Τα γεγονότα που πυροδοτήθηκαν στη Λέσβο από τη μεγάλη φωτιά που κατέκαυσε μεγάλο μέρος των υποδομών στο ΚΥΤ Μόριας στις 8 Σεπτεμβρίου οδήγησαν ήδη σε εξελίξεις που δεν προοιωνίζονται τίποτα καλό ούτε για τους πρόσφυγες ούτε για τους κατοίκους του νησιού. Το ΚΥΤ της Μόριας ήταν μια δομή που αντιπροσώπευε το χειρότερο πρόσωπο της ξενοφοβικής Ευρώπης, αφού ήταν μια δομή χωρητικότητας περίπου τρεισήμισι χιλιάδων ανθρώπων, ενώ σε αυτή συνωστίζονταν κατά καιρούς πάνω από είκοσι χιλιάδες, μεταξύ των οποίων παιδιά, υπερήλικες και άτομα με αναπηρίες.
Είναι γνωστό ότι οι συνθήκες διαβίωσης εκεί ήταν τραγικά άθλιες, ενώ το άγχος του μόνιμου εγκλωβισμού των προσφύγων μεγάλωνε διαρκώς. Το ερώτημα δεν είναι γιατί κάηκε, αλλά πώς διατηρήθηκε για επτά περίπου χρόνια αυτή η δομή-ντροπή του σύγχρονου κόσμου. Το ερώτημα είναι πώς επιτρέψαμε να συνεχίσει να λειτουργεί ως μόνιμος χώρος εγκλωβισμού μια δομή που υποτίθεται ότι προοριζόταν για βραχυχρόνια παραμονή, όσο διαρκεί η καταγραφή και η ταυτοποίηση των νεοαφιχθέντων.
Σήμερα έχει γίνει πλήρως σαφές ποιο είναι το σχέδιο που εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με άλλες κυβερνήσεις κρατών-μελών της ΕΕ. Ό,τι δεν κατάφερε να πετύχει στο τέλος του περασμένου Φεβρουαρίου, όταν οι μαχητικές κινητοποιήσεις των κατοίκων του νησιού απέτρεψαν, παρά την σκληρή καταστολή των ΜΑΤ, να κατασκευαστεί κλειστή προσφυγική δομή στην περιοχή Καράβα, η κυβέρνηση βρήκε τώρα μια καλή ευκαιρία να το επιχειρήσει ξανά. Το στήσιμο εκατοντάδων σκηνών και η μακρόχρονη μίσθωση γης στην περιοχή του Καρά Τεπέ δείχνουν ότι η κυβέρνηση βρήκε την τέλεια αφορμή για να επανέλθει σε ένα σχέδιο που είχαν απορρίψει μαζικά τόσο οι κάτοικοι της Λέσβου, όσο και οι πρόσφυγες.
Ήδη οι πρόσφυγες πιέζονται και εκβιάζονται με κάθε τρόπο να εισέλθουν στη νέα δομή. Ενώ πολλοί/ές από αυτούς/ές βρίσκονται ήδη στο νησί ένα ή δύο χρόνια, συχνά και παραπάνω, απειλούνται ότι αν δεν εισέλθουν στη νέα δομή δεν θα είναι επιλέξιμοι/ες για τη διαδικασία απόδοσης ασύλου.
Έτσι, φαίνεται ότι το νέο έκτρωμα του Καρά Τεπέ θα μπορεί να στέλνει ένα ακόμη πιο καθαρό μήνυμα σε όλους/ες τους/τις εκπατρισμένους/ες της ευρύτερης περιοχής. Δηλαδή ότι η ζωή για τους/τις πρόσφυγες στα νησιά της Ελλάδας θα γίνει ακόμη πιο αβίωτη από πριν. Αυτή ακριβώς ήταν η πρόθεση της κυβέρνησης όταν από την αρχή της θητείας της έπαιρνε ένα ζήτημα κατ’ εξοχήν ανθρωπιστικού χαρακτήρα και το ανήγαγε αποκλειστικά σε θέμα ‘εθνικής ασφαλείας’. Όταν βάπτιζε τους/τις πρόσφυγες ‘εισβολείς’ και ‘εγκληματίες’, όταν σκαρφιζόταν νέα μέσα βίαιης αποτροπής στα σύνορα, καθώς και εξόφθαλμα παράνομες επαναπροωθήσεις στη θάλασσα.
Ταυτόχρονα, ένα διαρκές πολιτικό αλισβερίσι της κυβέρνησης με ακροδεξιούς κομματάρχες και ρατσιστές αυτοδιοικητικούς παράγοντες, οδήγησε στην άνοδο του ρατσισμού στις τοπικές κοινωνίες και στην εμφάνιση οργανωμένων φασιστικών ομάδων κρούσης που στοχοποιούν ανοιχτά και επιτίθενται, με την συνεργασία της αστυνομίας, κυρίως εναντίον αλληλέγγυων στους πρόσφυγες. Έτσι, η Ελληνική Πολιτεία ενεργεί ανοιχτά ως χωροφύλακας και δεσμοφύλακας για λογαριασμό της Ευρώπης, καταστρέφοντας τις προοπτικές απεγκλωβισμού των προσφύγων και μετακίνησής τους στις χώρες προορισμού τους.
Σε αυτή την κατάσταση η μόνη δημοκρατικά αποδεκτή λύση περιλαμβάνει σειρά μέτρων, όπως (α) να καταργηθεί στην πράξη η παράλογη Συμφωνία ΕΕ και Τουρκίας, (β) να εγκαταλειφθεί κάθε σχέδιο για δημιουργία κλειστών δομών στα νησιά, (γ) να προωθηθούν άμεσα οι πρόσφυγες στην ενδοχώρα (όπου και θα γίνεται η διαδικασία απόδοσης ασύλου), ξεκινώντας από τους πιο ευάλωτους, και (δ) να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες που παρουσιάζονται σε τοπικό επίπεδο δήμων αυτή τη στιγμή στην Β. Ευρώπη, και ειδικά στη Γερμανία, για τη μεταφορά των προσφύγων εκεί.
Φρονούμε, επίσης, ότι τα χρήματα που πηγαίνουν για την κατασκευή κλειστών κέντρων πρέπει να δοθούν για την κατασκευή κατοικιών μέσα στον ιστό της πόλης για όσους και όσες θέλουν να παραμείνουν στην Ελλάδα και το δικαιούνται σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις. Οποιαδήποτε πολεοδομική παρέμβαση θα πρέπει να υπακούει στους κανόνες του πολεοδομικού σχεδιασμού, με σκοπό την εξασφάλιση του δικαιώματος στην πόλη για όλους/ες τους/τις κατοίκους χωρίς διακρίσεις.
Ας γίνει η φωτιά στη Μόρια μια ευκαιρία να λυθεί το ανθρωπιστικό ζήτημα των προσφύγων με τρόπο ανθρώπινο!
