Την Πέμπτη πραγματοποιήθηκε η εναρκτήρια συνάντηση του ερευνητικού έργου «Ερευνητικές και ενημερωτικές δράσεις για ενίσχυση της ετοιμότητας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, αναφορικά με την άμεση εκρίζωση του παθογόνου Xylella fastidiosa σε περίπτωση εντοπισμού του (XyleVA) στην έδρα του Ινστιτούτου Ελιάς Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου (ΕΛΓΟ Δήμητρα) στα Χανιά.
Στην συνάντηση εκτός από τους ερευνητές του Ινστιτούτου, συμμετείχαν ο αρμόδιος θεματικός Αντιπεριφερειάρχης πρωτογενούς τομέα Βορείου Αιγαίου Παναγιώτης Κουφέλος, ο Γενικός Διευθυντής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Ευστράτιος Ψαριανός, ο προϊστάμενός της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου Γεώργιος Λαγουτάρης και ο Καθηγητής Φυτοπαθολογίας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου Δημήτρης Γκούμας.
Στην συνάντηση παρουσιάστηκε το προφίλ του έργου από τον συντονιστή και τους υπεύθυνους εργασίας και συζητήθηκαν λεπτομέρειες που αφορούσαν το φυσικό αντικείμενο καθώς και την οικονομική διαχείριση.
Όπως είχαμε επισημάνει….
Η «απειλή» του βακτηρίου, που κατέστησε επιτακτική την ανάγκη για την υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας με το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών φυτών, όπως έγραφαν τα «Π» τον περσινό Οκτώβρη, έθεσε -μετά και την ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στη Λέσβο- τις βάσεις ώστε η Περιφέρεια Β. Αιγαίου να προχωρήσει στο πιλοτικό πρόγραμμα του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» και των συμπραττόντων εταίρων.
Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τίθεται υπό την αιγίδα του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ», συμμετέχουν εκτός από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Τμήμα Γεωγραφίας), η Περιφέρεια Κρήτης, η Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας, η Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας και η Περιφέρεια Β. Αιγαίου μόνο με τη νήσο Λέσβο, ως κατεξοχήν ελαιοπαραγωγική περιοχή.
Η Xylella καραδοκεί….
Τον Οκτώβριο του 2013, η Ιταλία ενημέρωσε επίσημα την Κομισιόν και τα άλλα κράτη-μέλη, για την παρουσία της ασθένειας Xylella fastidiosa στην επαρχία του Λέτσε (Περιφέρεια Απουλίας, Νότια Ιταλία), κυρίως σε ελιές, καθώς και σε αμυγδαλιές και πικροδάφνες.
Από τότε η ευρωπαϊκή ελαιοκομία ζει μια πραγματική απειλή. Μια απειλή που κρέμεται σαν «δαμόκλειος σπάθη» πάνω από τα κεφάλια των ελαιοκαλλιεργητών, μηδέ εξαιρουμένων και εδώ στη Λέσβο και όχι άδικα, καθώς γειτνιάζουν με τη Τουρκία στην οποία το βακτήριο είχε κάνει την εμφάνιση του..
Το βακτήριο αποικίζει τα ξυλώδη αγγεία των φυτών και κατά κανόνα μεταδίδεται από έντομα που ανήκουν στις οικογένειες Cicadellidae και Cercopidae και τρέφονται από τα ξυλώδη αγγεία των φυτών.
Το έντομο της οικογένειας Cercopidae με την επιστημονική ονομασία Philaenus spumarius είναι ένα πολύ κοινό πολυφάγο έντομο που δυστυχώς αφθονεί στα ελαιόδεντρα. Θεωρείται ο πλέον υπεύθυνος φορέας για την εξάπλωση του βακτηρίου στην Απουλία.
Τα συμπτώματα που συνδέονται με την παρουσία του σε φυτά ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και μπορεί να προκαλέσουν την πλήρη νέκρωση των φυτών μέσα σε λίγα χρόνια, ανάλογα με το είδος του φυτού ξενιστή, τη σοβαρότητα της μόλυνσης και τις κλιματικές συνθήκες.
Ενδεχόμενη έλευση του βακτηρίου, μπορεί να προκαλέσει μέχρι και αφανισμό ολόκληρων επαρχιών από τον ελαιοκομικό χάρτη.
Το πρώτο καμπανάκι και το Ευρωδικαστήριο
Την πρώτη φορά που η ασθένεια αυτή εμφανίζεται στο έδαφος της ΕΕ, η Κομισιόν εξέδωσε την Απόφαση 2014/87 (13/2/2014), με την οποία λαμβάνει ήπια μέτρα προστασίας, απαγορεύοντας την ανεξέλεγκτη μετακίνηση φυτών από το Λέτσε προς άλλες περιοχές. Σταδιακά τα μέτρα σκληραίνουν την περίοδο 2014-2016.
Όταν μάλιστα ανακαλύπτεται ότι η Xylella fastidiosa επεκτείνεται σε νέες περιοχές, προσβάλλοντας και άλλα είδη φυτών (καλλωπιστικά, σπαρτά κ.α., ο αρχικός κατάλογος διευρύνεται στα «ευπαθή» στη λοίμωξη φυτά, τα οποία φθάνουν τα 359 , δηλαδή σχεδόν οτιδήποτε φυτρώνει!
Και καθώς οι αποφάσεις της ΕΕ αν εφαρμοστούν πλήρως οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μια τεράστια καταστροφή με προεκτάσεις οικονομικές, οικολογικές και κοινωνικές, η υπόθεση αυτή σαφώς και ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα και τη Λέσβο που έχει μονοκαλλιέργεια ελιάς.
Πάντως με γνώμονα την αύξηση των μέτρων προστασίας και τους αυστηρούς ελέγχους στην εισαγωγή φυτών από τη γείτονα χώρα (σ.σ. ύποπτα φυτά καρυδιάς ), γιατί η απειλή αν δεν προσέξουμε είναι πολύ πιθανό από υποθετική να αποτελέσει μια φριχτή πραγματικότητ
