Αναδημοσιεύση από την Vogue
Τατζικιστάν, Αφγανιστάν, Ιράν και Λέσβος. Ελλάδα. Το οικογενειακό δέντρο της Σαφίκα Κίας φτιάχτηκε πάνω σε παγκόσμιους πολέμους, σκονισμένα πατώματα, προσφυγικές μετακινήσεις και όνειρα. Για τα τελευταία, «πολεμάει» η ίδια. Με ραπτομηχανές, κλωστές, σχέδια, ρούχα, μοντέλα εθελοντές και αγάπη για αυτό που γεννήθηκε να κάνει. Τα δικά της «όπλα» που, τρία χρόνια μετά την εμπειρία του προσφυγικού καμπ της Μόριας, την ανέβασαν στη σκηνή της Αθήνας για να υποκλιθεί στον κόσμο που την αποθέωνε. Για τα πρώτα της fashion show!
Ο γενέθλιος τόπος μου είναι το Αφγανιστάν. Η οικογένειά μου κατάγεται από το Τατζικιστάν, το οποίο οι παππούδες μου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι, έγιναν πρόσφυγες. Το παράδειγμά τους ακολούθησαν και οι γονείς μου, μεταναστεύοντας στο Ιράν. Ήμουν μόλις έξι μηνών.
Στο Ιράν ζούσαμε στα σύνορα, με τον καθημερινό κίνδυνο των επιθέσεων. Σε ένα μικρό σπίτι με σκονισμένο πάτωμα και χωρίς έπιπλα. Δεν είχαμε τίποτα. Μόνο ο ένας τον άλλον. Αυτό ήταν πάντα το στήριγμά μας. Τα δέκα μου αδέρφια. Που έμαθαν από τους γονείς μας να «παλεύουν» για να βρουν δουλειά σε μία χώρα που -σε γενικές γραμμές – μας κοιτούσε με καχυποψία. Με ερωτηματικά.
Η μητέρα μου ήταν μοδίστρα, αλλά δεν μου μετέφερε αμέσως την αγάπη για το ράψιμο. Ήρθε με τον καιρό, όταν άρχισα να φτιάχνω διάφορα πράγματα για τις αδερφές και τις φίλες μου. Βοήθησαν και τα μαθήματα σε ένα σχολείο που ήταν υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Τα θυμάμαι έντονα εκείνα τα χρόνια. Τα χιλιόμετρα που έκανα κάθε μέρα για να δουλέψω στη θεία μίας φίλης μου που ήταν επαγγελματίας μοδίστρα. Όπως και την πρώτη φορά που είδα στην τηλεόραση Fashion TV. Να ρωτάω με απορία τί είναι αυτός ο κόσμος. Να ονειρεύομαι την επίδειξη των δικών μου συλλογών. Κάθε βράδυ. Τόσο πολύ που ρίζωσε μέσα μου η επιθυμία. Σε καιρούς που η τελευταία απείχε απελπιστικά από όσα έφερνε το φως της ημέρας.
Φύγαμε από το Ιράν το 2017. Σεπτέμβρη. Ένα μήνα μετά φτάναμε στη Λέσβο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο φριχτές ήταν οι συνθήκες στη Μόρια. Πολύ συχνά, σκέφτομαι τους ανθρώπους που έχουν «κολλήσει» εκεί. Πολλοί εξ’ αυτών είναι φίλοι μου. Οι περισσότεροι πρόσφυγες στην Ελλάδα δεν ζουν όπως εγώ, δεν έχουν ένα ασφαλές μέρος για να μείνουν. Είμαι υπερβολικά τυχερή.
Μας μετακίνησαν στην πρωτεύουσα. Την αγαπώ πολύ την Αθήνα. Εδώ, μπορώ να είμαι ελεύθερη σε αντιδιαστολή με το πώς έπρεπε να συμπεριφέρομαι στο Ιράν. Εκεί, έκρυβα πάντα την προφορά και την καταγωγή μου, κυριευμένη από το φόβο μιας ενδεχόμενης επίθεσης, ενώ στην Ελλάδα μπορώ να είμαι ο εαυτός μου. Γιατί, αν και σε θεωρητικό επίπεδο ενυπάρχουν σημαντικές πολιτισμικές διαφορές ανάμεσα σε εμένα και τους Έλληνες, μου φαίνεται πολύ εύκολο να επικοινωνήσω μαζί τους.
