Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) τίμησε τις ηρωικές προσπάθειες των Ελλήνων εθελοντών κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης του 2015, απονέμοντας το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν στον Κωνσταντίνο Μητράγκα από την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης (ΕΟΔ) και την Έφη Λατσούδη από τον ανοιχτό χώρο φιλοξενίας του πρώην ΠΙΚΠΑ στη Λέσβο.
Ο Κωνσταντίνος Μητράγκας και η Έφη Λατσούδη παρέλαβαν το βραβείο σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη, τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου. Οι δύο εθελοντές τιμήθηκαν για το εξαιρετικό έργο που προσέφεραν μέσα στο 2015, βοηθώντας χιλιάδες πρόσφυγες που έφτασαν στην Ελλάδα: έσωσαν ζωές κατά τη διάρκεια επικίνδυνων θαλάσσιων ταξιδιών και έδωσαν στους πιο ευάλωτους ένα ασφαλές καταφύγιο μόλις έφταναν στη στεριά. Κάθε νικητής θα λάβει το αναμνηστικό μετάλλιο Νάνσεν και ένα χρηματικό έπαθλο 75.000 δολαρίων για τη χρηματοδότηση ενός προγράμματος που θα συμπληρώνει το έργο τους.
Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες παρέδωσε το μετάλλιο Νάνσεν στους νικητές και ανέφερε στην ομιλία του:
“Κάθε φορά που βλέπω απλές και αυθόρμητες πράξεις ανθρωπιάς και συμπόνοιας από καθημερινούς ανθρώπους που προσφέρουν βοήθεια στους πρόσφυγες, επαναβεβαιώνεται η πίστη μου ότι όλοι οι άνθρωποι παγκοσμίως δε θα γυρίσουν την πλάτη τους σε αυτές τις οικογένειες που έχουν χάσει τα πάντα.”
“Οι ηρωικές ανθρωπιστικές προσπάθειες της Έφης και του Κωνσταντίνου αντικατοπτρίζουν το πνεύμα της αλληλεγγύης που υπερβαίνει τη μισαλλοδοξία και επικεντρώνεται στη διάσωση της ανθρώπινης ζωής, στην επούλωση της καρδιάς και στην ανακούφιση της ψυχής.”
“Πρόκειται για γενναιοδωρία που έρχεται από τον ίδιο τον άνθρωπο: είναι η συσσώρευση απλών πράξεων και μπορεί να είναι τόσο ισχυρή. Και αυτή είναι το κίνητρο για τους δύο νικητές μας, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι οι απλές πράξεις ανθρωπιάς μπορούν συνδυαστικά να έχουν ένα θαυματουργό αποτέλεσμα.”
Η Έφη Λατσούδη είναι μία από τους δημιουργούς του ανοιχτού χώρου φιλοξενίας του πρώην ΠΙΚΠΑ, που ήταν παλαιότερα μια παιδική καλοκαιρινή κατασκήνωση και μετατράπηκε το 2012 σε ασφαλές καταφύγιο για ευάλωτους πρόσφυγες με τη βοήθεια των τοπικών αρχών. Κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της κρίσης το 2015, ο χώρος του πρώην ΠΙΚΠΑ φιλοξενούσε περίπου 600 πρόσφυγες τη μέρα, παρά τη χωρητικότητά του για μέχρι 150 άτομα. Από το 2012, ο χώρος του πρώην ΠΙΚΠΑ έχει προσφέρει βοήθεια σε πάνω από 30.000 πρόσφυγες.
“Το βραβείο αυτό αποτελεί μια αναγνώριση της συνειδητής απόφασης που έχουμε πάρει να φροντίζουμε για τη διατήρηση της αξιοπρέπειας των ευάλωτων ανθρώπων που έφτασαν στη Λέσβο αλλά και για την αξιοπρέπεια όσων δεν τα κατάφεραν να φτάσουν”, είπε η Έφη Λατσούδη, μόλις παρέλαβε το βραβείο.
“Θρηνήσαμε μαζί με τόσες πολλές μητέρες που έχασαν τα παιδιά τους. Η δραματική αύξηση των θανάτων το 2015 ήταν ένας εφιάλτης αλλά δεν το βάλαμε κάτω.”
