Μια εξαιρετική έκθεση των ζωγραφικών του έργων με τίτλο “Βία και Φόβος” παρουσιάζει ο γνωστός Λέσβιος ζωγράφος Στρατής Αθηναίος στη Δημοτική Πινακοθήκη από σήμερα μέχρι και 23 Αυγούστου.
Μιλήστε μας για τη γενέτειρά σας και για τις ιδιαίτερες αναμνήσεις που έχετε από την παιδική σας ηλικία.
* Γεννήθηκα στο χωριό Ίππειος της Λέσβου μέσα στις ελιές, τα περιβόλια, κοντά στη θάλασσα. Από όταν έγινα μαθητής του δημοτικού εγκατασταθήκαμε στη Μυτιλήνη, στην περιοχή «Επάνω Σκάλα» που είναι κοντά στο κάστρο της πρωτεύουσας, τότε που υπήρχαν ακόμη οι προσφυγικές παράγκες χτισμένες μέχρι την άκρη της θάλασσας και έσφυζαν από ζωή.
Με τι καλλιτεχνικά ερεθίσματα μεγαλώσατε; H Μυτιλήνη, το τοπίο της και η πνευματικότητά της σας επηρέασαν ως ζωγράφο;
* Έντονα με επηρέασε ο μόχθος των αγροτών και των ψαράδων, τα παιχνίδια μας ως παιδιών στις αλάνες, στην εξοχή, τα πανηγύρια και οι ανυπόκριτες φιλίες που ζουν μέχρι σήμερα, τα παραδοσιακά καφενεία με τα μεγάλα παράθυρα, οι βυζαντινές εκκλησίες με τα ξυλόγλυπτα τέμπλα. Όλα λουσμένα στο φως του ήλιου και το γαλάζιο της θάλασσας καταστάλαξαν στην ψυχή μου έτσι που κάθε σκέψη και συναίσθημά μου από παιδί το εξέφραζα με σχήματα και χρώματα. Τα περιθώρια στις σελίδες των σχολικών βιβλίων και τα τετράδιά μου ήταν γεμάτα ζωγραφιές.
Πότε, πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τις καλές τέχνες;
* Κινητήρια δύναμη για να ασχοληθώ με τη ζωγραφική ήταν αρχικά το ένστικτό μου. Οι γονείς μου ήταν απλοί βιοπαλαιστές. Μπορεί η μητέρα μου να κεντούσε αριστοτεχνικά και να επινοούσε ακόμη και δικά της σχέδια, όμως τη ζωγραφική ως επάγγελμα δεν μπορούσαν να την εννοήσουν. Αμήχανοι για το μέλλον μου δεν είχαν τη δυνατότητα να με βοηθήσουν ούτε όμως και να συγκρατήσουν την ορμή μου να φύγω στην Αθήνα για να ασχοληθώ με τη ζωγραφική. Στο νησί μου υπήρχε πάντοτε έντονη πνευματική κίνηση. Οι κάτοικοί του αγαπούν και τις τέχνες και τα γράμματα, εντρυφούν σε αυτές και έχουν διακριθεί γι’ αυτό ανά τους αιώνες τιμώντας τον τόπο τους και κατ’ επέκταση την πατρίδα μας.
Ποιοι άνθρωποι σας παρότρυναν;
* Ο Ιάκωβος Μουτζουρέλης, που δίδασκε ζωγραφική στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Μυτιλήνης, με συμβούλεψε να ασχοληθώ με την Ιστορία της Τέχνης και έτσι συνέβαλε ώστε να εξελίξω τη ζωγραφική μου συνειδητά σε Τέχνη. Ο Περικλής Μαυρογιάννης, πρόεδρος και ιδρυτής του Φιλοτεχνικού Ομίλου Μυτιλήνης, με παρότρυνε να εκθέσω για πρώτη φορά τα έργα μου. Επί δημαρχίας του Απόστολου Αποστόλου έγινε η πρώτη έκθεσή μου στο νησί και οι συμπατριώτες μου με τίμησαν αγοράζοντας όλα τα έργα μου. Έκτοτε και οι κατά καιρούς δήμαρχοι και συνάδελφοι ζωγράφοι με έχουν τιμήσει και οι συμπατριώτες μου γενικότερα, που οφείλω να ομολογήσω ότι διαθέτουν αυξημένο καλλιτεχνικό αισθητήριο και γνήσιο ενδιαφέρον για τις τέχνες.
