γράφει η Ελίνα Κουτσοτάσιου , Ψυχολόγος
Η εξάρτηση είναι πάντοτε μία κατάσταση αμφίβολη, αρρωστημένη κι ο εξαρτημένος είναι λειψός, ατελής. Είναι εκείνος που κρέμεται μονίμως από κάποιους άλλους, νομίζοντας ότι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτούς και τους αφήνει να τον κάνουν ό, τι θέλουν, να τον πάνε όπου θέλουν και να ρυθμίζουν τη ζωή του σύμφωνα με τη δική τους θέληση κι όχι με τη δική του.
Συναισθηματική εξάρτηση
Οι συναισθηματικά εξαρτημένοι είναι εκείνοι που χρειάζονται διαρκώς μια πιστοποίηση ότι είναι καλοί κι ότι κάποιος τους θέλει, τους αγαπά κι ότι θα τους αγαπά για πάντα. Όλοι ασφαλώς επιθυμούμε να μας αγαπάνε, αλλά είναι εντελώς διαφορετικό το να ζει και ν’ αναπνέει κανείς για την επιβεβαίωση.
Ηθική εξάρτηση
Οι ηθικά εξαρτημένοι είναι εκείνοι που έχουν ανάγκη συνεχώς την επιδοκιμασία και την έγκριση των άλλων για να πάρουν μια απόφαση. Η έγκριση από μόνη της δεν είναι κάτι άρρωστο, όταν όμως η αναζήτησή της γίνεται ανάγκη παρά επιθυμία, βαδίζουμε σε λάθος μονοπάτι.
Ζούμε σε μια κοινωνία που εκτιμά κι ενθαρρύνει την αναζήτηση της αποδοχής και της έγκρισης, οπότε είναι πολύ πιθανό να δίνετε κι εσείς μεγάλη έμφαση στο τι σκέφτονται οι άλλοι και να γίνεστε νευρωτικά χειριστικοί για να μη σας εγκαταλείψουν. Αγωνίζεστε να τους γίνετε απαραίτητοι, να σας έχουν ανάγκη, ώστε όταν σας χρειάζονται, να αισθάνεστε ότι σας αγαπούν. Καμιά φορά αυτό δεν πιάνει, οπότε προσπαθείτε να τους κάνετε να σας λυπηθούν και γίνεστε το θύμα, γιατί και η λύπηση μοιάζει λιγάκι με αγάπη. Αν ούτε κι αυτό το τέχνασμα πιάσει, προσπαθείτε να τους κάνετε να σας μισήσουν ή να σας φοβηθούν, απειλώντας τους ότι θα τους εγκαταλείψετε ή ότι θα κάνετε κακό στον εαυτό σας. Και η κατρακύλα συνεχίζεται…
Η ψυχολογική ανταμοιβή της εξάρτησης
Εξακολουθείτε να παραμένετε σε μια κατάσταση εξάρτησης, επειδή έχετε κάποια οφέλη, όπως το ότι:
- Η εξάρτηση σας θέτει υπό την προστασία και τη φροντίδα των άλλων, παίρνετε έτσι πάλι το ρόλο του μικρού παιδιού και παύετε να είστε υπεύθυνοι για τη συμπεριφορά σας.
- Όντας εξαρτημένοι, κατηγορείτε τους άλλους γι’ αυτά που νιώθετε (απογοητευμένοι, πληγωμένοι κ.τ.λ.) και μπορείτε να φορτώσετε τα λάθη σας σ’ αυτούς τους άλλους, χωρίς να αναλάβετε καμία ευθύνη.
- Όταν είστε εξαρτημένοι, ενισχύεται η εικόνα της χαμηλής αυτοεκτίμησης, ενθαρρύνεται η μεμψιμοιρία (είστε μονίμως το θύμα) και η απραξία.
- Νιώθετε καλά με τον εαυτό σας, επειδή ικανοποιείτε τους άλλους. Μάθατε ότι για να είστε καλοί πρέπει να αρέσετε στη μαμά και στον μπαμπά και τώρα, τα υποκατάστατα των γονιών, σας εκμεταλλεύονται.
- Δε χρειάζεται να κάνετε επιλογές ή να πάρετε αποφάσεις για τη ζωή σας και τον εαυτό σας. Ακολουθείτε το μοτίβο ζωής των γονιών, του/της συντρόφου ή του ατόμου απ’ το οποίο εξαρτάστε, ώστε να μη χρειαστεί να κοπιάσετε για να καθορίσετε τα δικά σας πιστεύω και συναισθήματα.
Απαλλαγείτε απ’ την ψυχολογική εξάρτηση
Η εξάρτηση μπορεί να φαίνεται άκακη, στην πραγματικότητα όμως δηλητηριάζει κάθε ευτυχία, γιατί σας υποβιβάζει από τη θέση ενός ανεξάρτητου και ολοκληρωμένου ατόμου στη θέση του σκλάβου.
Η εξάρτηση αρχίζει από την ίδια σας την οικογένεια, από τον τρόπο που οι γονείς σας ασχολούνταν μαζί σας όταν ήσαστε παιδιά κι από τον τρόπο που μεταχειρίζεστε τα δικά σας παιδιά σήμερα. Πόσες φράσεις ψυχολογικής εξάρτησης κουβαλάτε μέσα σας σήμερα και πόσες απ’ αυτές μεταδίδετε στα παιδιά σας;
Το νόημα της αποτελεσματικής ζωής και ανατροφής των παιδιών είναι η ανεξαρτησία. Κατά τον ίδιο τρόπο, η ουσία ενός επιτυχημένου γάμου είναι μια εξαρχής συμφωνημένη αυτονομία και αυτοδυναμία. Ίσως νιώθετε πραγματικό φόβο στην ιδέα της αποκόλλησης απ’ την κατάσταση εξάρτησης – η εγκατάλειψη της ψυχολογικής ασφάλειας είναι πράγματι μια απ’ τις δυσκολότερες υποχρεώσεις της ζωής. Αν ρωτήσετε όμως αυτούς απ’ τους οποίους εξαρτάστε συναισθηματικά, θα διαπιστώσετε ότι θαυμάζουν και σέβονται εκείνους που σκέφτονται κι ενεργούν αυτόνομα. Εγκαταλείπω την ασφάλεια άλλωστε, δε σημαίνει διαμάχη, ρήξη ή αντιπαλότητα, σημαίνει ότι αποκτάτε δικό σας πρόσωπο, ότι ζείτε κι επιλέγετε τις συμπεριφορές που εσείς θέλετε. Θα χρειαστεί αρκετή εξάσκηση για να εκμηδενίσετε αυτή τη λαθεμένη συμπεριφορά, αλλά αξίζει τον κόπο να προσπαθήσετε!
Το άρθρο επιμελήθηκε η
Κουτσοτάσιου Ελίνα, Ψυχολόγος,
NLP, Συμβουλευτική Ψυχολογία, Ψυχοκινητική Αγωγή, Συντονισμός ομάδων αυτογνωσίας
Τηλ.επικοινωνίας: 6955460177 / 2251047970
E-Mail: kouts.ae@gmail.com
Δ/νση: Δημητρίου Βερναρδάκη 15, Μυτιλήνη
