Από την αρχαιότητα υπάρχουν αναφορές σχετικά με την μοναδικότητα των κρασιών της Λέσβου που προέρχονταν από τις ηφαιστειογενείς περιοχές του Νησιού. Ο Κλέαρχος, περιπατητικός φιλόσοφος και μαθητής του Αριστοτέλη, που έζησε τον 4ο-3ο αιώνα π.Χ., στο έργο του «Βίοι», γράφει ότι «απ’ το κρασί της Λέσβου, δεν είναι άλλο πιότερο γλυκό»..!!
Η Λέσβος, ένα από τα σημαντικότερα αμπελοτόπια της αρχαιότητας, βγήκε σχεδόν ολοσχερώς από τον αμπελοοινικό χάρτη του ελλαδικού χώρου στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η φυλλοξήρα κατέστρεψε τα αμπέλια του νησιού. Αμπελώνες επιβίωσαν μόνο στη δυτική πλευρά του, όπου ηφαιστειογενή και άνυδρα εδάφη δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη της φυλλοξήρας. Τα τελευταία χρόνια η Λέσβος αναζητά την τύχη της στην τοπική και εθνική αγορά του κρασιού.
Ο Συνεταιρισμός Αλληλέγγυας Οικονομίας “Ηφαίστειο Ανεμώτιας” έρχεται σήμερα να επικυρώσει την μακρά οινοποιητική παράδοση της Λέσβου και να συμβάλει όχι μόνο στη διατήρηση του Λεσβιακού αμπελώνα αλλά και στην ανάδειξη του ως στοιχείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Στον πυρήνα του Ηφαιστείου βρίσκεται μια ομάδα αμπελουργών της τοπικής Κοινότητας που εργάζονται ισότιμα και συλλογικά, με κύριο στόχο την παραγωγή, μεταποίηση, τυποποίηση και διακίνηση των αμπελοοινικών προϊόντων τους (κρασί, τσίπουρο, βράσμα, βρώσιμο σταφύλι κλπ) μέσω του εναλλακτικού και αλληλέγγυου εμπορίου.
Οι καλλιεργητικές πρακτικές του Ηφαιστείου έχουν οικολογικό και «αειφόρο» χαρακτήρα με στόχο τη βελτιστοποίηση των κρασιών της γηγενούς ποικιλίας Καλονιάτικο καθώς και των λοιπών ποικιλιών (Φωκιανό, Γκτούρα, Μαύρο Μοσχάτο, Αθήρι κλπ), με προσαρμογή των παραμέτρων του ηφαιστειογενούς εδάφους και του φυσικού περιβάλλοντος της καλδέρας.
Η συνεργατική καλλιέργεια των αμπελώνων γίνεται με αγρο-οικολογικές μεθόδους, με χειρωνακτική εργασία, χωρίς τη χρήση χημικών ουσιών και φυτοφαρμάκων. Οι αμπελώνες του Συνεταιρισμού είναι άνυδροι (Dry Farming), οπότε εξοικονομούνται μεγάλες ποσότητες νερού και προστατεύεται ο υδροφόρος ορίζοντας, ενώ για τη θρέψη χρησιμοποιείται οργανική και αιγοπρόβια κοπριά. Πρόκειται για μεθόδους καλλιέργειας που προστατεύουν το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και τελικά, την υγεία όλων μας.
Το “Ηφαίστειο Ανεμώτιας” εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολλών και προσπαθεί μέσω των προϊόντων του, να μεταφέρει την ιστορία των ανθρώπων που τα παράγουν, τη ζωή και τον αγώνα τους. Έχει στόχο την αυτονομία και την αξιοπρεπή ανταμοιβή των παραγωγών, την πρόσβαση σε ποιοτικά προϊόντα σε προσιτή τιμή για τους καταναλωτές και την αρμονική συνύπαρξη με το φυσικό περιβάλλον. Στο πλαίσιο του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου, ο αμπελουργός διαθέτει σε μία δίκαιη τιμή το προϊόν του και λαμβάνει την προστιθέμενη αξία που ο ίδιος δημιούργησε, ενώ ο καταναλωτής πληρώνει λιγότερα και τρώει υγιεινά.
Διανύοντας την καλλιεργητική περίοδο, οι αμπελουργοί του Ηφαιστείου στον κάμπο της Ανεμώτιας, αυτές τις μέρες γίνονται ένα με τη γη. Ζευγάδες χειροδύναμοι, οργώνουν τους πρώιμους περιφερειακούς αμπελώνες και μέρα με τη μέρα οι «δονήσεις» μεταφέρονται προς τους πιο όψιμους στο κέντρο της Καλδέρας. Το χώμα ανακατεμένο με τον ιδρώτα τους γίνεται λάσπη στο κορμί τους. Το στριφτό τσιγάρο δεν λείπει από το στόμα τους. Σαλιωμένο και κολλημένο στα σκαμμένα χείλη, απαλαίνει την αποσταμάρα και ξεγελάει το νου. Ηλιοψημένοι, με την κόκκινη μαντίλα δεμένη πισωκέφαλα, παλεύουν κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο, στους αυτόνομους Συνεταιριστικούς Αμπελώνες.
Μέσα σε άνυδρα ηφαιστειογενή εδάφη, κόντρα στον καιρό…και στους δυνατούς αδάμαστους ανέμους που πνέουν στον κάμπο της Ανεμώτιας, οι γηγενείς ποικιλίες αμπέλου ξανά γεννιούνται για να δώσουν αρχέγονες γεύσεις κρασιών που θα αντιπροσωπεύουν τη Λέσβο….!!
