Το Ούζο, ένας ζωντανός οργανισμός, που περνά σχεδόν αταβιστικά από γενιά σε γενιά εδώ στη Λέσβο, έχει τη δική του οντότητα. Δεν είναι μόνο η συντροφικότητα ή το τσιμπολόγημα που περικλείει η έκφραση «Πάμε για ούζο» αλλά πολλά παραπάνω. Το Ούζο, σήμα κατατεθέν της Μυτιλήνης και της Ελλάδας ολόκληρης, η πεμπτουσία της ραθυμίας και του κεφιού πρέπει και οφείλει να είναι ένα προϊόν «τέλειο». Από την καλλιέργεια, την πρώτη ύλη, τη ζύμωση, την απόσταξη και την παραγωγή, τα στάδια του Ούζου εκτός από πολύ μεράκι οφείλουν και πρέπει να γίνονται με τις σωστές προδιαγραφές ώστε να μας εξασφαλίζουν την “τελειότητα” στο ποτήρι μας. Τα λαθραία αποστάγματα που κυκλοφορούν στην αγορά σήμερα (18 εκ. λίτρα) , όπως μας εξηγεί ο Γιάννης Πατρικόπουλος , Μηχανολόγος Μηχανικός και Διευθυντής Παραγωγής στην ΕΒΑ Α.Ε όχι μόνο επηρεάζουν τις νόμιμες ποτοποιίες πανελλαδικά αλλά εγκυμονούν κινδύνους και για την υγεία μας.
Τι σημαίνει για τις τοπικές ποτοποιίες το νούμερο των 18 εκατ. -παράνομων – λίτρων;
Γ. Π. Μπορεί ο αριθμός αυτός να μας φαίνεται υπερβολικός, όμως ακόμη και αν δεν ανταποκρίνεται εντελώς στην πραγματικότητα δημιουργεί εξαρχής ένα βασικό ζήτημα που έχει να κάνει με τον αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά αποσταγμάτων όπου τα χύμα αποστάγματα λαθραία ή μη, βγαίνουν στην αγορά χωρίς προδιαγραφές, χωρίς σταθερή ποιότητα και με χωρίς ή ελάχιστη φορολογία από το κράτος, και όλα αυτά μεταφράζονται σε χαμηλό κόστος σε σχέση με το εμφιαλωμένο απόσταγμα του ούζου. Με βάση το χαμηλό κόστος και με δεδομένη την οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια, τα χύμα αποστάγματα διείσδυσαν στην αγορά παρουσιάζοντας ένα προφίλ φυσικού προϊόντος, έναντι του ούζου, το οποίο τις περισσότερες φορές δεν ισχύει.
Το ούζο σήμερα «κινδυνεύει» από αυτά τα αποστάγματα;
Γ.Π: Δεν μπορούμε να πούμε ότι κινδυνεύει, αυτό όμως που μπορούμε να πούμε είναι ότι οι πωλήσεις έχουν μειωθεί σημαντικά. Και αν συνεχιστεί να ισχύει η υπάρχουσα νομοθεσία η οποία δημιουργεί αυτές τις συνθήκες του αθέμιτου ανταγωνισμού και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το ούζο σαν προϊόν έχει κορεσμό στην ελληνική αγορά μετά από πολλά χρόνια επικράτησης γιατί ο κόσμος ψάχνει συνεχώς νέα προϊόντα, μακροπρόθεσμα μπορεί να αντιστραφούν οι όροι.
