Η οικογένεια Κουρτζή από την Αγιάσο τής Λέσβου που σήμερα μετράει 6 γενιές αγγειοπλαστών – κεραμιστών έχει την τιμητική της στην 55η Πανελλήνια Έκθεση Κεραμικής που διοργανώνεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα. Την παρουσίαση(Κυριακή, 2μ.μ.) θα προλογίσει ο αρχαιολόγος και κεραμίστας Νίκος Λιάρος. (Αίθουσα Τέχνης & Πολιτισμού «ΤΟΛ») ενώ στην εκδήλωση θα παρευρεθεί ο ο χημικός -κεραμιστής Ηλίας Κουρτζής (5η γενιά) και η θυγατέρα του κεραμίστρια Ελπίδα Κουρτζή (6η γενιά), που θα ταξιδέψουν το κοινό στα 200 χρόνια κεραμικής παράδοσης τής Λέσβου, με πλούσιο ψηφιακό οπτικό υλικό από το 1820 έως σήμερα…
Στη Λέσβο η αγγειοπλαστική έχει μακραίωνη παράδοση.Τα πήλινα αγγεία καθημερινής χρήσης ήταν απαραίτητα σ’ όλα τα νοικοκυριά μέχρι τη δεκαετία του 1950, οπότε άρχισαν να αντικαθίστανται από τα φτηνά βιομηχανοποιημένα γυάλινα και πλαστικά σκέυη. Τα πιο γνωστα κέντρα αγγειοπλαστικής ήταν ο Μανταμάδος με την ευρύτερη περιφέρειά του (Ασπροπόταμος, Άγιος Στέφανος, Σκίδια, Καλαφάτης κ.ά.) και η Αγιάσος. Ωστόσο, τον 18ο και τον 19ο αιώνα υπήρχαν και άλλα κέντρα κεραμικής, όπως τα χωριά της Γέρας (Παλαιόκηπος, Πέραμα κ.ά.), όπου παράγονταν τα περίφημα «γεραγωτικα» αγγεία, η Φίλια, αλλά και το Σκαλοχώρι, που τότε ονομαζόταν Τσουκαλοχώρι και είχε σημαντικό μουσουλμανικό πληθυσμό και μεγάλη παραγωγή πήλινων αγγείων. Κάθε τόπος εξειδικευόταν ως έναν βαθμό σε κάποια είδη αγγειοπλαστικής, ανάλογα με την τεχνογνωσία, την παράδοση και το είδος του πηλού που επεξεργαζόταν.Τη έκθεση διοργανώνει η Πανελλήνια Ένωση Κεραμιστών και Αγγειοπλαστών (ΠΕΚΑ) από 19 Νοεμβρίου 2017 έως 23 Δεκεμβρίου 2017 στο Μαρούσι (Κηφισίας 207).
Εδώ και διακόσια περίπου χρόνια οι έξι γενιές Κουρτζήδων έδωσαν περισσότερους από σαράντα τεχνίτες και μαστόρους στην τέχνη της αγγειοπλαστικής, της κατασκευής και διακόσμησης αγγείων. Πολλοί απ’ αυτούς έκαναν δικό τους εργαστήριο. Πρωτεργάτες κατά χρονολογική σειρά είναι ο Παναγιώτης Κουρτζής (1820-1895), ο Νικόλας Κουρτζής (1849-1929), ο Ηλίας Κουρτζής (1873-1956), ο Νίκος Κουρτζής (1907-1998), ο Ηλίας Κουρτζής (1944-) και Ελπίδα Κουρτζή (1971-). Κοντά τους εργάστηκαν και δημιούργησαν αξιόλογοι τεχνίτες και συνάμα καλλιτέχνες από τους οποίους ξεχώρισε ο ζωγράφος και πηλοπλάστης Χαράλαμπος Πανταζής. Απαράμιλλος υπήρξε ο διακοσμητικός χρωστήρας της Αγγελικής Πανταζή και της Βασιλικής Τζίνη, που ήταν αδερφές του Νικόλα Κουρτζή. Επίσης και ο θρυλικός τροχατζής Πάνος Τζίνης.
Μέσα από την δημοσιογραφική περιπλάνησή μας με το περιοδικό Vitage Λέσβος είχαμε την τύχη και την τιμή να γνωρίσουμε από κοντά τον κύριο Ηλία που μας έδωσε μια σημαντική μαρτυρία της εποχής για την κεραμική Τέχνη.
«Οι Κουρτζήδες είναι η μόνη ίσως οικοτεχνία στην Ελλάδα, στη Λέσβο που μετρά αδιάλειπτα έξι γενιές αγγειοπλαστών», μου εξηγεί ο κύριος Ηλίας «Σίγουρα υπήρχε και νωρίτερα αγγειοπλαστική στην Αγιάσο. Όμως με στοιχεία η ιστορία ξεκινά από την επιγραφή που έχουμε στην εικόνα του ‟ευλογημένου σιναφιού των τσουκαλάδων, δαπάνη της Αγιάσου 1870ˮ. Έτσι κι εγώ από μικρό παιδάκι γεννήθηκα μέσα στον πηλό. Η μάνα βοηθούσε τον πατέρα μου, που μαζί με τις θείες και τους γαμπρούς, που ήταν οι περισσότεροι τεχνίτες, έκαναν όλοι κεραμικά”
Αν βρεθείτε αυτές τις μέρες στην Αθήνα μην παραλείψετε να περάσετε από την έκθεση και να γνωρίσετε κι εσείς τον κόσμο του Ηλία Κουρτζή. Έναν κόσμο πλασμένο από πηλό.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιώργος Ιορδάνου@Copyright Politikalesvos.gr
