Το Φρούριο της Μυτιλήνης

Το Κάστρο της Μυτιλήνης είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου. Καλύπτει έκταση 200 στρεμμάτων. Η σημερινή μορφή του κάστρου οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανοικοδόμηση του Φραγκίσκου Γατελούζου Α΄ και των διαδόχων του τα χρόνια της ηγεμονίας τους στο νησί (1355-1462) και κυρίως των Οθωμανών στη συνέχεια (1462-1912). Το Κάστρο (ή «Φρούριο της Μυτιλήνης»), χωρίζεται σε τρία μέρη, το Άνω, το Μεσαίο και το Κάτω Κάστρο.

Παλιά πόλη

Το Γενί Τζαμί και το Τσαρσί Χαμάμ μας δείχνουν ότι εδώ ήταν το σημείο αναφοράς της οθωμανικής περιόδου. Μπείτε στα στενά του Μπας Φανάρ και της Κουμιδιάς να γευτείτε ούζο, μπουγάτσα, φρέσκο ψωμί και να δείτε όλη την προετοιμασία στα μανάβικα, τα εκλεκτά χασάπικα και τα τυράδικα.

Αξίζει μια στάση στο μπαχαροπωλείο Καϊνάρι, ενώ μην παραλείψετε να αναζητήσετε τον μυτιληνιό παστουρμά και ντόπια λουκάνικα με ιδιαίτερη γεύση και παραδοσιακό πρόβειο γιαούρτι.

H αρχιτεκτονική του νησιού

Η αρχιτεκτονική του νησιού διακρίνεται στους παρακάτω τύπους: πέτρινα αγροτόσπιτα με κεραμίδια και καμινάδα, λιθόκτιστα αστικά σπίτια με κεραμοσκεπή, δύο ή τρεις ορόφους και «σαχνισίνι» (ελαφριά ξύλινη κατασκευή, που προεξείχε στους ορόφους της οικίας και στηριζόταν στους πέτρινους τοίχους της), πύργους και κάστρα της εύπορης κοινωνικής τάξης, αρχοντικά της αστικής τάξης (σε προβηγκιανό, βαυαρικό και νεοκλασικό ρυθμό).

Τα σπίτια αυτά είχαν σοφίτες, μαρμάρινες διακοσμήσεις, σαχνισίνια, εκπληκτικούς κήπους, μαρμάρινες σκάλες, ζωγραφιστά ταβάνια, τοιχογραφίες, λιθόστρωτα, χαβούζες, μαντεμένια κάγκελα και φουρούσια, περίτεχνες σιδηροκατασκευές, ακόμα και αγαλματίδια.

Τα κτίσματα αυτά σχεδιάστηκαν και χτίστηκαν από τους αρχιτέκτονες Αργύρη Αδαλή και Iγνάτιο Βαφειάδη (μαθητές του Τσίλλερ) και θα τα συναντήσετε τόσο στην πόλη (Κιόσκι, Σουράδα) όσο και σε πολλά χωριά (Μόλυβο, Πέτρα, Μόρια, Πλωμάρι κλπ).

Την αίγλη των αρχοντικών σπιτιών του περασμένου αιώνα θα την δείτε να συμβιώνει αρμονικά με τους παραδοσιακούς οικισμούς, τους πύργους της Τουρκοκρατίας, τα νεοκλασικά και σύγχρονα κτίρια, αλλά και τις μοντέρνες βίλες. Τα περισσότερα από αυτά τα σπίτια ήταν εξοχικές κατοικίες των μεγαλοαστών του νησιού.

Σε μερικά υπάρχουν μοτίφ στα ταβάνια και στους τοίχους, από ντόπιους ζωγράφους, όπως ο Βασίλειος Ιθακήσιος από το Ακρωτήρι, μαθητής του Λύτρα, ο Μαλέας και άλλοι. Συχνά, η πέτρα που χρησιμοποιήθηκε για να κτιστούν αυτά τα αρχοντικά, προερχόταν από το λατομείο Σαρμουσάκ της Μικράς Ασίας, που βρίσκεται στην είσοδο του κόλπου του Αϊβαλιού.  Πολλά, επίσης, χτίστηκαν με Ιγνιμβρίτη, την περίφημη πέτρα Μυστεγνών.

Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade

Πραγματικά αξίζει να το επισκεφτείτε, μιας και είναι ένα από τα ωραιότερα και καλύτερα οργανωμένα μουσεία εκτός Αθηνών. Βρίσκεται στη περιοχή της Βαρειάς, 3 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη της Μυτιλήνης.
Η λειτουργία του μουσείου ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1979. Στεγάζει, διαφυλάσσει και παρουσιάζει το σύνολο του έργου αυτού του εμπνευσμένου καλλιτέχνη.

O Teriade δημιούργησε μια σημαντική συλλογή από έργα μεγάλων δημιουργών. Στο μουσείο που δώρισε στον γενέθλιο τόπο του, τη Λέσβο, φιλοξενούνται έργα των Σαγκάλ, Ματίς, Πικάσο, Λεζέ, Λε Κορμπιζιέ, Μιρό κ.α. και Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως του Γιάννη Τσαρούχη, του Ορέστη Κανέλλη, του Γιώργου Βακιρτζή και αρκετών άλλων ζωγράφων.

Μουσείο Θεόφιλου

Το μουσείο του Θεόφιλου βρίσκεται κι αυτό στην περιοχή της Βαρειάς, δίπλα στο Μουσείο Τεριάντ, μιας και είναι κι αυτό δωρεά του Τεριάντ, του ανθρώπου που ανακάλυψε και ανέδειξε τον Θεόφιλο.

Εδώ εκτίθενται 86 πίνακες του ζωγράφου, που προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Teriade, που ο ίδιος δώρισε στον Δήμο Μυτιλήνης. Ο αυτοδίδακτος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (ή Κεφαλάς, 1868-1934) είναι κορυφαίος Έλληνας λαϊκός ζωγράφος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βαρειά, η φτώχεια, όμως, που βίωνε σε ηλικία 18 ετών, τον οδήγησε στη Σμύρνη.

Από εκεί απογοητευμένος, θα βρεθεί στο Βόλο (κυρίως στο Πήλιο) και θα δημιουργήσει σημαντικό μέρος του έργου του, ζωγραφίζοντας, τοίχους σπιτιών, καφενείων, και καταστημάτων για ένα πιάτο φαγητό. Μετά την απελευθέρωση της Μυτιλήνης, επιστρέφει στη γενέτειρά του και συναντά τον καταξιωμένο τεχνοκριτικό και εκδότη Τεριάντ, ο οποίος του δίνει την δυνατότητα να ζωγραφίζει χωρίς βιοποριστικό πρόβλημα. Το 1936, ο Τεριάντ εκθέτει τους πίνακες στο Παρίσι και γίνονται αποδεκτοί με ενθουσιασμό από την διεθνή εικαστική κοινότητα.

Ο Θεόφιλος πέθανε το 1934 λόγω κλονισμένης υγείας.

Ερμής

Το εμβληματικό καφέ-μεζεδοπωλείο της πόλης στο τέλος της οδού Ερμού. Προσφέρει μοναδικές μυτιληνιές γεύσεις.

Η ατμόσφαιρα του Ερμή μέσα και έξω θα σας συναρπάσει και πραγματικά δεν θα θέλετε να φύγετε. Καφές στη χόβολη, κολοκυθολούλουδα γεμιστά, γκιουζλεμέδες, σφουγγάτο, φάβα, κουκιά φρέσκα. Και φυσικά τα αξεπέραστα κεφτεδάκια με πατάτες τηγανητές. Το παραδοσιακό ρυζόγαλο κάνει τη γειτονιά να μοσχοβολά.

«Στρο» σουβλάκια

Στα λαδάδικα της Μυτιλήνης, δυο παιδιά άνοιξαν το «στρο» αμιγώς σουβλατζίδικο, με σουβλάκι χοιρινό, κοτόπουλο, προβατίνα, λουκάνικο και σουτζουκάκια, που σερβίρονται απλά με φρέσκες πατάτες και ψωμάκι, από ντόπια υλικά και κρέατα ψημένα με πυρήνα ελιάς.

