Γράφει η Άννα Ιάσμη Βαλλιανάτου, δικηγόρος
Δύσκολη νύχτα απόψε στο νησί μας, τη Λέσβο. Απόβαση των ΜΑΤ, δακρυγόνα και κρότου λάμψης ενάντια στους συγκεντρωμένους πολίτες: στο λιμάνι της Μυτιλήνης και στην τοποθεσία που σχεδιάζεται να γίνει το κλειστό κέντρο κράτησης (κοντά στο Μανταμάδο).
Παρόλο που τα κίνητρα των κινητοποιήσεων ποικίλουν και διαφωνώ με την ξενοφοβική λογική & ρητορική αρκετών ντόπιων (πολιτών και πολιτικών), το αίτημα προσφύγων και ντόπιων [όσο και των πολυθρύλητων ΜΚΟ, εντός και εκτός νησιού] παραμένει σταθερό από το 2016: απεγκλωβισμός των αιτούντων άσυλο από τα νησιά και μεταφορά τους σε ανθρώπινες συνθήκες στην ενδοχώρα. Τα αυτονόητα δηλαδή προκειμένου να τηρήσει η χώρα μας τις νομικές της υποχρεώσεις σύμφωνα με μια σειρά νόμων και διεθνών συνθηκών.
Εκτός από τα δικαιώματα των προσφύγων, οι οποίοι στην Ευρώπη του 21ου αιώνα χάνουν ολοένα και περισσότερο το “δικαίωμα να έχουν δικαιώματα” (βλ. Άρεντ), φαίνεται ότι η κυβέρνηση αλλά και τα ευρωπαϊκά όργανα δε δίνουν δεκάρα για την κοινωνική συνοχή στις παρυφές της ‘αυτοκρατορίας’ ούτε για τη δημοκρατική συμμετοχή των ιθαγενών σε αποφάσεις και πολιτικές που αφορούν τον τόπο τους. Ντόπιοι, φίλοι και γνωστοί, λιγότερο ή περισσότερο φίλα προσκείμενοι στους πρόσφυγες, εργαζόμενοι ή μη στο ‘προσφυγικό’, αριστεροί, δεξιοί ή ουδέτεροι, έχουν απηυδήσει με την άθλια διαχείριση του προσφυγικού στο νησί (όπως και στη Χίο, τη Σάμο και τα λοιπά νησιά).
Είχε προειδοποιήσει το ΣτΕ στην απόφαση 805/2018 (δύο χρόνια πριν), ακυρώνοντας την επιβολή του γεωγραφικού περιορισμού στα νησιά του Αν. Αιγαίου: “η άνιση συγκέντρωση αιτούντων άσυλο σε ορισμένες μόνο περιοχές της χώρας επιφέρει σημαντική επιβάρυνση και υποβάθμισή τους, […] με συνέπεια να υφίσταται σοβαρός κίνδυνος προκλήσεως κοινωνικών εντάσεων”. Η τότε εκτελεστική εξουσία αγνόησε την κρίση του ανώτατου δικαστηρίου, επιβάλλοντας εκ νέου το γεωγραφικό περιορισμό στα νησιά. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Εικόνες και ιστορίες φρίκης και ντροπής από τη Μόρια και τα άλλα κέντρα “υποδοχής” (σικ) κάνουν το γύρο του κόσμου. Οι πρόσφυγες στη Λέσβο ξεπερνούν τους 20.000, σε έναν καμπ που έχει σχεδιαστεί για 3.000. Οι άνθρωποι ζουν σε απαράδεκτες συνθήκες, οι περισσότεροι σε σκηνές/παραπήγματα στο χώμα, εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες, κάνοντας ουρές για συσσίτια και χρήση τουαλέτας, αποκλεισμένοι από ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, πληροφόρηση και νομική βοήθεια. Στην ουσία βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε μια νησίδα κόλασης στο νησί, χωρίς δικαιώματα, χωρίς ελπίδα, χωρίς ανθρωπιά.
Δίπλα τους οι νησιώτες. Μάρτυρες ενός σύγχρονου απαρτχάιντ, μια ανθρωπιστικής τραγωδίας που (οι περισσότεροι) αρνούνται να συλλάβουν αλλά δεν μπορούν και να αγνοήσουν. Μια κοινωνικοπολιτική βόμβα, που από στιγμή σε στιγμή θα εκραγεί. Ιδίως καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, οι αφίξεις αυξάνονται και η κυβέρνηση δεν προσφέρει λύσεις παρά το στοίβαγμα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων σε φυλακές/κλειστά κέντρα κράτησης. Χρειαζόμαστε άμεσα σχέδιο εξόδου, με τη συνεργασία αρχών και της κοινωνίας των πολιτών.
Οι καιροί είναι δύσκολοι και δεν προσφέρονται για εύκολες αναλύσεις. Ούτε όμως και για σιωπή. Ας είναι η νύχτα αυτή μια αρχή για την ανατροπή της παρατεταμένης αθλιότητας που βιώνουν οι συνάνθρωποί μας στη Μόρια και τα υπόλοιπα χοτσποτς. Ίσως μαζί μπορούμε.
