Από το Σεπτέμβρη του τρέχοντος χρόνου, σε μια στεριανή γωνιά του λιμανιού του Πλωμαρίου, βρίσκεται το όμορφο ξύλινο τρεχαντήρι “Άγιος Νικόλαος” με μεγάλη πολιτισμική αξία, καθώς σύμφωνα με πιστοποίηση του Υπουργείου Πολιτισμού «αποτελεί αξιόλογο υλικό τεκμήριο της ξυλοναυπηγικής τέχνης, της ναυτικής παράδοσης και της νεότερης πολιτιστικής εν γένει κληρονομιάς», (ΥΠΠΟΑ/ ΓΔΑΠΚ/ΔΝΠΚ/ΤΑΠΚΔΘ/660090/474418/ 2100/502/19-12-2018).
Γλύτωσε την καταστροφή του, χάρη στην “Υιοθέτηση” του, από το Σύλλογο, το «Πόλιον», στις 14-1-2019 και είναι ένα από τα εννέα, που διασώθηκαν πανελλαδικά με τον ίδιο τρόπο, από άλλους φορείς.
“Με την τοποθέτησή αυτή στο Λιμάνι του Πλωμαρίου και πέρα από τη μεγάλη πολιτισμική και πολιτιστική αξία, που το ίδιο το τρεχαντήρι μας κουβαλά, θέλουμε να συμβολίσουμε την ανάγκη διάσωσης και ανάδειξης των παραδοσιακών σκαριών και της ξυλοναυπηγικής τέχνης, άμεσα συνδεδεμένης με τη ναυτοσύνη του Ελληνισμού, αλλά και την, τριών αιώνων ναυτοσύνη του Πλωμαρίου, που διαθέτει πλούσια Ναυπηγική και Ναυτική Παράδοση με τους φημισμένους σε όλο το Αιγαίο ταρσανάδες και θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς ναυτότοπους της Μεσογείου”.
Το παραδοσιακό τρεχαντήρι «Άγιος Νικόλαος», ξεκίνησε από το Μονοδένδρι της Πάτρας, όπου ναυπηγήθηκε το 1968. Έχει μήκος 6,95 μέτρα, και το 1972 βρέθηκε στη Λευκάδα, όπου για πολλά χρόνια αρμενίζοντας τις θάλασσές της, υπήρξε το εργαλείο ψαρέματος στα άξια χέρια του καραβοκύρη του, που με αυτό «ζούσε» την οικογένειά του. Περνούσαν τα χρόνια, τα παιδιά της οικογένειας μεγάλωσαν και σπούδασαν και η υγεία του καραβοκύρη δεν του επέτρεπε να ανοίγεται στα πέλαγα και να ψαρεύει. Το τρεχαντήρι δεν μπορούσε πια να μείνει άλλο μαζί τους.
Στις 14 Ιανουαρίου 2019, όταν ανταμώθηκαν το γεμάτο μεράκι αίτημα του Συλλόγου «Το Πόλιον», στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να σωθεί έστω κι ένα ξύλινο σκαρί, με την επιθυμία της οικογένειας του καραβοκύρη να μην δώσει το τρεχαντήρι για καταστροφή, «υιοθετήθηκε» από το Σύλλογο Το Πόλιον, το τρεχαντήρι «Άγιος Νικόλαος».
Έτσι ξεκίνησε το μεγάλο στεργιανό ταξίδι του από τη Λευκάδα στο Πλωμάρι φέρνοντας μαζί του την αγάπη της πολύχρονης συμβίωσης, τη λύπη του αποχωρισμού με την οικογένεια του καραβοκύρη, όπου έκλαιγαν όλοι στην αναχώρηση του, αλλά και τη χαρά της καινούργιας του πατρίδας.
Στο ταξίδι του αυτό αμέριστη ήταν η ηθική και υλική συμπαράσταση του Λιμενικού Ταμείου Λέσβου, με τον, τότε, προεδρεύοντά του, τον κ. Κυριάκο Πετρέλλη.
Έφθασε στο Πλωμάρι, όπου το υποδέχτηκαν φίλοι και μέλη του Συλλόγου μας, αρκετά ταλαιπωρημένο από το μεγάλο του ταξίδι και σχεδόν κατευθείαν πήγε για συντήρηση στον ταρσανά του Δούκα Γιαμουγιάννη, όπου είχε την τύχη, την συντήρηση του να επιμεληθεί ο ίδιος ο αείμνηστος καραβομαραγκός, με την ευγενική προσφορά του εφοπλιστή κ. Θανάση Μαρτίνου.