Ρεφενές

Μία από τις καλύτερες ψαροταβέρνες του νησιού πάνω στη θάλασσα και κάτω από το κάστρο της πόλης. Εδώ, μερικά πιάτα από τα πιάτα που προσφέρονται είναι μοναδικά όπως η φρέσκια παπαλίνα, αλλά και η φρέσκια λακέρδα, το ντόπιο χταποδάκι, απλά ψημένο στα κάρβουνα, οι φασόλες και τα κουκιά στην εποχή τους.

Στέκι του Γιάννη

Χωμένο πίσω από τα ΕΛΤΑ, σε ένα στενό, το στέκι του Γιάννη Καραμπέτσου πρώτα-πρώτα το σέβεται κάθε Μυτιληνιός.  Το μαγαζί διακοσμημένο με ότι μπορείς να φανταστείς, όμως το τραπέζι μοσχοβολάει θάλασσα και φρεσκάδα.  Ξεκινάει από το μεζέ που θα σου φέρει για το ούζο, με τα άκοπα λαχανικά που θέλεις να πιείς όλη τη Μυτιλήνη. Ντοματούλα, ώριμο αγγουράκι  μυρωδάτο, ρόκα  πικάντικη, ελιές σε ντόπιες ποικιλίες, πιπερίτσες  και μοσχοβολιάστο ραπανάκι, τουρσί κορόμηλο!! και   μετά ακολουθούν τα βραστά  χορταρικά. Η μαγεία ολοκληρώνεται όταν  έλθει η ποικιλία με τα οστρακοειδή.  Χτένια, γυαλιστερές, κυδώνια, φούσκες και ότι βάλει το μυαλό σου, λαχταριστά να μυρίζουν ιώδιο.  Τέλος εκτός από τα σωστά ψησίματα στα μεγάλα ψάρια, το τηγανητό του μπαρμπούνι δεν παίζεται.

Ο Αντώνης στο Καγιάνι

Το Καγιάνι είναι ένα μικρό ορεινό χωριό πάνω από τη Βαρειά, λίγο πιο έξω από τη Μυτιλήνη, στο δρόμο για το αεροδρόμιο. Ο Αντώνης είναι ο ιδιοκτήτης της ομώνυμης ταβέρνας -από τις πιο φημισμένες του νησιού.

Η θέα από το μαγαζί σου θα σας κόψει την ανάσα. Όλα τα καλά της τοπικής κουζίνας, θα περάσουν από το τραπέζι σας. Τα χορταρικά από τα μποστάνια έρχονται σωστά βρασμένα. Σουπιές και καλαμαριά φρέσκα, μπαρμπουνάκι, σαρδέλες, κολοκυθολούλουδα, γκιουζλεμέδες και ντολμαδάκια θα σας ενθουσιάσουν.

Therma Spa

Στον κόλπο της Γέρας, στο 7ο χιλιόμετρο, θα συναντήσετε ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία κοντά στην πόλη, το «Therma Spa».

Το 2017, αυτή η σπάνια θερμή πηγή του νησιού, πέρασε στα χέρια ιδιώτη, και έτσι ανακαινίστηκε εντυπωσιακά. Το πακέτο των προσφορών είναι ελκυστικό. Παραδοσιακό λουτρό στην πισίνα με το ιαματικό νερό, που ξεκινά από βάθος 2.500 μέτρων και αναβλύζει σαν αρτεσιανό σε θερμοκρασία 39,5 ℃.

Μπορείτε να απολαύσετε Shiatsu, Thai YogaMassage, Αρωματοθεραπευτικό Μασάζ, Ρεφλεξολογία, Peeling, μασάζ σώματος, Ινδική μάλαξη, Gua sha, Μόχα, Hot stones, Βεντούζα και Αντικυτταριδικό μασάζ.