Ένα πρωί ήρθε ένα δέμα από τη Γερμανία. Το είχε στείλει ένας αγαπημένος φίλος. Ήταν μία ραπτομηχανή. Είχε έρθει η ώρα να ξαναπιάσω αυτό που αγαπώ περισσότερο στον κόσμο. Ξεκίνησα με δημιουργίες για τον εαυτό μου και προσέγγισα διάφορους Οργανισμούς για να δείξω τη δουλειά μου και να ζητήσω βοήθεια για το πώς θα μπορούσα να κάνω το δικό μου fashion show. Οι πόρτες ήταν κλειστές.
Μία μέρα μιλούσα στην καλή μου φίλη Kasia Maciejowska, που έχει δημιουργήσει την DILA – μία οργάνωση που βοηθάει σημαντικά στην επαγγελματική ανέλιξη νεαρών γυναικών προσφύγων που θέλουν να ασχοληθούν με δημιουργικά – καλλιτεχνικά πρότζεκτ, για τη μαγεία που κρύβει το fashion design, αλλά και για την ιστορία που περικλείει κάθε κομμάτι υφάσματος. Μου πρότεινε να ξεκινήσω μία καμπάνια crowdfunding για να δημιουργήσω το δικό μου fashion show. Λίγες ημέρες μετά η καμπάνια ήταν στον αέρα. Μιλούσαμε με την Kasia από το πρώτο λεπτό. Μπορεί να της έστελνα και 100 μηνύματα την ώρα. «Φτάσαμε το τάδε ποσό. Θεέ μου φτάσαμε το τάδε ποσό. Kasia, πλησιάζουμε». Δεν είχε προηγούμενο η υποστήριξη του κόσμου, ανθρώπων που δεν έχω συναντήσει ποτέ στη ζωή μου. Τα είχαμε καταφέρει. Το απαιτούμενο ποσό είχε συγκεντρωθεί.
Το πρώτο fashion show έγινε στο Action for Women, μία οργάνωση που με έχει υποστηρίξει σημαντικά. Όπως και η Lefko, η Mars Elle και η Ankaa. Δεν θα γινόταν τίποτα χωρίς αυτές τις πρωτοβουλίες. Όλοι «βρέθηκαν» εκεί εκείνη την ημέρα. Μαζί με την οικογένεια και τους φίλους μου. Από τις ωραιότερες στιγμές της ζωής μου. Μέχρι την επόμενη. Όταν προσκλήθηκα να λάβω μέρος στο φινάλε του Athens Fashion Film Festival (AFFF) στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων!
Δεν θα το ξεχάσω εκείνο το βράδυ. Θυμάμαι πόσο είχαν μουδιάσει τα χέρια μου προσπαθώντας να κάνω αλλαγές της τελευταίας στιγμής. Έτρεμε ολόκληρο το σώμα μου από το άγχος. Είχα, όμως, μία υπέροχη ομάδα συνεργατών που με βοήθησε να συντονιστώ. Η Kasia επιμελήθηκε όλη την παραγωγή, ενώ και τα μοντέλα – εθελοντές ήταν, επίσης, πολύ υποστηρικτικά. Η Αναστασία, η Ελένη, η Θάλεια, η Keira και η Amber. Τόσο επαγγελματίες για παρθενική πασαρέλα. Φοβερή ομάδα. Οικογένεια.
Ονόμασα τη συλλογή που παρουσίασα «FLAME» από τα αρχικά των λέξεων Feminine, Loving, Artistic, Modern και Elegant. Αυτές τις αξίες πρεσβεύουν τα ρούχα μου. Τη θηλυκότητα ως γιορτή της γυναικείας αισθητικής, την αγάπη προς όλους τους ανθρώπους, το καλλιτεχνικό έρεισμα ως προσέγγιση στο σχέδιο, το μοντέρνο για έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς και την κομψότητα διότι υποδηλώνει αυτοσεβασμό. Τα σχέδια, από την άλλη, εξερευνούν τη σχέση που έχει αναπτυχθεί μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας. Προσωπικά, η σύνθεση και η επικοινωνία ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες, κουλτούρες και κώδικες αισθητικής δεν έχουν κομβική σημασία μόνο για τη δική μου κοσμοθεωρία, αλλά πιστεύω ότι πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για ένα καλύτερο μέλλον.