Ποια προσωπικά στοιχεία που δεν εκφράζονται στην καθημερινότητα βρίσκουν διέξοδο στην εικόνα;
* Με τη ζωγραφική εκφράζομαι. Αφηγούμαι με σχέδια και χρώματα τα συναισθήματα που βιώνω στην καθημερινότητά μου, τη χαρά, τη λύπη, την ανησυχία για μένα και τους συνανθρώπους μου. Συνειδητά δεν επιδιώκω με τη ζωγραφική να εκφράσω ανομολόγητα πάθη ή πλευρές του εαυτού μου που δεν τις εκφράζω στην καθημερινότητά μου, γιατί είμαι κατ’ εξοχήν άτομο εξωστρεφές. Η ζωγραφική μου εκφράζει την αλήθεια της ζωής έτσι όπως την εισπράττω και επιθυμώ να τη μοιραστώ με τους γύρω μου κεντρίζοντάς τους νοητικά και συναισθηματικά, χωρίς να επιδιώκω τα συναισθήματα αυτά να είναι πάντα ευχάριστα.
Ποια είναι η θέση των εικαστικών τεχνών σε καιρούς ανατροπών;
* Η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ωστόσο μπορεί να τον εμπνεύσει και να τον προβληματίσει.
Τι θεωρείτε αυθεντικό; Τι είναι εφήμερο και τι παντοτινό;
* Ό,τι γίνεται με ειλικρινή, πηγαίο τρόπο και χωρίς την πρόθεση απλώς και μόνο να εντυπωσιάσει, είναι αυθεντικό και γίνεται παντοτινό όταν έχοντας τα στοιχεία του κλασικού μιλάει σε όλες τις γενιές, αντέχει στο χρόνο.
Τι κάνει τη δουλειά ενός εικαστικού καλλιτέχνη αναγνωρίσιμη;
* To έργο διακρίνεται από τα χρώματα της παλέτας του ζωγράφου και τον τρόπο γραφής του. Η δουλειά του πρέπει να είναι πρωτότυπη και όχι προϊόν αντιγραφής, αλλά προσωπικής έμπνευσης και δεξιοτεχνίας, έχοντας βεβαίως εμπλουτίσει τη φαντασία του και από τις δημιουργίες των άλλων καλλιτεχνών, που οφείλει και πρέπει να αποζητά να γνωρίσει.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας υλικό;
* Εκφράζομαι στον καμβά κυρίως, με μολύβι, κάρβουνο και φυσικά λάδι και κατά διαστήματα ασχολούμαι με τη χαρακτική.
Πώς νιώθετε όταν τελειώνετε ένα έργο;
* Δεν πιστεύω ποτέ ότι τελειώνει ένα έργο, το θεωρώ κομμάτι της δουλειάς μου που έχει σχέση με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της καλλιτεχνικής μου προσπάθειας.
Ένας εικαστικός καλλιτέχνης σήμερα στην Ελλάδα μπορεί να επιβιώσει από την τέχνη του;
* Στην Ελλάδα σήμερα είναι γενικά δύσκολο να επιβιώσει κανείς. Τα πράγματα γίνονται δυσκολότερα, όταν θεωρούμε τη ζωγραφική πολυτέλεια. Έχει την τύχη των ειδών πολυτελείας.
Με τι ρυθμούς δουλεύετε συνήθως;
* Αισθάνομαι την ανάγκη να βρίσκομαι κάθε μέρα στο εργαστήριό μου και δουλεύω αρκετές ώρες, μέχρι που νιώθω ότι δεν έχω άλλο κουράγιο να δουλέψω και συνεχίζω την προσπάθεια την επόμενη.
Τι εμπειρίες πήρατε από τις εκθέσεις σας στο εξωτερικό, όπως Ολλανδία, Νέα Υόρκη, Σαγκάη;
* Εκθέτοντας στο εξωτερικό αισθάνθηκα ευχαρίστηση βλέποντας την τέχνη να γίνεται γέφυρα επικοινωνίας με όλους τους ανθρώπους, όπου γης. Εντυπωσιάσθηκα με την παιδεία όλων, και το αξιοκρατικό σύστημα που με σεβασμό τηρείται χωρίς διακρίσεις, καθώς και τη μέριμνα των Ολλανδών για τους καλλιτέχνες, μιας και μου δόθηκε εκεί η ευκαιρία να την πληροφορηθώ από τους ίδιους τους καλλιτέχνες και να τη βιώσω.
* Ο Στρατής Αθηναίος γεννήθηκε στη Μυτιλήνη, το 1953.
Έκανε ελεύθερες σπουδές ζωγραφικής. Ασχολείται με τη ζωγραφική και τη χαρακτική από το 1970.
Εκθέσεις:
– 1986, Grand Prix International d’ Art Contemporain Μόντε Κάρλο
– 1987, «Espace Delpha» Παρίσι
– 2007, Gallery Zygos, Αθήνα
– 2001, Δημοτική Πινακοθήκη Μυτιλήνης “20 Χρόνια Στρατής Αθηναίος”
– 1999, Galerie Xenia Overasselt, Ολλανδία
– 1998, Αίθουσα Τέχνης Πειραιά, Πειραιάς Gallery 13, Soho, New York NY, ΗΠΑ
