Στη Φίλια, εκεί όπου η παράδοση συναντά τη φύση και το παρελθόν ψιθυρίζει στα αυτιά των νέων γενεών, η Ελένη Σιβρή έφτιαξε τον δικό της μικρό παράδεισο. Με ρίζες βαθιές, σαν τις ελιές του νησιού, έστησε έναν ροδώνα, έναν τόπο όπου το παλιό και το νέο, δίνουν τα χέρια. Στη σκιά των βουνών, ανάμεσα σε πολύχρωμα άνθη και δέντρα γενεών, γεννιούνται φυσικά καλλυντικά, φτιαγμένα με υπομονή, γνώση και σεβασμό στη λεσβιακή γη.
Η οικοτεχνία της δεν είναι απλώς μια επιχείρηση – είναι μια γέφυρα μεταξύ της παράδοσης και της σύγχρονης εποχής. Από το ροδόσταγμα, που συλλέγεται με μεθόδους ξεχασμένες στον χρόνο, μέχρι το ροδόνερο, που κλείνει μέσα του την ατόφια δύναμη της φύσης, κάθε προϊόν φέρει την υπογραφή της Λέσβου και το πάθος μιας γυναίκας που επέλεξε να ξαναζωντανέψει έναν χαμένο θησαυρό. Μέσα από τη διαδρομή της, η Ελένη Σιβρή δεν διατηρεί απλώς μια παράδοση – τη μεταμορφώνει, τη φέρνει στο σήμερα και την κάνει προσιτή σε όσους αναζητούν την αυθεντικότητα, την αγνότητα και τη σοφία του παλιού κόσμου. Και κάπως έτσι, το μικρό χωριό της Φίλιας αναδύει ξανά το άρωμα του ρόδου, υπενθυμίζοντας πως η γη μας έχει ακόμα να μας δώσει πολύτιμα δώρα. Παρακάτω μας εξηγεί πως γεννήθηκε η ιδέα της και την εφάρμοσε μετά από πολύ μεράκι και ακόμη περισσότερη δουλειά.
Τι σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με την καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στη Λέσβο;
Πηγή έμπνευσης αποτέλεσε η γιαγιά Βαγγελιώ , ένας πολυπράγμων και προκομμένος άνθρωπος, που άλλοτε μέσα από προσωπικές αφηγήσεις της και άλλοτε τοποθετώντας με ως θεατή σε μια σειρά από δημιουργίες, με έκανε να πιστέψω στην αξία των προϊόντων που συνδέονται με την παράδοση αυτού του τόπου.
Μπορείτε να μας περιγράψετε τη διαδικασία παραγωγής των φυσικών καλλυντικών σας;
Τα προϊόντα που παράγει η οικοτεχνία μας και αφορούν την καλλυντική και φαρμακευτική χρήση στον άνθρωπο, είναι δύο: Το ροδόσταγμα, προϊόν που παράγεται μέσα από μια ήπια και πολύωρη διαδικασία σύνθλιψης ροδοπετάλων. Πρόκειται για έναν Λεσβιακό, παλιό τρόπο παραγωγής, που διατηρήσαμε και εκσυγχρονίσαμε, συστήνοντας στο ευρύ κοινό ένα μοναδικό προϊόν. Στην ουσία μιλάμε για τον “χυμό” του τριαντάφυλλου χωρίς καμία απολύτως προσθήκη, ούτε καν νερού. Το δεύτερο προϊόν είναι το ροδόνερο, με όλο το αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλου. Παράγεται με τη χρήση αποστακτήρα αιθερίων ελαίων, με διπλή υδροατμοαπόσταξη. Παράλληλα παράγουμε και πετιμέζι, αυτήν την υπερτροφή, που έχει αρχίσει να μπαίνει στο διατροφολόγιό μας τα τελευταία χρόνια καθώς και ξύδι με τριαντάφυλλο!
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε κατά την ίδρυση της οικοτεχνίας σας στη Φίλια;
Οι δυσκολίες- προκλήσεις στην αρχή αυτού του εγχειρήματος ήταν πολλές. Η εξεύρεση μιας ολοκληρωμένης πληροφόρησης για το πως στήνεται μια τέτοιου είδους επιχειρηματική δράση δεν υπήρξε δυνατή. Έτσι κατέληξε να μοιάζει με ένα τεράστιο πάζλ, που για να βάλεις στην θέση του το κάθε κομμάτι απαιτούνταν διαρκείς αναζήτηση σε διαφορετικές κατευθύνσεις μέσα από δαιδαλώδεις διαδρομές… Ακόμη και η εγκατάσταση του ροδώνα ήταν ένα εγχείρημα ολοκαίνουριο και ίσως πρωτοποριακό για το νησί, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει το know how ακόμα και για τις καλλιεργητικές φροντίδες.Τέλος, ο μικρός κλήρος αποτέλεσε τροχοπέδη στην εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων, με αποτέλεσμα να προσπαθούμε με ίδια κεφάλαια και να αναπτυσσόμαστε με αργούς ρυθμούς.
Πώς διατηρείτε την ισορροπία μεταξύ παραδοσιακών μεθόδων και σύγχρονων τεχνικών στην παραγωγή των προϊόντων σας;
Σεβόμενοι την πρώτη ύλη του μικρού μας κτήματος και την προστασία του οικοσυστήματός του, ακολουθούμε ήπιες αγροοικολογικές μεθόδους, τις περισσότερες εκ των οποίων “παραλάβαμε” σαν γνώση από τον παππού και τον πατέρα μου. Σε αντίθεση με την παραγωγή και συλλογή της πρώτης ύλης, στο εργαστήριο της οικοτεχνίας μας η επεξεργασία και η μεταποίηση για την παραγωγή των προϊόντων μας, ακολουθεί -στο βαθμό που μας αναλογεί- σύγχρονες μεθόδους που διασφαλίζουν την ασφάλεια και την ποιότητα στο κάθε προϊόν.