Τι είναι αυτό που καθορίζει την ποιότητα των αποσταγμάτων;
Γ.Π: Οι παράγοντες που καθορίζουν ένα ποιοτικό απόσταγμα είναι πάρα πολλοί και αφορούν στην καλλιέργεια και παραλαβή της πρώτης ύλης, τη διαδικασία της αλκοολικής ζύμωσης, τον τρόπο απόσταξης και τον τρόπο παραγωγής του τελικού προϊόντος. Στα χύμα αποστάγματα δεν υπάρχει έλεγχος σε όλα αυτά τα στάδια παραγωγής, ενώ είναι γνωστό ότι οι διήμεροι αποσταγματοπoιοί χρησιμοποιούν «παραδοσιακές» μεθόδους οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στους σύγχρονους κανόνες υγιεινής και διασφάλισης ποιότητας. Σημαντικοί παράγοντες που υποβαθμίζουν την ποιότητα του αποστάγματος είναι η αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων στην πρώτη ύλη, η χρήση ακατάλληλων φυτικών προϊόντων και πρώτων υλών (σάπια φρούτα, κοτσάνια, ξυλώδη τμήματα φρούτων, οξειδωμένο κρασί, οινολάσπες κλπ.), αλκοολική ζύμωση σε ακατάλληλα δοχεία (μη ανοξείδωτα), απόσταξη σακχαρούχων μιγμάτων με παρουσία υπολειμμάτων φρούτων κ.τ.λ.
Αντιθέτως τα αποστάγματα εμφιαλωμένου ούζου, παράγονται με αυστηρές προδιαγραφές και ελέγχους σε όλα τα στάδια της παραγωγής, που διασφαλίζουν την σταθερή ποιότητα του προϊόντος. Η διασφάλιση της σταθερής ποιότητας αποτελεί άλλο ένα περιοριστικό παράγοντα στην παραγωγή ούζου και αυξάνει το κόστος του, ενώ οι παραγωγοί χύμα αποσταγμάτων έχουν αναγάγει σε πλεονέκτημα τη διαφορά από παραγωγή σε παραγωγή, όπου ο αγοραστής πρέπει να δοκιμάσει πρώτα πριν αγοράσει και να αποφασίσει μόνος του αν είναι καλό ή όχι!
Το ούζο είναι τελικά χημικό ή φυσικό προϊόν;
Γ.Π: Το ούζο όταν παράγεται και εμφιαλώνεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζονται από τη νομοθεσία κάτι το οποίο γίνεται από την πλειονότητα των ποτοποιών ούζου είναι απόλυτα φυσικό προϊόν, με την έννοια ότι χρησιμοποιούνται φυσικές πρώτες ύλες και φυσικές διεργασίες (απόσταξη, εκχύλιση, αλκοολική ζύμωση, απλή ανάμιξη κλπ.) που χρησιμοποιούνται και στα υπόλοιπα αποστάγματα. Η διαφορά είναι ότι ακολουθούνται διαδικασίες που προάγουν τον εξευγενισμό του αποστάγματος ούζου, απαλείφοντας ανεπιθύμητες χημικές ουσίες όπως μεθανόλη, φουρφουράλη κλπ. Έτσι το απόσταγμα ούζου χαρακτηρίζεται από παντελή απουσία ανεπιθύμητων τοξικών ουσιών, που του προσδίδει και τον χαρακτήρα του εξευγενισμένου αποστάγματος, παρόλο που στα άλλα αποστάγματα η νομοθεσία επιτρέπει την παρουσία μεθανόλης μέχρι ένα όριο. Επιπλέον, η παρουσία του γλυκάνισου μέσα στο απόσταγμα, του προσδίδει τις ευεργετικές ιδιότητες του φυτού που είναι γνωστές σε όλους.
Γιατί να προτιμάμε το ούζο;
Γ.Π. : Το ούζο αποτελεί μια μακρόχρονη παράδοση στο νησί της Λέσβου και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Ειδικά στη Λέσβο γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη λόγω της χρήσης τοπικών πρώτων υλών κάτι που έκανε το ούζο Λέσβου να αναδειχθεί στο πιο αναγνωρίσιμο ούζο γεωγραφικής προέλευσης στον κόσμο. Για τους κατοίκους του νησιού αποτελεί τρόπο ζωής και κουλτούρας που όμως δέχεται πόλεμο από τις πρακτικές του κράτους, εδώ και πολλά χρόνια. Το ούζο πρέπει σήμερα να στηριχθεί εκτός από τον ντόπιο πληθυσμό και από τους υπόλοιπους, που είτε το επισκέπτονται ως τουρίστες, είτε διαμένουν κατ’ επιλογή εδώ (εργασία, σπουδές) , είναι οι κύριοι εκφραστές της κουλτούρας μας πέρα από τα όρια του νησιού. Το ούζο παράλληλα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά τουριστικά προϊόντα της Λέσβου που φέρνει στο νησί εκτός από οικονομικά οφέλη και θέσεις εργασίας. Ας μην ξεχνάμε ότι το ούζο είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη γαστρονομία του τόπου, η οποία αναπτύχθηκε παράλληλα με τις οργανοληπτικές ιδιότητες του ούζου.