Υγροβιότοπος Κόλπου Καλλονής

Πόλος έλξης για εναλλακτικό τουρισμό. Ο Κόλπος της Καλλονής είναι πολύ γνωστός στο εξωτερικό ως τουριστικός προορισμός για παρατήρηση πουλιών. Όλη η θαλάσσια περιοχή που περικλείεται από τον κόλπο συνθέτει ένα οικοσύστημα ιδιαίτερα σημαντικό για τα πουλιά.

Η σημαντικότερη περιοχή για παρατήρηση πουλιών είναι αδιαμφισβήτητα η Αλυκή Αγίας Παρασκευής- όπου ο Δήμος Αγίας Παρασκευής έχει τοποθετήσει ειδικό παρατηρητήριο. Οι επισκέπτες έρχονται στη Λέσβο κατά προτίμηση την άνοιξη (από μέσα Απριλίου μέχρι τέλη Μαΐου) για να παρακολουθήσουν την εαρινή μετανάστευση των πουλιών από την Αφρική, όπου πέρασαν το χειμώνα, προς την Ευρώπη. Η περιοχή κατακλύζεται κάθε χρόνο από αγριόχηνες, αγριόπαπιες, αγριόκυκνους, ερωδιούς, αλκυόνες, χαλκόκοτες, αβοκέτες, πελεκάνους, γλάρους, γλαρόνια, βουτηχτάρες, νερόκοτες και ροζ φλαμίγκο, που ξεχωρίζουν και θεωρούνται οι ομορφότεροι και οι πλέον επιβλητικοί «επισκέπτες» του υγροβιότοπου.

Αγιάσος

Χτισμένη στις πλάγιες του Όλυμπου στα 460 μ., με ξηρό κλίμα και βουνίσιο αγέρα χειμώνα-καλοκαίρι. Η χαρακτηριστική ντοπιολαλιά σε κάνει να αντιλαμβάνεσαι την ιδιαιτερότητα και τον ξεχωριστό πολιτισμό της. Οι λέξεις συγκόπτονται, το χιούμορ είναι ολοφάνερο στα συνθήματα πάνω στα κανάτια, στους τοίχους, στα «καφενεδέλια». Πανύψηλα σπίτια, με μεγάλες πόρτες και έντονα χρώματα. Το ραφείο του χωριού σε ταξιδεύει σε άλλες εποχές.

Οι φούρνοι προσφέρουν την διάσημη βασιλόπιτα με πολλά φύλλα και μυζήθρα (πωλείται όλο τον χρόνο). Μην παραλείψετε να αγοράσετε τουλουμίσιο τυρί, σταφιδίτες ελιές, καρύδια και ξινόμηλα.

Εδώ θα βρείτε τη πιο παράξενη συνταγή χαλβά, με καταγωγή από την Μικρά Ασία. Απολαύστε καφέ στη χόβολη στο ομώνυμο καφενείο και Καϊνάρι -ένα ιδιόμορφο ρόφημα που φτιάχνουν μονό εδώ καθώς και τη μοναδική χειροποίητη μπουγάτσα. Για μεζέδες στου Παπέλ στο «Σταυρί» -«κουτσουρεμένα» ρητά και σατυρικά στιχάκια είναι γραμμένα ολούθε.

Πλωμάρι Λέσβου

Εδώ, βρίσκεστε στην καρδιά του ούζου. Εκτός από το ότι τα έχει όλα (ξενοδοχεία, καφέ, ζαχαροπλαστεία, γοητευτικά παραδοσιακά καφενεία και ουζερί) έχει και μερικές από τις ωραιότερες και καθαρότερες παραλίες του νησιού (Πλακάκια, Αμμουδέλι, Αγία Βαρβάρα και Άγιος Ισίδωρος).

Το Toumba Eco Farm Guesthouses στο Πλωμάρι προσφέρει μια πιο εναλλακτική διαμονή στο νησί.

Ένα αγρόκτημα ανάμεσα (ανάμεσα σε Μηλιές και Καριώνα), παίρνει το όνομα του από την στρογγυλεμένη κορυφή του λόφου, την «τούμπα», στην οποία βρίσκεται, σε έκταση 33 στρεμμάτων με υψόμετρο 500 μ., υπέροχη πανοραμική θέα στα γύρω βουνά, τις πλαγιές και το πέλαγος.

