“Η Berlinale είναι πάντα ένα πολιτικό Φεστιβάλ, όχι ένα Φεστιβάλ για την πολιτική” είπε ο Adreas Dresen ερωτώμενος για το μίνι-σκάνδαλο με τις προσκλήσεις για τις προβολές της Berlinale που έλαβε το ακροδεξιό AfD. Φέτος το πιο πολιτικό εκ των Big-3 (Κάννες και Βενετία τα άλλα δύο) Φεστιβάλ, βρίσκεται στην τελευταία χρονιά του Carlo Chatrian σαν καλλιτεχνικό διευθυντή του, και η χρονιά αυτή είναι εκ των πραγμάτων μια χρονιά τρελή για όλο τον κόσμο. Μετά τον Covid, ήρθε η Ουκρανία, μετά από αυτήν, οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Hamas στο Ισραήλ και η μετέπειτα θηριωδία στην Γάζα, ενώ την ίδια ώρα το AfD κατηγορείται για συναντήσεις με νεοναζί και μυστικά πλάνα για μαζικές απελάσεις ακόμη και Γερμανών πολιτών από την χώρα. Και στο βάθος Trump.
Δύσκολο να συγκεντρωθεί κάποιος στο σινεμά με όλα αυτά. Το Φεστιβάλ απειλήθηκε με μποϊκοτάζ λόγω της μάλλον χλιαρής στάσης του για την Παλαιστίνη. Αυτό όμως δεν εμπόδισε την ταινία No Other Land, μια συμπαραγωγή Ισραήλ και Παλαιστίνης να κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ φέρνοντας στο προσκήνιο την αντιμετώπιση των Παλαιστινίων σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας στην Δυτική όχθη των εποικισμών. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι το Φεστιβάλ κρατά μία κάπως ουδέτερη στάση στο θέμα, ακολουθώντας την στάση της Γερμανικής κυβέρνησης που στηρίζει το Ισραήλ παρά τις κραυγές για γενοκτονία στην Γάζα. Ο Chatrian βέβαια δήλωσε ότι το Φεστιβάλ ανησυχεί για τον αντισημιτισμό, την ισλαμοφοβία και την ακροδεξιά που είναι σε άνοδο στην Γερμανία και όλο τον κόσμο, λέγοντας ότι δεν υπήρχαν ταινίες που να αποσύρθηκαν από το Φεστιβάλ, ίσως πέρα 1-2 εξαιρέσεων.
Όσον αφορά το θέμα με τις προσκλήσεις στο AfD, αυτές στάλθηκαν καθώς πάντα στέλνονται σε βουλευτές όλων των κομμάτων του Γερμανικού κοινοβουλίου, για να παρθούν τελικά πίσω, μετά την καταστροφική από πλευράς δημοσίων σχέσεων, διαχείριση του συμβάντος από το Φεστιβάλ. Συνολικά πάντως πολύ συζήτηση για το τίποτα, καθώς ενώ η δημοκρατία απειλείται ανά τον κόσμο με τεράστιες μάζες να επιλέγουν την ακροδεξιά παντού, την ίδια ώρα η συζήτηση πάει σε PR θέματα, χάνοντας την ουσία και προσπαθώντας να βρεθούν εχθροί στον χώρο της τέχνης, εκεί που δεν υπάρχουν. Ο Christian Petzold, νικητής πέρσι με το Afire και το 2020 με το Undine, και μέλος της κριτικής επιτροπής φέτος είπε “Αν δε μπορούμε να αντέξουμε 5 άτομα από το AfD μέσα σε ένα κινηματογράφο μάλλον έχουν εμείς πρόβλημα” με τους ανθρώπους του τύπου να μην επιδοκιμάζουν την δήλωση.
Από Ελληνικής πλευράς το Αρκαντία του Γιώργου Ζώη έκανε πρεμιέρα στο δευτερεύον διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Encounters. Η ταινία ακροβατεί ανάμεσα σε δράμα, μεταφυσικό και sci-fi. Κάποιοι από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς ηθοποιούς της χώρας παίζουν στο Αρκαντία, όπως ο Βαγγέλης Μουρίκης και η Αγγελική Παπούλια που κρατάνε τους πρώτους ρόλους. Σε συναισθηματικό επίπεδο η ταινία καταφέρνει αρκετά μιλώντας για την απώλεια αγαπημένων προσώπων και το πως αυτή μπορεί μας στοιχειώσει. Όμως οι πολλοί χαρακτήρες κάνουν την ταινία να χάνει την συγκέντρωσή της, ενώ κάποιες επιλογές όπως οι άβολες σκηνές με σεξ, μοιάζουν αχρείαστες και μάλλον εκτός του συναισθηματικού φορτίου που θέλει να κουβαλίσει η ταινία, μη αποφεύγοντας τα κλισέ.