Κι όμως το ούζο είναι ένα τουριστικό προϊόν!
Και τα δύο αδέλφια (Ιγνάτης και Γιάννης Πατρικόπουλος ) έχουν ασχοληθεί τα τελευταία χρόνια με την προώθηση του ούζου τόσο προς όφελος της εταιρείας τους όσο και του νησιού γενικότερα. Και οι δύο θεωρούν ότι το ούζο, αν συνδυαστεί με την γαστρονομία του τόπου μπορεί να αποτελέσει ένα τουριστικό προϊόν το οποίο θα εκτινάξει στα ύψη την τουριστική ροή, ειδικά σε μια περίοδο που το προσφυγικό έχει «γονατίσει» τον τουριστικό κλάδο.
lESVOS INSIDER.GR
Δημιουργώντας έναν ιστότοπο με τον τίτλο LESVOS INSIDER.GR θέλουν να κάνουν γνωστό το νησί προς πάσα κατεύθυνση με κύριο στόχο όμως την γαστρονομία του τόπου σε συνδυασμό με το σωστό ούζο καθώς και τις φυσικές ομορφιές της Λέσβου ως προορισμό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Πρόσφατα σε μια εκδήλωση που έγινε στο Μουσείο ούζου των εγκαταστάσεων την ΕΒΑ Α.Ε είχαν προσκληθεί δημοσιογράφοι που το αντικείμενο τους έχει να κάνει με αυτό ακριβώς το κομμάτι της προώθησης του τόπου. Οι BLOGGERS που φιλοξενήθηκαν και γύρισαν το νησί από άκρη σε άκρη, έγραψαν στα site τους τα καλύτερα λόγια γι’ αυτόν τον τουριστικό προορισμό που οι λανθασμένοι χειρισμοί τον έχουν πετάξει έξω από το τουριστικό παιχνίδι.
Όπως τονίζει ο κος Πατρικόπουλος «ακόμη και αν το ούζο είναι ένα προϊόν που είναι γνωστό παγκοσμίως χρειάζονται οι απαραίτητες ενέργειες από μας τους ποτοποιούς για να προωθείται σωστά. Το μεγάλο κόστος των μεταφορικών για παράδειγμα μας κάνει να κάνουμε πίσω σε αγορές που πιθανόν μελλοντικά να αποτελούσαν πυρήνα προώθησης . Μετά μην ξεχνάτε ότι πρέπει να σκεφτόμαστε και τις πρώτες ύλες που φέρνουμε στο νησί καθώς και το κόστος του ότι πρέπει να ξαναφύγει».
Ο κος Πατρικόπουλος θεωρεί ότι το ούζο έχει μπει σε μία διαδικασία κορεσμού στην ελληνική αγορά, που βασίζεται και στην κοστολόγησή του που αγγίζει πολλές φορές τα όρια εισαγόμενου προϊόντος! Και όσο για το εξωτερικό πιστεύει ότι καταναλώνεται μόνο όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο, το οποίο όμως αποτελεί μια πολύ μεγάλη αγορά. Οι βόρειες χώρες δεν το προτιμούν αφού το απόσταγμα αυτό συνδυάζεται ακόμη και υποσυνείδητα με ήλιο και θάλασσα και έτσι αναμφισβήτητα μικραίνει ο κύκλος της παγκόσμιας αγοράς. Σήμερα η ποτοποιία ΕΒΑ ΑΕ με 3 ετικέτες, με πολύ όρεξη και με πολύ όραμα έχει κατακτήσει την παγκόσμια αγορά με μεγάλη επιτυχία.