Το αγρόκτημα διαθέτει πέντε ξενώνες των 40 m2 που φιλοξενούν 4 άτομα ο καθένας κι ένα καφενείο για τον πρωινό ή απογευματινό καφέ και τοπικές γεύσεις (και για χορτοφάγους). Εκτός από την βουνίσια αίσθηση και ηρεμία, μπορείτε να κάνετε ιππασία με τα 5 ντόπιας ράτσας άλογα, βόλτες στα μονοπάτια και τους εγκαταλελειμμένους οικισμούς. Σ’αυτές τις διαδρομές, θα ανακαλύψετε πανέμορφα τοπία, περνώντας μέσα από πευκοδάση και ελαιώνες.

Σκάλα Ερεσού

Η Λέσβος είναι ένα μεγάλο και καταπράσινο νησί με ελαιόδεντρα, πεύκα και πολλά άλλα είδη. Άγρια, βουνίσια και σχετικά ξερή. Το χωριό -η Ερεσός- είναι ορεινό, όχι πολύ μακριά από την θάλασσα αλλά όλο το καλοκαιρινό παιχνίδι παίζεται στην λεγόμενη Σκάλα Ερεσού, μια πανέμορφη, αμμουδερή παραλία σχεδόν 2 χιλ.

Θα συναντήσετε ταβερνάκια και μπαράκια πάνω στη θάλασσα, μαγαζάκια με κοσμήματα και καλοκαιρινά είδη. Η παραλία ξεκινά μέσα από τον συνοικισμό και εκτείνεται μέχρι την άκρη των βράχων. Σε μερικά σημεία έχει ξαπλώστρες και ομπρέλες και μερικές καλαμένιες καντίνες. Όλο το σκηνικό είναι ένας μικρός παράδεισος. To Parasol, κρεμασμένο στα κύματα, είναι από τα ωραιότερα του Αιγαίου, με μαγική χειροποίητη εξωτική αισθητική.

Eressian Hotel & Hammam Spa

Ένα πανέμορφο, διακριτικά πολυτελές Boutique Hotel και ένα ατμοσφαιρικό χαμάμ, κάνουν το χωριό προορισμό διακοπών. Σε ένα μοναδικά ανακαινισμένο κτήριο του 1850, δημιουργήθηκαν δύο δίκλινα δωμάτια στον δεύτερο όροφο, η Μαρία και η Νίκη, η σουίτα Σαπφώ και στο ισόγειο, η σουίτα Ελπίδα. H προσεγμένη και όχι κραυγαλέα πολυτέλεια σε ξεκουράζει και σε χαλαρώνει.

Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου

Στη δυτική Λέσβο, εκεί που η λάβα και η ηφαιστειακή στάχτη συναντούν το βαθύ γαλάζιο του Αιγαίου, ο χρόνος και το κύμα φέρνουν σιγά-σιγά στο φως απολιθωμένα τμήματα δέντρων, που έζησαν πριν εκατομμύρια χρόνια
Μεγάλα και μικρά απολιθωμένα δένδρα, πολύχρωμα, σε αφάνταστο αριθμό και ποικιλία, όρθια ή ξαπλωμένα στη γη, με τις ρίζες και τα κλαδιά τους να διαπλέκονται αινιγματικά.

Μπορείτε να επισκεφθείτε το Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους στη περιοχή «Κύρια Απολιθωμένη», το Γεωπάρκο του Σιγρίου, τη νησίδα Νησιώπη, είτε να επιλέξετε πεζοπορικές διαδρομές που συνδέουν τις διάφορες απολιθωματοφόρες θέσεις. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τις εγκαταστάσεις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Σίγρι όπου αναδεικνύονται τα ευρήματα του απολιθωμένου Δάσους και η γεωϊστορική εξέλιξη του Αιγαίου.

