνά και ουχί από μεγαλοψυχία κατά τον Ξενοφώντα,ενώ κατά τον Βακχυλίδη,μεσολάβησε ο Απόλλων
( παντού ανακατευόταν και αυτός ο όμορφος) και τον βοήθησε να μεταναστεύσει οικογενειακώς στην χώρα των Υπερβορείων, όπου ασφαλής την πέρασε πάλι κοτσάνα,όπως  συνηθίζεται να περνάνε όλοι οι ” έκπτωτοι”….εις τους αιώνες των αιώνων…( τι πόνος και αυτή η επανάληψη της Ιστορίας…)Όλο το σκηνικό  δε απεικονίζεται σε ερυθρόμορφο αμφορέα του 490 περίπου πχ ο οποίος  (πω πω σύμπτωση )βρίσκεται και αυτός στο Λούβρο!! Όσο για αναθήματα του ναού,σκεύη του παλατιού και ότι βάζει ο νους….τυχαία βρέθηκαν στις αποσκευές γνωστών ” φιλελλήνων” αρχαιοκαπήλων και ταξίδεψαν…σε διάφορα μέρη της γης.

Τελικά το 334 πχ και μετά χρόνια Περσικής σατραπείας ο Μέγας Αλέξανδρος, καταλαμβάνει τις Σάρδεις και τους χαρίζει την αίγλη που τους αξίζει και πορεύονται  αποκαλύπτοντας Πολιτισμό και Ιστορία.

Πέρασαν χρόνια και χρόνια και το παλάτι στέκει εκεί…..σεισμοί, φωτιές, πόλεμοι, χρόνος,, ακμή, παρακμή , αρχαιοκάπηλοι….στέκει όμως εκεί…μάλλον για να διδάσκει ότι ο πλούτος και η δόξα δεν εξασφαλίζουν ούτε την Ευτυχία,ούτε την Αγάπη,ούτε την Ελευθερία, ούτε την Φιλία…και κυρίως ότι οι ” σατραπείες” ποτέ δεν υπήρξαν υπόδειγμα Θάρρους και Ανδρείας.Τώρα το ότι την σκαπουλάρισε ο Κροίσος είναι άλλη υπόθεση και όρκο δεν παίρνουμε κιόλας ότι ο Κύρος στο τέλος δεν άναψε το δαδί.

Στα πέντε περίπου χιλιόμετρα βρίσκεται το επίσης ιστορικό Σάλιχλι που λένε ότι κάποτε ήταν ενιαίο με τις Σάρδεις.Καταπράσινο και ήσυχο χωριό με ένα ιδιαίτερα ρομαντικό χρώμα αφού για τον σιδηροδρομικό του σταθμό εχουν γραφτεί τραγούδια από τους ” ασίκηδες”, νουβέλες και μυθιστορήματα .Το ωραιότερο ίσως  από αυτά τα ” Παιδιά της Νιόβης” του Τ. Αθανασιάδη που γεννήθηκε στο Σάλιχλι και θεωρώ ότι μέσα σε αυτό το μυθιστόρημα ,βρίσκεται όλη η αληθινή Ιστορία της πόλης του Σαλιχλίου!
Αξίζει τον κόπο να το περπατήσεις και να το θαυμάσεις..κρύβει μια απίστευτη ηρεμία ειδικά τις Κυριακές και ξαφνικά την ηρεμία την “αποσυντονίζουν” μυρωδιές σπιτικού φαγητού!

Μικρές ” λοκάντες” με ελάχιστα τραπέζια και με επιλογή τριών το πολύ τοπικών φαγητών, μαγειρεμένα σε πήλινα τσουκάλια σε καλούν να απολαύσεις “γεύσεις με νόημα” όπως μας είπε η κυρία Ζεϋνέπ και πραγματικά τα φαγητά της μέσα από την απλότητά τους,διέθεταν γεύση και νόημα!!..

Στην γραφική του πλατεία γυναίκες που πλέκουν πουλούν την πραμάτεια τους την ίδια στιγμή και είναι όμορφο να τις ακούς να λένε τα δικά τους πίνοντας παράλληλα τον καφέ τους!!
Σουρουπώνει και σε πιάνει δίλημμα…να επιστρέψεις στην βάση σου η να ξεφύγεις από το όποιο πρόγραμμα και να αποφασίσεις μια διανυκτέρευση στην ” Λυδία”.. προκειμένου να απολαύσεις νωρίς το πρωί ένα ιαματικό λουτρό,,άλλο ένα προνόμιο της περιοχής που ευτυχώς δεν μένει ανεκμετάλλευτο!
Σάρδεις..

Ένα σημαντικό κομμάτι της Ιωνίας…της Ιωνίας με τις ατελείωτες ομορφιές,την ατελείωτη Ιστορία και την ατελείωτη Γοητεία…μια ζωή δεν φτάνει να χορτάσεις την Γοητεία της και τους κρυμμένους θησαυρούς που αποκαλύπτονται στους ” ταξιδευτές” εκεί που δεν το περιμένουν!!!