Γράψει ο Ηλίας Νταγλαράκης.-Ψυχολόγος Απόφοιτος Α.Π.Θ με εξειδίκευση στην Κλινική – Γνωσιακή Ψυχολογία.
Πολλές φορές οι έφηβοι που τελειώνουν το σχολείο έρχονται αντιμέτωποι με ερωτήσεις του τύπου: «Και τώρα που τελείωσε το σχολείο για εσένα, με τι σκέφτεσαι να ασχοληθείς»; ή «Ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσεις»; Αυτού του είδους οι ερωτήσεις συνδέουν άμεσα την επαγγελματική ταυτότητα των νέων ανθρώπων με την ίδια τους την υπόσταση. Ωστόσο, αυτό που πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό είναι πως η επιλογή ενός επαγγέλματος, αποτελεί μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις που καλείται να πάρει ένας νέος άνθρωπος. Η πλειονότητα των εφήβων κάνει την αρχική της επιλογή όταν βρίσκεται ακόμη στο σχολείο. Oι νέοι συχνά διαλέγουν το επάγγελμά τους πιθανότατα ως αποτέλεσμα συμπτώσεων παρά ως αποτέλεσμα μιας κοπιαστικής εξέτασης του επαγγελματικού κλάδου που τους ενδιαφέρει. Και από αυτό το σημείο και κατόπιν, μπορεί να έχουν την αφετηρία τους διάφορα προβλήματα. Ένα από αυτά είναι η ανεργία. Ο κίνδυνος που υπάρχει στις μέρες μας, και είναι πλέον άμεσα ορατός στις δυτικές κοινωνίες, είναι να αυξηθεί ο αριθμός των νέων που αισθάνονται ότι έχουν αποκοπεί από την κοινωνία καθώς είτε δεν εργάζονται είτε όταν εργάζονται, κακοπληρώνονται. Άμεση συνέπεια όλων αυτών των καταστάσεων είναι η μείωση των ηθικών αντιστάσεων καθώς πολλοί νέοι άνθρωποι θεωρούν, και δικαίως μάλιστα, ότι μπαίνουν στο περιθώριο. Έτσι, καταφεύγουν σε παραβατικές συμπεριφορές καθώς η έξαρση της αδρεναλίνης αποτελεί ένα «θαυμάσιο αντίδοτο» στην κατάθλιψη και τη βαρεμάρα τους. Τα ναρκωτικά εξάλλου, αποτελούν με τη σειρά τους ένα «θαυμάσιο παυσίπονο» για μερικούς από αυτούς. Eίναι χρήσιμο να αναφερθεί πως όποιες σκέψεις και αν κάνουν οι γονείς σχετικά με το μέλλον των παιδιών τους, θα πρέπει να προσπαθήσουν να διατηρήσουν την αίσθηση του «κανονικού» στη ζωή του εφήβου. Μερικοί έφηβοι είναι πιθανόν να παραμένουν στα κρεβάτια τους, ξυπνώντας οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, ή να γυρίζουν άσκοπα από δω κι από κει. Σε αυτήν την περίπτωση είναι οι γονείς που χρειάζεται να πάρουν την πρωτοβουλία και να σκεφθούν ορισμένες καθημερινές δραστηριότητες (ή να ενθαρρύνουν τον γιο ή την κόρη τους να βρουν), οι οποίες θα μπορούσαν να δίνουν κάποια αίσθηση προορισμού και ενδιαφέροντος στα παιδιά τους και να ενισχύουν αντίστοιχα την πίστη στις ικανότητές τους. Μια περίοδος εθελοντικής εργασίας και προσφοράς μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα θετική στην μετέπειτα ζωή των εφήβων, αφού ενισχύει την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους και μεγαλώνει τον κύκλο των γνωριμιών και των φίλων τους. Το «αντίδοτο» στις σκέψεις πολλών εφήβων, όπως ότι όλα τα πράγματα στη ζωή τους είναι θέμα πεπρωμένου και ότι οι ίδιοι είναι ανήμποροι να επιφέρουν κάποια αλλαγή σε αυτά, είναι η ενίσχυση των αισθημάτων της αυτοπεποίθησής τους.
Πολλοί νέοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με την ανεργία, την οποία είναι εντελώς απροετοίμαστοι να αντιμετωπίσουν. Μια τέτοια κατάσταση ενδέχεται να οδηγήσει στην εμφάνιση συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας, όπως γενικευμένης αγχώδους διαταραχής και κατάθλιψης. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν είναι ένα στιγμιαίο γεγονός αλλά μια συνεχής διαδικασία. Μια σειρά από επιλογές και αποφάσεις. Μελετώντας τις μαρτυρίες των επιτυχημένων γυναικών – στα πλαίσια μίας έρευνας – διαπιστώθηκε ότι μόνο 7 από τις 24 γυναίκες είχαν αποφασίσει να ασχοληθούν με το σημερινό τους επάγγελμα ,όταν ήταν μαθήτριες. Οι επαγγελματικές τους διαδρομές ήταν πολύ διαφορετικές. Άλλες διάλεξαν πρώτα τις σπουδές τους και στη συνέχεια το επάγγελμα τους, άλλες ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους και τελικά διάλεξαν να κάνουν τελείως
διαφορετικό επάγγελμα ενώ άλλες πρώτα απέκτησαν την εμπειρία σε ένα επάγγελμα και μετά έκαναν τις κατάλληλες σπουδές πάνω σε αυτό.
Οι άνθρωποι δεν είναι φτιαγμένοι για ένα και μόνο επάγγελμα. Διαθέτουν ποικιλία χαρακτηριστικών, τα οποία μπορεί να συνδυαστούν με διάφορους τρόπους και να ταιριάζουν σε πολλά επαγγέλματα. Αυτό βέβαια με κανένα τρόπο δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να εξερευνήσουν τον εαυτό τους και τα επαγγέλματα για να βρουν τι τους ταιριάζει περισσότερο. Σημαίνει απλά, ότι η ανθρώπινη προσωπικότητα έχει πολλές πτυχές και μπορεί να επιτύχει σε διάφορους τομείς. Για αυτό αρκετές φορές, αν και είμαστε επιτυχημένοι σε ένα τομέα (όπως συμβαίνει με 5 από τις 24 γυναίκες της έρευνας), λαχταρούμε να είχαμε σταδιοδρομήσει σε έναν άλλο.
Σημαντικός παράγοντας για μια ικανοποιητική επαγγελματική ζωή είναι η διαρκής εκπαίδευση, η οποία φαίνεται να αποτελεί ολοένα και μεγαλύτερη αναγκαιότητα. Δυστυχώς, η σωστή επιλογή επαγγέλματος και η επιτυχημένη έκβαση των σπουδών δεν εγγυώνται πάντα και την προσδοκώμενη επαγγελματική αποκατάσταση.
