Η μετακίνηση ανθρώπων δεν έχει σταματήσει ποτέ στην ιστορία του ανθρώπου. Υπαγορεύεται από το ένστικτο της επιβίωσης και την αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Στην Ευρώπη, μάλιστα, οι μαζικές μετακινήσεις είναι κανόνας, καθόρισαν την ιστορία της ηπείρου. Είτε με την υποδοχή προσφύγων και μεταναστών, είτε με την μετανάστευση, η ήπειρός μας ανανεώνει το ανθρώπινο δυναμικό της σε όλο το εύρος της ιστορίας.
Η προσφυγική κρίση των τελευταίων εβδομάδων ήταν απολύτως προβλέψιμη και αναμενόμενη. Γιατί απλά σε περιόδους κρίσης στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, η μόνη διέξοδος για όσους αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον, ή απλά προσπαθούν να σωθούν, είναι η Ευρώπη. Η κρίση στη Μέση Ανατολή υποδαυλίζεται από τις πολιτικές επιλογές των λεγόμενων μεγάλων δυνάμεων, ενώ η Αφρική είναι ένα πεδίο ανηλεούς εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, σε βάρος των κατοίκων της. Σε κάθε περίπτωση η Δύση φέρει το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για τις κρίσεις.
Για να διαχειριστούν οι Ευρωπαίοι το προσφυγικό ρεύμα είναι απαραίτητη η πολιτική βούληση ως προς την διάσωση, υποδοχή, εγκατάσταση, ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών. Που συνεπάγεται και ανάληψη του οικονομικού κόστους.
Στην Ευρώπη της γερμανικής λιτότητας κάθε συζήτηση για «ανάληψη του οικονομικού κόστους» είναι σχεδόν απαγορευμένη. Πολύ περισσότερο όταν το πρόβλημα δεν αγγίζει άμεσα τα γερμανικά συμφέροντα. Ήτοι : στον βαθμό που η προσφυγική κρίση περιορίζεται στον ευρωπαϊκό νότο, αρκούν τα καλά λόγια και η εκδήλωση καλών προθέσεων από το Βερολίνο. Αλλά μέχρι εκεί. Το Βερολίνο θεωρεί ότι έχει κάθε δικαίωμα να εγκαλεί τον ευρωπαϊκό νότο για τα δημοσιονομικά του και να επιβάλει πολιτικές λιτότητας, αλλά η υποχρέωσή του έναντι των κυβερνήσεων που σηκώνουν το βάρος της κρίσης περιορίζεται στο επίπεδο της … έκφρασης καλών προθέσεων.
Το αποδεικνύει το γεγονός ότι η Γερμανία ανέλαβε την πρωτοβουλία, στο όνομα της μείωσης του κόστους, για δραματική περικοπή της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων Mare Nostrum, που είχαν στόχο τη διάσωση προσφύγων στην Μεσόγειο. Η Mare Nostrum αντικαταστάθηκε από την «επιχείρηση Τρίτον», για την οποία η ΕΕ διαθέτει μόλις 3 εκατομμύρια Ευρώ τον μήνα. Ενώ για την Mare Nostrum μόνο η Ιταλία διέθετε εννέα εκατομμύρια Ευρώ μηνιαίως.
«(Το ναυάγιο ανοικτά της Ιταλίας) ήταν μια προαναγγελθείσα τραγωδία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε τέσσερις μήνες για να ξανασκεφθεί την προσέγγισή της, αλλά δεν το έκανε. Κανείς δεν απάντησε στις προτάσεις για επανέναρξη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης», δήλωσε ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Β. Κοστέλ, αναφερόμενος στην περίοδο μετά τη λήξη της επιχείρησης έρευνας και διάσωσης Μare Nostrum.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι δεν υπάρχουν επαρκείς δυνάμεις για τον έγκαιρο εντοπισμό των δουλεμπορικών και την διάσωση των προσφύγων, με συνέπεια να πνίγονται κατά εκατοντάδες στα νερά της Μεσογείου. Κάτι που οι Ευρωπαίοι γνώριζαν ότι θα συμβεί, αλλά απλά κρύβονταν πίσω από το δάχτυλό τους. Γνωστή τακτική.
Η Boston Globe σημειώνει ότι ότι η διάσωση ανθρώπινων ζωών πρέπει να προηγείται της προστασίας των ευρωπαϊκών συνόρων από ανθρώπους τόσο απελπισμένους που αναζητούν μια καλύτερη ζωή παίζοντας με τον θάνατο. Επισημαίνοντας ότι «Η Επιχείρηση Τρίτον είχε ως πρόθεση να αντικαταστήσει την Mare Nostrum, αλλά η ΕΕ διέθεσε μόλις 3 εκ. ευρώ, το μήνα, για την χρηματοδότησή της, αντί των 9 εκ. ευρώ που διέθετε μηνιαίως η ιταλική κυβέρνηση για την Mare Nostrum. Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι το σχέδιο διπλασιασμού της χρηματοδότησης της Επιχείρησης Τρίτον είναι ανεπαρκές, πριν καν τεθεί σε εφαρμογή».
Αλλά ο γερμανικός κυνισμός δεν σταματά εδώ. Το Βερολίνο επιπλέον αρνείται κάθε συζήτηση για υποδοχή προσφύγων στο γερμανικό έδαφος, κάτι που θα μπορούσε να άρει μέρος των βαρών που έχουν πέσει στις πλάτες της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Μάλτας.
Ο Bloomberg υπενθυμίζει ότι οι ΗΠΑ έχουν θεσπίσει ένα ποσοτικό πρόγραμμα υποδοχής προσφύγων, που προβλέπει καθορισμένο αριθμό αιτήσεων για τη χορήγηση ασύλου. Οι ΗΠΑ δέχονται κάθε χρόνο 80.000 μετανάστες, ελέγχοντας τη ροή προσφύγων στο έδαφός τους. Πολιτική που θα μπορούσε να υιοθετηθεί συντονισμένα από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Αλλά αυτό προϋποθέτει ότι ο γερμανικός άξονας θα αποφασίσει να τηρήσει στάση αλληλεγγύης – όχι μόνο έναντι των νοτιοευρωπαίων. Αλλά η έννοια της αλληλεγγύης είναι μάλλον άγνωστη στο Βερολίνο.
Κατά την Washington Post, «αυτό που δεν πρέπει να αποτελεί επιλογή είναι το να συνεχίζουν να αγνοούν την ανθρωπιστική κρίση που απλώνεται στη Μεσόγειο».
