Στη ζωή μας υπάρχουν σχέσεις που μας ωριμάζουν συναισθηματικά, πνευματικά και ανθρώπινα. Σχέσεις υποστηρικτικές. Σχέσεις που βγάζουν στην επιφάνεια την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, που αναπτύσσουν τα ταλέντα μας, που σέβονται τις επιθυμίες μας. Σχέσεις που καλλιεργούν ένα κλίμα αλληλοεκτίμησης, ζεστασιάς και οικειότητας. Συνήθως αυτές, τις βιώνουμε στην εφηβεία μας , που οι «κορυφογραμμές» των συναισθημάτων μας, εκπέμπουν περισσότερη αλήθεια και λειτουργούν ενστικτωδώς. Ύστερα μπαίνουμε στο σύστημα, κι όλα ακολουθούν την πεπατημένη με την οποία κάποια στιγμή συγκρουόμαστε κι έρχεται ο καθένας αντιμέτωπος με τη δική του αλήθεια.
Με την Εύη, μας συνδέουν πολλές ώρες διάβασμα για την τρίτη δέσμη, στο σπίτι της Ιουστινιανού, η αγάπη για τον Ελύτη, κοινές ανησυχίες και μια εφηβεία όπως τόσες άλλες, σε μια μικρή επαρχία που τη δεκαετία του ’90 δεν είχες πολλές επιλογές.
Κι όμως μέσα σε αυτό το μοίρασμα ακόμη και αν χαθήκαμε τα χρόνια που ακολούθησαν, υπήρχε πάντα το κλίμα της αλληλοεκτίμησης, κυρίως για αυτά που περάσαμε ως έφηβες, μέσα σε ένα κύκλο ανθρώπων που όσο περνούν τα χρόνια επιστρέφει στον πυρήνα του σιγά –σιγά.
Σήμερα η Εύη, με την ιδιότητα της Συμβούλου Ψυχικής Υγείας, μας προσκαλεί και κυρίως μας προκαλεί ευχάριστα, να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με το «μέσα μας», σαν μια προσωπική μας επανάσταση, στην γενικότερη κρίση, που απορρέει από την αποδόμηση της κοινωνίας που ζούμε…
Β.Ε.Γ.
«Όταν βλέπω έναν αγωνιζόμενο άνθρωπο δίπλα μου,έχω μεγάλο σεβασμό προς αυτόν ή την επιθυμία,την διάθεση να προσπαθήσω μαζί του αυτό το «μαζί»
Γιατί να ζητήσω βοήθεια από έναν Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας ;
Ε.Ο.Αν και το ρήμα «Συμβουλεύομαι» ετυμολογικά σημαίνει ζητώ την συμβουλή κάποιου, ζητώ δηλαδή να μου πει τι πρέπει να κάνω για να λύσω ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζω η συμβουλευτική δεν έχει να κάνει με την παροχή συμβουλών. Η έννοια της εκφράζεται ετυμολογικά από τις λέξεις συν + βουλεύομαι δηλαδή συσκέπτομαι,
συναποφασίζω. Η συμβουλευτική είναι συνήθως μια βραχυχρόνια διαδικασία συζήτησης και συνεργασίας ανάμεσα στον σύμβουλο κ τον συμβουλευόμενο, η οποία στοχεύει τις περισσότερες φορές στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων κρίσεωνπου αντιμετωπίζει το άτομο στην καθημερινότητα του και λειτουργεί περισσότερο ανακουφιστικά, φροντιστικά και υποστηρικτικά.
Ο Σ.Ψ.Υ. μπορεί να αναλαμβάνει ζητήματα συμπεριφορών και προβλημάτων που απορρέουν από τον γάμο, την οικογένεια, την υγεία, την μεσήλικο ζωή, το γήρας, την κοινωνική ή την βιολογική αναπηρία την διαδικασία λήψης αποφάσεων, την αντιμετώπιση κρίσεων, τη βελτίωση των σχέσεων, την ενίσχυση, την εξέλιξη της προσωπικής ανάπτυξης.
Ο Σ.Ψ.Υ. έχει την δυνατότητα να εξειδικευτεί σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ή να εργαστεί συνθετικά ανάλογα με τις εκάστοτε εξατομικευμένεςανάγκες .
Ποια η διαφορά Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας;
Ε.Ο.Οι κύριες διαφορές συναντώνται στην ένταση και την διάρκεια των δυσκολιών ή προβλημάτων που αντιμετωπίζει το άτομο στην χρονική διάρκεια της διαδικασίας κ στον βαθμό εμβάθυνσης στο πρόβλημα .
Η Συμβουλευτική είναι εστιασμένη κυρίως στο «εδώ και τώρα», η οποία στοχεύει στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων κρίσεων που αντιμετωπίζει στο σήμερα.