Στο διαγωνιστικό οι ταινίες που ξεχώρισαν μέχρι ώρας ήταν οι εξής:
Small Things Like These: Η επόμενη ταινία του Cilian Murphy μετά το Oppenheimer και την επερχόμενη σχεδόν σίγουρη βράβευσή του με Οσκαρ για τον ομώνυμο ρόλο, τον φέρνει να ξανασυνεργάζεται με τον Tim Mielants, μετά το Peaky Blinders. Η ταινία ασχολείται με τα ιδρύματα που είχε μέχρι και το 1996 η καθολική εκκλησία στην Ιρλανδία, όπου πήγαιναν για συμμόρφωση ορφανά, πόρνες και άλλες γυναίκες. Η απόγνωση στα μάτια των κοριτσιών εκεί, είναι ορατή από τον χαρακτήρα του Murphy, που παραδίδει άνθρακα στο ίδρυμα. Έτσι θα έρθει στην δύσκολη θέση της απόφασης του αν θα τις βοηθήσει, βάζοντας πιθανότατα σε κίνδυνο το μέλλον των δικών του κοριτσιών. Μία ακόμη εκπληκτική ερμηνεία από τον γνωστό ηθοποιό, σε μία ταινία με καρδιά, αλλά και κάποια θέματα κυρίως στα flashbacks που χρησιμοποιεί. (7/10)
Dahomey: Η ταινία της Matti Diop είναι ένα ντοκιμαντέρ λίγο πάνω από μια ώρα που ασχολείται με την επιστροφή 26 εκθεμάτων/αρχαιοτήτων από την Γαλλία, στο Μπενίν, το τόπο όπου ανήκουν. Η ταινία στη μικρή της διάρκεια ασχολείται με ένα μεγάλο εύρος θεμάτων γύρω από τις αρχαιότητες. Την πολιτική προέκταση του γεγονότος, με κατηγορίες ότι η Γαλλία κατέχει 7000 τέτοιες, με την επιστροφή μόλις 26 να είναι ένα τέχνασμα για να ανέβει η δημοφιλήα του προέδρου Μακρόν. Την παράλληλη πολιτική εκμετάλλευση στο Μπενίν, καθώς ο κόσμος μπορεί να μη έχει τα αναγκαία με την επιστροφή αυτή να προκαλεί μία μάλλον αναίτια εθνική υπερηφάνεια και ευφορία. Την ύπαρξη μουσείων για τις αρχαιότητες εκείνες και το αν αυτό είναι μέρος του δυτικού πολιτισμού και πόσο αυτό πρέπει να ακολουθηθεί στην Αφρική. Ο κοινός παρανομαστής σε όλα αυτά δεν είναι άλλο από την αποικιοκρατία και τα αποτελέσματά της μέχρι και σήμερα, σε μια χώρα που οι τοπικές γλώσσες ξεχνιούνται και η συζήτηση γίνεται στα Γαλλικά και τον πληθυσμό να εκλαμβάνει τον πολιτισμό των προγόνων του σαν κατώτερο. (9/10)
My Favorite Cake: Η ταινία των Maryam Moghaddam & Behtash Sanaeeha, είναι αυτή τη στιγμή το πρώτο φαβορί για την Χρυσή Άρκτο και όχι κι άδικα. Ένα απλό σενάριο επικεντρώνεται σε μία ηλικιωμένη γυναίκα σε μια πόλη του Ιράν που βλέπει σπάνια τις φίλες της και ζει με την αναμονή του τηλεφώνου των παιδιών της που είναι στο εξωτερικό. Ταυτόχρονα αναπολεί την εποχή πριν την ισλαμοποίηση του κράτους, θυμάται τους χορούς, την μουσική, το μακιγιάζ, τα ρούχα που φορούσε. Κάπου εκεί θα γνωρίσει έναν άντρα στην προσπάθειά της για συντροφικότητα. Οι δύο πρωταγωνιστές είναι αξιαγάπητοι και υπέροχοι στους ρόλους τους. Αστείοι, συγκινητικοί και με τέλεια χημεία, παραδίδουν μάθημα υποκριτικής, παίζοντας ίσως βέβαια τον εαυτό τους έως κάποιο σημείο. Μια ταινία δριμύ κατηγορώ στο