Ένας γαστρονομικός προορισμός

Η Λέσβος είναι ένας από τους σπουδαιότερους και πιο ενδιαφέροντες γαστρονομικούς προορισμούς της χώρας, με σπουδαία ντόπια παραγωγή και ακόμη σπουδαιότερη τοπική κουζίνα και γαστρονομία, που, όμως, παραμένει τουριστικά ανεκμετάλλευτη. Πολλοί είναι οι λόγοι που η Λέσβος ανέπτυξε τόσο σπουδαία τοπική γαστρονομία.

Οι σπουδαιότεροι από αυτούς είναι: 1) Η μεγάλη παραγωγή σημαντικών προϊόντων, 2) Η ανεπτυγμένη αστική τάξη και συνείδηση του νησιού 3) Οι επιρροές που είχε από την μικρασιατική κουζίνα και 4) Η παραγωγή του ούζου που έπρεπε να συνοδεύεται από ποικιλία μεζέδων.

Αξίζει να δοκιμάσετε:

Ντολμαδάκια γιαλαντζί με ρύζι κρεμμυδάκι και μυρωδικά
Σουγάνια, κρεμμύδια γεμιστά με κιμά και ρύζι
Γκιουζλεμέδες, τυροπιτάκια τηγανιτά με χειροποίητο φύλλο
Σφουγγάτο με κολοκύθι
Κεφτεδάκια με ούζο και κύμινο
Κολοκυθοανθούς τηγανιτούς γεμιστούς
Αντζούγιες πάστες σε λαδόξιδο
Λακέρδα παστή με λάδι και λεμόνι
Σαρδέλες παστές Καλλονής
Το διάσημο χταποδάκι
Καλαμάρια γεμιστά
Φρέσκο γαλέο ή κουταβάκια όπως τα λένε, με χόρτα
Χτένια πιλάφι

Τα εκλεκτά τοπικά προϊόντα της:

Πρώτο και καλύτερο το φημισμένο ούζο της, μέλι, ελαιόλαδο (του οποίου η ποιότητα τα τελευταία χρόνια έχει απογειωθεί), ελιές, τις πασίγνωστες σαρδέλες Καλλονής, τις χάχλες (τραχανά σε σχήμα βαρκούλας), τα αλίπαστα (όπως γαύρο, σκουμπρί και λακέρδα), το ιδιαίτερο λουκάνικο και τον παστουρμά, και από τα γαλακτοκομικά της προϊόντα, γιαούρτι πρόβιο, φέτα, κασέρι ΠΟΠ, γραβιέρα, κεφαλοτύρι, ξερή μυζήθρα και τέλος, το μοναδικό ΠΟΠ τυρί του νησιού, το διάσημο λαδοτύρι.

Τέλος από τον Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Μεσοτόπου μπορείτε να προμηθευτείτε:

Γλυκά Κουταλιού (αντζούρι, αχλάδι, βράσμα (πετιμέζι), βύσσινο, καρπούζι, κεράσι, κίτρο, κολοκύθι, κολοκύθι κουφέτο, κυδώνι, μήλο, νεράντζι, περγαμόντο, σταφύλι, σύκο, σύρκο, ντοματάκι, μαρμελάδες (ακτινίδιο, βανίλια, βερίκοκο, καρότο, καρότο-πορτοκάλι, κορόμηλο, μήλο, ροδάκινο, πορτοκάλι, σύκο, φράουλα), ηδύποτα (βανίλια, βατόμουρο, βερίκοκο, βύσσινο, δυόσμος, μανταρίνι, πικραμύγδαλο, ρόδι, βυσσινάδα, σουμάδα, κερασάδα, πετιμέζι), ζυμαρικά (τραχανάς -χάχλες & τριφτός-, φιδές, χυλοπίτα, μαργαρίτα, στριφτό, κοχυλάκι, κουσκουσάκι, μανεστράκι), γλυκά ταψιού (αμυγδαλόπιτα, αμυγδαλωτά αέρος/φούρνου, καρυδόπιτα, κέικ, κολοκυθόπιτα, κουλουράκια μεθυσμένα, μπακλαβάς, παξιμαδάκια γλυκάνισου, παστέλι, ραβανί)