“Όλα αυτά που έχουμε πετύχει με την αλληλεγγύη, θα πρέπει να τα υπερασπιστούμε τώρα. Μαζί, θα δείξουμε επιμονή και θα συνεχίσουμε”, είπε.
Ο Κωνσταντίνος Μητράγκας δέχτηκε το βραβείο εκ μέρους της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης (ΕΟΔ):
“Ο πόλεμος, η φτώχεια και οι διώξεις είναι οι παράγοντες που αναγκάζουν τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν την πατρίδα τους. Δυστυχώς, το υπέροχο Αιγαίο έγινε μια από τις πιο θανατηφόρες μεταναστευτικές οδούς. Από την πρώτη στιγμή που είδαμε ανθρώπους σε απόλυτο κίνδυνο, για μας δεν υπήρχε δεύτερη σκέψη, απλά τους βοηθήσαμε. Δεν επιζητήσαμε ποτέ την αναγνώριση. Είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι με το χαμόγελο των ανθρώπων που σώζουμε, αυτή είναι η ανταμοιβή μας.”
“Το βραβείο αυτό ανήκει και στους 2.000 εθελοντές διασώστες της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, που μπορώ να πω ότι είναι ήρωες γιατί το θεωρούμε καθήκον μας να διακινδυνεύουμε τη ζωή μας για να σώσουμε άλλους ανθρώπους.”
Ως γενικός γραμματέας, ο Κωνσταντίνος ηγείται μιας ομάδας που απαρτίζεται από περισσότερους από 2.000 εθελοντές, οι οποίοι διασώζουν ανθρώπους στο Αιγαίο και τα ελληνικά βουνά από το 1978. Το 2015, οι εθελοντές της ομάδας εργάζονταν 24 ώρες τη μέρα, ανταποκρινόμενοι σε αδιάκοπες εκκλήσεις για διάσωση ακόμα και μέσα στη νύχτα. Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα πραγματοποίησαν 1.035 επιχειρήσεις διάσωσης, σώζοντας 2.500 ζωές, ενώ βοήθησαν περισσότερους από 7.000 ανθρώπους να φτάσουν στην ασφάλεια.
Πάνω από 850.000 άνθρωποι έφτασαν στην Ελλάδα το 2015 – οι 500.000 από αυτούς στη Λέσβο. Τον Οκτώβριο του 2015 οι αφίξεις κορυφώθηκαν φτάνοντας τις 10.000 ημερησίως, ενώ οι συρράξεις στη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ συνέχιζαν να ξεριζώνουν τους ανθρώπους από τις εστίες τους. Εκτιμάται, δυστυχώς, ότι πάνω από 270 άνθρωποι έχασαν πέρυσι τη ζωή τους στα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Εδώ και πάνω από 60 χρόνια, το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν της Υ.Α. έχει τιμήσει όσους έχουν δείξει εξαιρετική αφοσίωση στο προσφυγικό ζήτημα. Οι φετινοί νικητές τιμήθηκαν σε μια τελετή βράβευσης που περιλάμβανε ομιλίες, ποίηση, χορό και μουσικές παραστάσεις από τον Σενεγαλέζο τραγουδιστή Baaba Maal, τη νικήτρια του παγκόσμιου διαγωνισμού ποίησης Slam του 2015 Emi Mahmoud, τους επαγγελματίες χορευτές Grey People, και τη Lyse Doucet, διεθνή ανταποκρίτρια του BBC.
Στους νικητές του Βραβείου Προσφύγων Νάνσεν περιλαμβάνονται διάσημοι αλλά και πιο αφανείς ήρωες: η Eleanor Roosevelt, η Graça Machel και ο Luciano Pavarotti είναι μερικοί από τους πιο αναγνωρίσιμους βραβευθέντες αλλά υπάρχουν και αξιοθαύμαστοι αφανείς ήρωες, όπως ο Κωνσταντίνος Μητράγκας και η Έφη Λατσούδη, που αφοσιώθηκαν στην καταπολέμηση των αδικιών που βιώνουν οι αναγκαστικά εκτοπισμένοι: unhcr.org/Nansen και www.nansen.gr.