σημερινό Ιράν, αλλά ταυτόχρονα μία ανθρώπινη και γειωμένη ταινία. Στο ζεύγος των σκηνοθετών απαγορεύτηκε να βγει από το Ιράν για να παρουσιάσει την ταινία στην Berlinale, και βλέποντας την ταινία ο λόγος είναι προφανής όσο και στενάχωρος. Αν η ταινία βραβευτεί θα είναι η τρίτη μέσα σε μια δεκαετία από το Ιράν, με τους σκηνοθέτες και των τριών να είναι αποκλεισμένοι στην πατρίδα τους, μετά το Taxi του Jafar Panahi και το There is no Evil του Mohammad Rasoulof. (9/10)
La Cocina: Η ταινία του Alonso Ruizpalacios με πρωταγωνίστρια μεταξύ άλλων την Rooney Mara, εξερευνεί μία κουζίνα εστιατορίου κοντά στην Times Square της Νέας Υόρκης. Εκεί άνθρωποι από όλο τον κόσμο δουλεύουν δίπλα δίπλα φτιάχνοντας φαγητό, βρίζοντας, λέγοντας αστεία και όντας στρεσαρισμένοι για την δουλειά τους. Το όλο χάος δεν βοηθά το ότι οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν χαρτιά διαμονής στις ΗΠΑ, με τον εργοδότη να υπόσχεται ότι κάποτε θα γίνει κι αυτό. Το κεντρικό ζευγάρι της ταινίας βρίσκεται μπροστά σε μία σημαντική απόφαση. Δυνατές πηγαίες ερμηνείες από τους πρωταγωνιστές και τους δευτερεύοντες ρόλους του cast και ένα δυνατό σενάριο, παίρνουν φτερά με τα μεγάλα πλάνα που θυμίζουν Inaritu και τους μονολόγους και διαλόγους των πρωταγωνιστών για τα προσωπικά τους, αλλά και για την μετανάστευση, την Αμερική και το περιβόητο American Dream. (9/10)
Sterben: Η σχεδόν τρίωρη Γερμανική ταινία του διαγωνιστικού μας αποζημιώνει για τον χρόνο μας με ένα στιβαρό σπονδυλωτό σενάριο που επικεντρώνει στους χαρακτήρες μιας προβληματικής οικογένειας: τους γονείς που βιώνουν τα γηρατειά, τον μαέστρο ορχήστρας γιο και την αποτυχημένη στην ζωή της αλκοολική κόρη. Όλα αυτά με φόντο την μουσική που έχει συνθέσει ο φίλος του μαέστρου, που προσπαθεί να βρει μέσα στην δημιουργία του την πεμπτουσία του θανάτου και της ζωής. Σκληρή σε κάποια σημεία, καθηλωτική σε άλλα, σίγουρα το Sterben αξίζει τον κόπο. (8/10)
Στις υπόλοιπες ταινίες του διαγωνιστικού ξεχωρίζουν το In Liebe, Eure Hilde του Dresen, για την ζωή μιας αγωνίστριας κατά του καθεστώτος των ναζί, το A Different Man με τον Sebastian Stan (Winter Soldier) που έκανε πρεμιέα και στο Sundance, και το Langue Étrangère της Claire Burger για την φιλία και τις ανησυχίες δύο κοριτσιών στην σύγχρονη Ευρώπη.
Μαλλον αδιάφορη η Γαλλική παρουσία στο Φεστιβάλ με μέτριες δουλειές στο Suspended Time του Olivier Assayas, μια ταινία για την καραντίνα του Covid, και το The Empire του Bruno Dumont που προσπαθεί να κάνει κάτι σαν Star Wars. Ανάμεικτα τα συναισθήματα και για το Another End του Piero Messina, με τον Gael Garcia Bernal, σε μία ταινία που θα μπορούσε να ήταν και επεισόδιο του Black Mirror.
Περισσότερα σε λίγες μέρες με το τέλος του Φεστιβάλ.