Έτσι ,ενώ στην ψυχοθεραπεία δίνεται έμφαση πρωτίστως στην θεραπεία ,στην Συμβουλευτική η έμφαση δίνεται πρωτίστως,στην ανακούφιση, την φροντίδα, την υποστήριξη,την αυτογνωσία και την ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια «η σωτηρία της ψυχής» από μόδα κατάφερε να γίνει τρόπος ζωής ή ανάγκη για να καταφέρουμε να επιβιώσουμε σε ανισόρροπες πραγματικότητες.
Ε.Ο. Ναι, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Σίγουρα όλη αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώσαμε την εποχή της πανδημίας, που ακολούθησε της οικονομικής κρίσης, μας έκανε να επαναπροσδιορίσουμε αξίες, στάσεις, πεποιθήσεις, προτεραιότητες, «θέλω».
Οπότε πολύς κόσμος, θέλησε να προσπαθήσει να βρει τι είναι αυτό που πραγματικά τον κάνει χαρούμενο και υπό αυτήν την έννοια, ο καθένας προσπαθεί να βρει την άκρη του και να συμβαδίσει με αυτές τις αλλαγές και έτσι ζητά υποστήριξη.
Άλλωστε η πανδημία μας έδωσε να καταλάβουμε καλά πως δεν υπάρχουν βεβαιότητες· Στερηθήκαμε την επαφή περισσότερο από ποτέ, συνειδητοποιήσαμε ότι οι αλλαγές είναι μέρος της ζωής μας.
Η πανδημία ανέτρεψε ακόμη και τις πιο απλές συνήθειες στην καθημερινότητα μας.
Εσένα προσωπικά τι είναι εκείνο που σε οδήγησε στην διαδρομή της ψυχοθεραπείας;
Ε.Ο. Πριν την απόφαση μου για αλλαγή πλεύσης στην σταδιοδρομία μου, υποστήριξα ενεργά την οικογενειακή επιχείρηση για περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια όπου συνεισέφερα σημαντικά στον τομέα οργάνωσης με κύρια καθήκοντα την διαχείριση ομάδων σε θέματα επικοινωνίας και αποτελεσματικότητας με στόχο την αποδοτικότερη λειτουργία της.
Η εσωτερική μου ανάγκη για αναζήτηση νοήματος και προσωπικής εξέλιξης ήταν πάντα ζωντανή. Υπό την πίεση των αναγκών της ζωής ξεκίνησα ψυχανάλυση κ σύντομα με την βοήθεια που έλαβα σε ατομικό επίπεδο ,μου έγινε ξεκάθαρη η ανάγκη μου για αναθεώρηση των επαγγελματικών μου προτεραιοτήτων.
Ευνοϊκή συγκυρία όταν ο Ψυχίατρος κ Διδάσκων Ψυχαναλυτής της Ελβετικής κ της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΕΨΕ)και της ελληνικής Ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας Ομάδος (ΕΕΨΨΟ) αείμνηστος Γ. Κωστούλας εγκαταστάθηκε στην Μυτιλήνη. Η ανάλυση μου διήρκησε έξι χρόνια, με πέντε συνεδρίες την εβδομάδα, με την μέθοδο της κλασικής ανάλυσης (ντιβάνι ).
Ώστε δεν άρχισες την ανάλυση σου ως εκπαιδευομένη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, ψυχοθεραπεύτρια .Την άρχισες για προσωπικούς λόγους. Η εκπαίδευση ήρθε αργότερα..
Ε.Ο. Ναι,έτσι ακριβώς.
Παρόλα αυτά,άρχισες την ανάλυση με διδάσκοντα αναλυτή ;
Ε.Ο.Υπήρχε μια προ αίσθηση, ένας προ ιδεασμός ότι αυτό κάπου θα κατευθυνόταν.
Οι βασικές μου σπουδές έτσι κ αλλιώς ήταν στην ψυχολογία. Είμαι απόφοιτη τριετούς κύκλου πρακτικών κ θεωρητικών σπουδών από το Ευρωπαϊκό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Μετά την ολοκλήρωση της φοίτησης μου και της κλινικής πρακτικής που ακολούθησε στο τακτικό, εξωτερικό ιατρείο του Νοσοκομείου Μυτιλήνης εργάστηκα στα προγράμματα ψυχικής υγείας του «Βοστάνειου» με την συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού ταμείου και του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας.
Έτσι ξεκίνησε η εκπαιδευτική ανάλυση μου.Θυμάμαι ακόμη τον τρόπο του αναλυτή να μου λέει πράγματα και να διαβλέπω ότι ήταν τελείως ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης.
