Μέσα σε λίγες ώρες η Λέσβος θρήνησε δύο αυτόχειρες, δύο νέους ανθρώπους που έβαλαν τέρμα στη ζωή τους. Μέσα σε ένα 24ώρο δύο οικογένειες βυθίστηκαν στο πένθος και μια κοινωνία μουδιασμένη ψάχνει να βρει τι έφταιξε στα social media. Μια κοινωνία που οφείλει να να κοιτάξει βαθιά μέσα της για όσα έκανε και όσα δεν έκανε. Μια πολιτεία που οφείλει να προφυλάσσει τους νέους της να δίνει διεξόδους και λύσεις ειδικά σε τόπους κλειστούς που είναι δύσκολο να ζητήσει κανείς βοήθεια. Από την αρχή της χρονιάς στο νησί έχουν σημειωθεί 4 αυτοκτονίες. Τον Ιανουάριο ένας 36χρονος βρέθηκε κρεμασμένος στο πάρκινγκ της Μυτιλήνης ενώ η ιστορία του 46χρονου που βρισκόταν κρεμασμένος επί ενάμιση μήνα είχε συγκλονίσει την κοινή γνώμη.
Τα στοιχεία για την αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα είναι συντριπτικά. Τον Μάιο μια 18χρονη στη Μαγνησία, ένας 45χρονος πυροσβέστης στον Βόλο, ένας γυμναστής στη Λαμία, ένας 22χρονος σε χωριό της Βοιωτίας. στην Πάτρα, στο Ρέθυμνο, στη Νάξο και η λίστα δεν έχει τελειωμό! Σύμφωνα με έρευνα για τη χρονιά που μας πέρασε οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα από το 2020 έως το 2022, παρουσιάζουν αυξητική τάση κατά σχεδόν 25%, όπως δείχνουν τα ετήσια στοιχεία αυτοκτονιών που αναλύθηκαν και επεξεργάστηκαν από το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών και το ερευνητικό δίκτυο καταγραφής του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της οργάνωσης «ΚΛΙΜΑΚΑ».
Ειδικότερα, το 2022, ο αριθμός των αυτοκτονιών αγγίζει τις 600, που αντιστοιχεί σε περίπου δύο την ημέρα.
Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξαν οι Κυριάκος Κατσαδώρος, ψυχίατρος, επιστημονικός διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ, Δήμητρα Ζαφειροπούλου, ψυχολόγος στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ και Βασιλική Πλουμή, στατιστικολόγος στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ, ο συνολικός αριθμός των αυτοκτονιών που καταγράφονται αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Το πρόβλημα δεν αποτυπώνεται πλήρως, αφού η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών είναι δεδομένη παγκοσμίως, σύμφωνα και με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Αναλυτικότερα, τα στοιχεία διαμορφώθηκαν ως εξής:
* Η συντριπτική πλειονότητα των αυτοχείρων ήταν άντρες (78%) και ακολούθησαν οι γυναίκες σε ποσοστό 22%.
* Αναφορικά με την ηλικιακή ομάδα, τα άτομα άνω των 60 ήταν εκείνα που σημείωσαν τις περισσότερες αυτοκτονίες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού. Σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι για τους άντρες συγκεντρώθηκαν στις ηλικίες 60-64, ενώ εν αντιθέσει, στις γυναίκες οι θάνατοι συγκεντρώθηκαν στις νεαρές ηλικίες των 35-39 ετών.
* Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες εν γένει (ηλικίες άνω των 20) σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021.
* Σε επίπεδο διοικητικών περιφερειών, ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών για το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (το 17% του συνολικού αριθμού των θανάτων) και ακολούθησε η Κεντρική Μακεδονία. Η Κρήτη, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί μία περιφέρεια με διαχρονικά υψηλούς δείκτες αυτοκτονίας πάνω από μία δεκαετία. Το ζήτημα της υψηλής αυτοκτονικότητας στην Κρήτη είναι κρίσιμης σημασίας και αποτελεί από ετών ένα πεδίο ερευνητικού ενδιαφέροντος του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών της ΚΛΙΜΑΚΑ.
* Η πιο συχνή μέθοδος αυτοκτονίας σε επίπεδο πληθυσμού αποτέλεσε ο απαγχονισμός και ακολούθησαν η πτώση και ο αυτοπυροβολισμός.
* Το μεγαλύτερο μέρος των αυτοχείρων άνηκε στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της χώρας και βρισκόταν εντός γάμου.
* Το 55% των θανάτων έλαβε χώρα εντός της οικίας του θανόντα.
Το καλοκαίρι οι περισσότερες αυτοκτονίες
Η πλειονότητα των αυτοκτονιών σημειώθηκε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος), ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν η Δευτέρα και η Τρίτη. Οι περισσότεροι θάνατοι έλαβαν χώρα τα ξημερώματα.
Εντός των πηγών βάσει του Παρατηρητηρίου εντάσσονται και οι ψυχολογικές αυτοψίες σε επιζώντες αυτοκτονίας που απευθύνονται αναζητώντας βοήθεια στο Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ.
Οι αυτόχειρες είχαν εκδηλώσει άμεσα ή έμμεσα την πρόθεσή τους να αυτοκτονήσουν
Εντός του τελευταίου χρόνου πραγματοποιήθηκαν ένας μεγάλος αριθμός ψυχολογικών αυτοψιών στις οποίες διαπιστώθηκε ότι τα άτομα που έβαλαν τέλος στην ζωή τους είχαν εκδηλώσει άμεσα ή έμμεσα την πρόθεσή τους να αυτοκτονήσουν, ενώ διαπιστώθηκε η ύπαρξη προηγούμενων αποπειρών αυτοκτονίας ή «πρόβας» για κάποια απόπειρα στο παρελθόν, καθώς και η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού αυτοκτονίας ή/και ψυχικής ασθένειας, σημεία τα οποία δεν έτυχαν της ανάλογης προσοχής είτε από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας είτε από το ευρύτερο περιβάλλον του αυτόχειρα.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ελλάδα παραμένει μία από τις λίγες χώρες «που δεν έχει λάβει καμία θεσμική πρωτοβουλία για την προστασία των αυτοκαταστροφικών ατόμων» το οποίο αποτελεί πάγιο αίτημα του φορέα. Τονίζεται ότι το 95% των θανάτων θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί εάν είχαν εφαρμοστεί έγκαιρες και ουσιαστικές παρεμβάσεις.
Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ έχει προτείνει από ετών σαφείς και κρίσιμες προτάσεις τόσο σε επίπεδο καταγραφής και αποτύπωσης του ζητήματος της αυτοκτονίας όσο και σε επίπεδο προληπτικών παρεμβάσεων, οι οποίες ανανεώνονται συνεχώς με βάση τα δεδομένα που λαμβάνονται από το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών.