Από τότε είχαν περάσει σχεδόν, πέντε χρόνια, φιλοξενούμενο στον ταρσανά του Δούκα Γιαμουγιάννη, με πολλές προσπάθειες και πολλές απογοητεύσεις, εκ μέρους του Συλλόγου μας, περιμένοντας να βρεθεί η σωστή θέση τοποθέτησης του. Εντωμεταξύ, η φθορά του καϊκιού και οι απογοητεύσεις πολλαπλασιαστικά μεγάλωναν.
Δραματικές ήταν εν τω μεταξύ και οι εξελίξεις στη διαδρομή της ιστορίας της ναυπηγικής παράδοσης του Πλωμαρίου. Σχεδόν ταυτόχρονα χάσαμε το Δούκα Γιαμουγιάννη και τον Ανδρέα Λιόλιο, τους δύο καραβομαραγκούς μας με ότι αυτό συνεπάγεται για το όραμα μας για τη διάσωση και ανάδειξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης του τόπου μας.
Ευτυχώς, στον αγώνα για τη διάσωση και ανάδειξη της ναυτοσύνης του Πλωμαρίου και του Αιγαίου, ακολούθησε η διαπίστωση για το κοινό ενδιαφέρον και μεράκι μας με την Αποσταγματοποιία Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτη. Η διαπίστωση αυτή ήταν και θα είναι καθοριστική στην ιστορία του υιοθετημένου παραδοσιακού καϊκιού μας, καθώς με την ευγενή συμπαράσταση και συνεργασία με την εν λόγω εταιρεία, διευκολύνονται οι προσπάθειες μας για τη διάσωση και ανάδειξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης, αρχής γενομένης στη συντήρηση του τρεχαντηριού, που πραγματοποιήθηκε στη στο καρνάγιο του Μιχάλη στη Σκάλα Λουτρών.
Η προβολή αυτού τού όμορφου παραδοσιακού καϊκιού, στο χώρο που βρίσκεται σήμερα, με την καίρια συμβολή του Προέδρου της Κοινότητας Πλωμαρίου κ. Γιάννη Μιχαλέλλη, αποτελεί τεκμήριο της ξυλοναυπηγικής τέχνης και της Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Είναι στοιχείο γνωριμίας των νέων και των μεγαλύτερων, όχι ως στείρα λατρεία του παρελθόντος, αλλά και ως προσπάθεια δημιουργικής αφομοίωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που μπορεί να βρει εφαρμογή στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης της νησιωτικής μας κοινωνίας. Επί πλέον, αποτελεί ένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματα του τόπου, που ελκύουν τους επισκέπτες του ποιοτικού πολιτιστικού τουρισμού.
“Τελειώνοντας, θα θέλαμε να απευθύνουμε ευχαριστίες σε όλους, όσοι συνέδραμαν στο μεγάλο ταξίδι του όμορφου παραδοσιακού τρεχαντηριού, που του χάρισε ένα διαφορετικό τρόπο “ζωής” και προσφοράς, δίνοντας στα παιδιά και τους μεγάλους ερεθίσματα της πλούσιας Ναυτικής -Ναυπηγικής ιστορίας και παράδοσης του Πλωμαρίου με απώτερο σκοπό να προκαλέσει το ενδιαφέρον τους για την προαιώνια ξυλοναυπηγική τέχνη του Πλωμαρίου και του Αιγαίου.
Ευχαριστίες πολλές:
Στην οικογένεια του αείμνηστου Δούκα Γιαμουγιάννη για τη φιλοξενία και την επιμελημένη φροντίδα του παραδοσιακού καϊκιού μας, επί πέντε χρόνια
Στην Αποσταγματοποιία Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτη για την αμέριστη συμπαράσταση και τη συνεργασία της.
Στο Λιμενικό Ταμείο Λέσβου, με τον προεδρεύοντά του, κ. Κυριάκο Πετρέλλη, για την αμέριστη ηθική και υλική συμπαράσταση του.
Στον εφοπλιστή κ. Θανάση Μαρτίνο για την ευγενική προσφορά του, στην αρχική συντήρηση του.
Στον Πρόεδρο της Κοινότητας Πλωμαρίου κ. Γιάννη Μιχαλέλλη για τη θετική αντιμετώπιση της τοποθέτησης του τρεχαντηριού στο Λιμάνι Πλωμαρίου”.