Μετά από τέσσερα χρόνια στην ανάλυση ,αποφάσισα ότι ήθελα να κάνω αίτηση για την ψυχαναλυτική εκπαίδευση. Έγινα δεκτή και Ολοκλήρωσα Κλινική Μετεκπαίδευση στα Δυναμικά Ομάδας σε ψυχιατρικά πλαίσια στο Πανεπιστημιακό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του τμήματος Ψυχολογίας και της Α Ψυχιατρικής κλινικής (Αιγινήτειο Νοσοκομείο )του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας ομάδας (ΕΕΨΨΟ).
“Η ζωή, ο εαυτός μας, πάντα μας δίνει μια ευκαιρία να ξεκινήσουμε από την αρχή. Στις δύσκολες στιγμές” δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για να ωριμάσουμε”
Είσαι ένα από τα παραδείγματα της γενιάς μας που αποδεικνύει ότι όταν κάποιος θέλει κάτι μπορεί τελικά να το καταφέρει. Τι σε ώθησε ως προς αυτό; Μια φιλοσοφία ζωής, ίσως η ανάγκη να φανερώσουμε κάποια στιγμή ένα κοινωνικό μας κομμάτι στους άλλους.
Ε.Ο.Η ζωή, ο εαυτός μας, πάντα μας δίνει μια ευκαιρία να ξεκινήσουμε από την αρχή. Στις δύσκολες στιγμές δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για να ωριμάσουμε, αναγκαζόμαστε να προσαρμοστούμε σε μια νέα πραγματικότητα. Πάντα συμβαίνει κάτι που μας υπενθυμίζει πως ορισμένα πράγματα δεν περνάνε από το χέρι μας.
Κάθε άσχημη, αρνητική κατάσταση έχει και θετική πλευρά.
Μπορούν οι βιωματικές εμπειρίες να μας οδηγήσουν σε έναν επαγγελματικό προσανατολισμό που να μας ταιριάζει;
Ε.Ο. Νομίζω, ότι κατά έναν τρόπο ναι.
Το ουσιαστικό ήταν για μένα να επικεντρωθώ στον εαυτό μου χωρίς αρχικά να έχω συνειδητό ενδιαφέρον για την εκπαίδευση ή οτιδήποτε παρόμοιο.
Ωστόσο ,πιστεύω ότι οι αλλαγές είναι μέρος της ζωής μας κ αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να τις αποδεχτούμε και να τις μετασχηματίσουμε σε μελλοντικές δυνατότητες.
Ακόμη και τώρα υπάρχουν πολύ καλά εδραιωμένα στερεότυπα, όπως για παράδειγμα «είσαι αρκετά μεγάλος για επαγγελματικές αλλαγές» ή «μέχρι τα τριάντα πρέπει να έχεις σταθερή δουλειά» και άλλα παρόμοια που πραγματικά δεν ανταποκρίνονται καθόλου, μα καθόλου στο πνεύμα της εποχής.
Τι προσφέρει η ψυχοθεραπεία ;
Γιατί να μπω στην διαδικασία να ξεδιπλώσω τα κομμάτια μου που πιθανόν να τα έχω καλά κρυμμένα ;
Ε.Ο.Η λέξη συνάντηση δίνει το στίγμα των απόψεων μου. Θεωρώ εξελικτική πορεία την συνάντηση δύο ανθρώπων, από εκεί ξεκινά. Το να αποφασίσει κανείς να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία ή Συμβουλευτική ψυχικής Υγείας αυτομάτως αποφασίζει να ξεκινήσει μια ανθρώπινη σχέση. Είναι μια βαθιά ανθρώπινη συνάντηση.
Όταν βλέπω έναν αγωνιζόμενο άνθρωπο δίπλα μου, έχω μεγάλο σεβασμό προς αυτόν ή την επιθυμία, την διάθεση να προσπαθήσω μαζί του αυτό το «μαζί».
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι δεν είναι μια εξαρτητική διαδικασία.
Είναι μια σχέση που με τον καιρό εξελίσσεται
σε σχέση εμπιστοσύνης σε περιβάλλον ασφάλειας και ελευθερίας.
Είναι βαθιά όμορφο να βλέπεις ανθρώπους να ξαναγεννιούνται, να διεκδικούν και να προσπαθούν να γίνουν αυτό που πραγματικά μέσα τους είναι.
Για να θεραπεύσεις πρέπει ο ίδιος να θεραπευτείς…
Ε.Ο. Για να μπορούμε να είμαστε σε θέση να συνταξιδεύουμε στο ταξίδι αυτογνωσίας των ανθρώπων που μας έχουν επιλέξει χρειάζεται να έχουμε καλύψει ένα μεγάλο μέρος των σκοτεινών μας σημείων.
Και έτσι η συνάντηση γίνεται ενδιαφέρουσα και αληθινή.
Αλλιώς θα ήταν κάπως πιο τεχνητή, εξαναγκασμένη.
Συνεπώς εκπαίδευση, παρακολούθηση των εξελίξεων του κλάδου, συνεχής επιμόρφωση αλλά κυρίως προσωπική θεραπεία.