Με το που τελείωσε το show, δεν μπορούσα να πιστέψω ότι είχε όντως συμβεί. Μέχρι πρότινος, οι καλλιτεχνικές δημιουργίες μου ήταν απλώς ρούχα. Πάνω στα κορίτσια, όμως, συνάντησαν το πεπρωμένο τους. Ένιωσα υπέροχα που είχα τόσους πολλούς φίλους και υποστηρικτές από κάτω. Που με χειροκροτούσαν άνθρωποι που έβλεπα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Όταν έσβησαν τελείως τα φώτα διηγήθηκα με κλάματα χαράς κάθε στιγμή της ημέρας στην οικογένειά μου, που βρίσκεται – σε αναζήτηση ασύλου – στο Βέλγιο. Μπορεί να μην τους βλέπω από κοντά, αλλά μιλάμε καθημερινά. Είναι περήφανοι που κατάφερα να πετύχω κάτι ξεχωριστό, εντάσσοντας την προσφυγική μου ταυτότητα στα fashion shows. Πολύ περήφανοι.
Μικρότερη είχα όνειρο, όπως όλα τα παιδιά, να δουλέψω σε έναν μεγάλο Οίκο. Στη Dior, για παράδειγμα, όπου οι δημιουργίες με ταξιδεύουν σε έναν κόσμο ιδανικής ομορφιάς και απόλυτου design, στοιχεία που θεωρώ ότι βρίσκονται στην καρδιά της μόδας. Λατρεύω, επίσης, τον Elie Saab για τη διάσταση που δίνει στη θηλυκότητα και τον Zuhair Murad για το αυθεντικό μεγαλείο του. Δεν βάζω, όμως, κανέναν και καμία ψηλότερα από την Coco Chanel, όχι μόνο επειδή ήταν η μοναδική γυναίκα σε έναν κλάδο γεμάτο άνδρες, αλλά, κυρίως, επειδή μεγάλωσε χωρίς οικογένεια, χάραξε τη δική της διαδρομή ως σχεδιάστρια μόδας και επιχειρηματίας, ενώ δεν υπέκυψε ούτε σε κοινωνικές συμβάσεις, όπως ο γάμος. Επιπλέον, έχει αποτελέσει έμπνευση για μερικά από τα μελλοντικά μου σχέδια, στα οποία περιλαμβάνεται -μεταξύ άλλων- και η ίδρυση του δικού μου ατελιέ. Αυτό είναι το επόμενό μου όνειρο.
Θέλω, μάλιστα, η επόμενη συλλογή μου να είναι απλή και σύγχρονη, να μην έχει, δηλαδή, σχεδόν καμία σχέση με τις προηγούμενες δουλειές μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι ντρέπομαι για το παρελθόν μου ή ότι δεν θα θελήσω να το αναδείξω ξανά σε κάποιο από τα μελλοντικά μου κομμάτια, αλλά προς το παρόν, αναζητώ μία διαφορετική οπτική. Έχω ακόμη να μάθω τόσα πολλά για τον κόσμο της μόδας. Σκέφτομαι – αν καταφέρω να συγκεντρώσω τα δίδακτρα – να πάω και σε μία σχολή design. Μου φαίνεται δύσκολο τώρα, αλλά έχω μάθει στα δύσκολα.
Είμαι πρόσφυγας σε όλη μου τη ζωή, ακόμη και πριν έρθω στην Ευρώπη. Δεν είχα ποτέ μία χώρα που να αποκαλώ σπίτι μου. Αντίθετα, είχα πάντοτε την αίσθηση ότι έρχομαι από το πουθενά, χωρίς ρίζες. Νομίζω ότι πάντα θα αισθάνομαι έτσι, ακόμα και τώρα που είμαι πιο ασφαλής. Νιώθω ότι αυτό είναι το πεπρωμένο μου. Αλλά ξέρεις κάτι; Αν και έχω μπει στην τρίτη δεκαετία της ζωής μου, αισθάνομαι σαν να την ξεκινάω τώρα. Σαν να έχω μόλις γεννηθεί.
*Μπορείτε να ακολουθήσετε τη Σαφίκα εδώ.
**Το έργο της DILA: dila.world