Ποια είναι η σημασία της χρήσης ενδημικών ποικιλιών φυτών στα προϊόντα σας;
Για εμάς, ήταν προαπαιτούμενο οτι η εγκατάσταση του ροδώνα θα γίνει με τον πολλαπλασιασμό της ενδημικής ποικιλίας τριαντάφυλλου, για την οποία στείλαμε φυτά στο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και την καταχωρήσαμε στο αντίστοιχο μητρώο του οργανισμού. Οι βασικοί λόγοι ήταν δύο: Πρώτα , γιατί μέσα από αναλύσεις σε συνεργασία με πανεπιστήμια, διαπιστώσαμε την μοναδικότητά της που μας κατέδειξε το προφίλ του αιθερίου ελαίου και δεύτερον, γιατί ήμασταν και παραμένουμε βέβαιοι οτι τα ενδημικά φυτά (και αυτό αφορά και τις συκιές μας αλλά και τα αμπέλια μας) έχοντας προσαρμοστεί πλήρως στο μικροκλίμα και τις εδαφολογικές απαιτήσεις του τόπου, θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν πιο σθεναρά στις αυξανόμενες δυσκολίες και απαιτήσεις που ανακύπτουν με την κλιματική κρίση που βιώνουμε.
Πώς αντιδρά το κοινό στα φυσικά καλλυντικά σας και ποια είναι η ανταπόκριση που έχετε λάβει μέχρι τώρα;
Στις μέρες μας καταγράφεται μια σαφή στροφή των καταναλωτών σε προϊόντα φυσικά, παραδοσιακά, με ισχυρισμούς υγείας κτλ. Οπότε η θετική ανταπόκριση του κοινού, είναι κάτι που περιμέναμε και ελπίζαμε. Αυτό που πραγματικά μας ενθουσιάζει, είναι όταν μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε την αντίδρασή τους, όταν ανοίγουν το πώμα και μυρίζουν τα προϊόντα. Η συνηθέστερη έκφραση που χρησιμοποιούν είναι οτι τους θυμίζει κάτι από τα παιδικά τους χρόνια και αυτό είναι πραγματικά συγκινητικό.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για την ανάπτυξη της επιχείρησής σας και την προώθηση των προϊόντων σας;
Στα άμεσα σχέδιά μας είναι ο εξωραϊσμός και η διαμόρφωση του κτήματος σε επισκέψιμο, προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες μας, να έχουν μια ολοκληρωμένη βιωματική εμπειρία που θα τους αφήνει μια σαφή σύνδεση του κάθε προϊόντος με την λεσβιακή φύση και την λαϊκή μας κληρονομιά. Παράλληλα , πειραματιζόμαστε στην παραγωγή νέων προϊόντων, πάντα με γνώμονα την παράδοση του νησιού.
Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε νέες γυναίκες που επιθυμούν να ασχοληθούν με την παραγωγή φυσικών καλλυντικών ή την αγροτική επιχειρηματικότητα;
Θα πρότεινα να ξεκινήσουν πρώτα με μια εδαφολογική ανάλυση και μια παρατήρηση- καταγραφή του μικροκλίματος και των ειδών της περιοχής τους. Η παρακολούθηση επιμορφωτικών σεμιναρίων για κάθε στάδιο της επιχειρηματικής προσπάθειας, καθώς και η δικτύωση με ανθρώπους που κάνουν ή προσπαθούν το ίδιο με εμάς, είναι επιβεβλημένη. Επίσης, θα συμβούλευα να ξεκινήσουν με μια μικρή καλλιέργεια/ παραγόμενο προϊόν , για να εντοπίσουν με την μικρότερη δυνατή απώλεια εισοδήματος, τις αστοχίες και τις αλλαγές που είναι πιθανό να χρειαστούν.
Πώς βλέπετε τον ρόλο των γυναικών στην αγροτική παραγωγή και την επιχειρηματικότητα στη σημερινή Ελλάδα;
Οι γυναίκες έπαιζαν στον τόπο μας (με μια διακοπή από τις 2 τελευταίες γενιές) σημαντικότατο ρόλο στην αγροδιατροφή, καθώς συμμετείχαν ενεργά στην μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων και στην διατήρηση αλλά και εξέλιξη παραδοσιακών συνταγών. Προσωπικά εκτιμώ οτι η γυναίκα σήμερα οφείλει να επαναπροσδιορίσει το ρόλο της τόσο στον αγροδιατροφικό τομέα, όσο και στην επιχειρηματικότητα γενικά και να διαδραματίσει και πάλι πρωτεύοντα ρόλο.
Ποια είναι η φιλοσοφία σας σχετικά με τη βιωσιμότητα και την περιβαλλοντική ευαισθησία στην παραγωγή των προϊόντων σας;
Αφενός η στάση και ο τρόπος ζωής που μας ενέπνευσαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, με την ουσιαστική ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση υλικών, την λελογισμένη χρήση πόρων και τον συγχρονισμό των εργασιών με την φύση, τις εποχές της και τις εκάστοτε συνθήκες, και αφετέρου η κλιματική αλλαγή και η κρίση αξιών που βιώνουμε, απαιτούν να λειτουργούμε σε εναρμόνιση με το χωράφι, τα φυτά μας και τις ανάγκες τους και μολονότι ο στόχος μας είναι η βιωσιμότητα της οικοτεχνίας μας και ο βιοπορισμός μας, ωστόσο το κέρδος να μην είναι το πρώτο στην ιεράρχηση των αξιών μας.