Αυτή η στενή σχέση βοηθάει να αντιμετωπίσει κανείς μια κρίσιμη κατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και σίγουρα συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής του και την καλύτερη επικοινωνία με τον εαυτό του και τους άλλους.
Τελικά θεραπευόμαστε για μας η για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τους μη θεραπευόμενους;
Ε.Ο.Υπάρχουν τα διαζευκτικά «ή» αλλά υπάρχουν και τα συνθετικά «και».
Το σίγουρο είναι, ότι αν συμμετέχεις σε μια τέτοια διαδικασία θα ωφεληθείς ο ίδιος και ενδεχομένως και μακροπρόθεσμα και οι άνθρωποι που συνδέονται μαζί σου.
Για τους ανθρώπους που είναι δεκτικοί στην προοπτική μιας αλλαγής ή επιθυμούν να κατανοήσουν για ποιον λόγο μπορεί να σκέφτονται ή να αισθάνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, η Συμβουλευτική φαίνεται να είναι αρκετά επωφελής.
Ο καθένας θα πρέπει να αναπτύξει την δική του σκέψη. Θα πρέπει να έχει την ελευθερία για την ανάπτυξη της δικής του γλώσσας.
Νομίζω θα πρέπει να μάθουμε να συνυπάρχουμε με τις διαφορές μας.
Είναι σημαντικό να είμαστε σε θέση να χωρέσουμε ορισμένες διαφορές, μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο .
Άλλωστε τι είναι αυτό που θέλουμε όλοι;
Θέλουμε αγάπη, σχέση, να ακουστούμε, να γίνουμε κατανοητοί, να γίνουμε αποδεκτοί.”
Η Εύη Οικονομίδου είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας,ε.Ψυχοθεραπεύτρια Ψυχοδυναμικής προσέγγισης. Έχει ολοκληρώσει Κλινική Μετεκπαίδευση στα Δυναμικά Ομάδας σε ψυχιατρικά πλαίσια στο Πανεπιστημιακό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του τμήματος Ψυχολογίας και της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής (Αιγινήτειο Νοσοκομείο )του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών(ΕΚΠΑ)σε συνεργασία με την Ελληνική εταιρεία ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας ομάδας (ΕΕΨΨΟ ).Είναι κάτοχος διπλώματος τριετούς κύκλου πρακτικών και θεωρητικών σπουδών στην ψυχολογία από το Ευρωπαϊκό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.Επιπρόσθετα, έχει ολοκληρώσει εξαετή κύκλο ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας στα πλαίσια εκπαιδευτικής, ατομικής ανάλυσης ενώ συνεχίζει με ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία με Ψυχαναλυτή,Διδάσκοντα Αναλυτή της Ελληνικής και Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.Έγινε δεκτή στο Πρόγραμμα Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας, Διαπιστευμένο Κέντρο από την Εθνική Εταιρεία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος (ΕΕΨΕ) , την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ψυχοθεραπείας(European Association of Psychotherapy-EAP) και την Ελληνική -Ευρωπαϊκή Εταιρεία Συμβουλευτικής.Παράλληλα συμμετέχει σε διεπιστημονική ομάδα κλινικής εποπτείας.Στο πλαίσιο της επιμόρφωσης της έχει ολοκληρώσει με αριστεία σημαντικά εκπαιδευτικά προγράμματα εξειδικευμένης γνώσης, όπως τις Διαλέξεις στην Ψυχανάλυση και Κλινικό Εποπτικό έργο, του Ψυχιατρικού τομέα της Ιατρικής σχολής των Ιωαννίνων κ της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, το πρόγραμμα Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας των Εξαρτήσεων , το μονοετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα Συμβουλευτική Ζεύγους και Θεραπεία Οικογένειας του ΕΚΠΑ.Διαθέτει πιστοποίηση επαγγελματικής-εκπαίδευσης κατάρτισης Ψυχοδυναμικής, Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας.Την επιμορφωτική της πορεία έρχεται να συμπληρώσει το πρόγραμμα εξειδίκευσης στην ψυχική υγεία κατά την περιγεννητική περίοδο του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Έχει παρακολουθήσει πολυάριθμα εκπαιδευτικά, κλινικό -θεωρητικής επεξεργασίας και βιωματικά σεμινάρια ψυχαναλυτικής προσέγγισης . Κλινική εμπειρία που αποκτήθηκε μέσα από την παροχή υποστηρικτικού έργου στο εξωτερικό ψυχιατρικό ιατρείο του Βοστάνειου , Γενικού Νοσοκομείου Μυτιλήνης.Βασική της κατεύθυνση η Ψυχοδυναμική από όπου και εποπτεύεται.Σήμερα διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στην ΜυτιλήνηΓραφείο Συμβουλευτικής &Υποστήριξης Ψυχικής Υγείας
