Του Αποστολη Φωτιαδη
Σε αμεση σκλήρυνση της διαχείρισης των προσφυγικών και μεταναστευτικών πληθυσμών στα νησιά προσανατολίζεται η κυβέρνηση, σύμφωνα με όσα συζητήθηκαν σε συνάντηση που είχε ο αναπληρωτής Υπουργός Γιάννης Μουζάλας με Έλληνες Ευρωβουλευτές και μέλη της μόνιμης αντιπροσωπίας την προηγούμενη Τετάρτη στις Βρυξέλλες. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει μια σειρά από βήματα με στόχο την εντατικοποίηση και μαζικοποίηση των επιστροφών καθώς και ενισχυτικά προς αυτές μέτρα.
Πρόκειται ουσιαστικά για την εξειδίκευση αποφάσεων που έχουν ληφθεί σε συσκέψεις που έλαβαν χώρα στο Μαξίμου στις αρχές Οκτωβρίου. Σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να επιστρέφουν τα κλειστά κέντρα κράτησης. Αυτό αποτελεί μία από καιρό αναμενόμενη εξέλιξη κρίνοντας από την αυξανόμενη δυσκολία διαχείρισης της κατάστασης αλλά και την φημολογούμενη άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αποσυμφόρηση των νησιών και μεταφορά πληθυσμού σε φυλασσόμενους χώρους στην ενδοχώρα. Ωστόσο το μέγεθος εφαρμογής του μέτρου μάλλον ξεπερνά τις εκτιμήσεις αφού ο στόχος είναι μέσα στο Νοέμβριο οι επιστροφές να μαζικοποιηθούν. Κάτι τέτοιο μπορεί να καταστεί λειτουργικό με την εφαρμογή κράτησης μετά την πρωτοβάθμια απόρριψη των αιτημάτων λόγω απαραδέκτου, ώστε να ελεγχθεί η πιθανότητα φυγής ατόμων που θέλουν να αποφύγουν την επιστροφή τους.
Επίσης προβλέπεται η ενεργοποίηση διαδικασιών pre-screening και fast track εξετάσεις αιτημάτων ατόμων με μεταναστευτικό προφίλ ώστε να επιταχυνθεί η επιστροφή τους.
Η σκλήρυνση των μέτρων μπορεί να θεωρηθεί και αποτέλεσμα της συντονισμένης πίεσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ισχυρούς Ευρωπαίους εταίρους που ζητούν εδώ και καιρό από την Ελληνική κυβέρνηση να εντατικοποιήσει τις διαδικασίες ασύλου και τις επιστροφές στην Τουρκία στα πλαίσια της κοινής δήλωσης (συμφωνίας) ΕΕ-Τουρκίας. Η επαναφορά των κλειστών κέντρων κράτησης, τα οποία κυρίως προβάλλονται επικοινωνιακά ως μέτρο αντιμετώπισης της παραβατικότητας, φαίνεται να θεωρούνται πλέον απαραίτητα και από τον Υπουργό ώστε να διαφυλαχθεί η συμφωνία.
Κάτι τέτοιο συνεπάγεται μαζική κράτηση παράτυπων μεταναστών αλλά και προσφύγων που η Ελλάδα θα κρίνει ‘επιστρέψιμους’ στην Τουρκία – ως ασφαλή τρίτη χώρα. Την προοπτική αυτή υποδεικνύει και το σχόλιο του κατά την διάρκεια απάντησης επίκαιρης ερώτησης για το προσφυγικό και τα νησιά χθες το βράδυ (24/10) όπου σχετικά ανέφερε, “Δεν απέκρυψα ποτέ από τη Βουλή ότι τα κλειστού τύπου κέντρα λειτουργούσαν. Και μεταναστευτικό χωρίς κλειστού τύπου κέντρα δεν μπορεί να γίνει”.
Η προώθηση των μέτρων είναι μια ανησυχητική εξέλιξη εφόσον προκύπτει ταυτόχρονα με την επανεμφάνιση του ζητήματος των επαναπροωθήσεων έπειτα από την παράνομη, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, επιστροφή Σύρων προσφύγων στην Τουρκία την προηγούμενη Πέμπτη. Είναι επίσης κίνηση υψηλού ρίσκου για την ίδια την κυβέρνηση. Η εκτέλεση μαζικών επιστροφών στην Τουρκία, η νομιμότητα της οποίας παραμένει αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης και η οποία πολύ δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί με ταυτόχρονη τήρηση όλων των προβλεπόμενων από την διαδικασία ασύλου εγγυήσεων, μπορεί να αποτύχει. Πράγμα πολύ πιθανό και λόγω της χρόνιας σχεδιαστικής και εκτελεστικής ανεπάρκειας του Υπουργείου. Με συνέπεια να εγκλωβίσει την κυβέρνηση σε εφαρμογή μακροχρόνιας μαζικής κράτησης και καταστολής προσφυγικών πληθυσμών.
