Φωτογραφία: Γιώργος Παπαδόπουλος
Τέσσερις βάρκες έφτασαν χθες στο νησί με την τελευταία να προσεγγίζει στις ακτές της Εφταλούς το δειλινό κουβαλώντας 33 ενήλικες και 16 παιδιά. Μόνο χθες το βράδυ 210 άτομα έφτασαν στη Λέσβο από τις ακτές της Τουρκίας, ανάμεσά τους 110 παιδιά! Παιδιά που θα εγκλωβιστούν στο νησί ώσπου να προχωρήσουν στην ενδοχώρα όπου κι εκεί πλέον οι άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι στο ίδιο καθεστώς έως και πάνω από δύο χρόνια.
Παιδιά που συμπληρώνουν το άθροισμα των 922 ανθρώπων που έχουν φτάσει στο νησί από τις αρχές του Σεπτεμβρίου μέσα σε 21 βάρκες. Προτού ο μήνας φτάσει στα μισά οι ροές δείχνουν ότι θα ξεπεράσουν κάθε προηγούμενο ενώ ο αριθμός των προσφύγων στο νησί αγγίζει τις 11.000 (χωρίς κανείς να γνωρίζει στην πραγματικότητα τον ακριβή αριθμό). Μπροστά σε αυτούς τους αριθμούς και με τα σύνορα κλειστά, κάθε “επίσημη” απάντηση από την πλευρά της Πολιτείας φαντάζει με κενή υπόσχεση.
Η αιφνιδιαστική απόφαση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου να κλείσει τη Μόρια μέσα σε 30 μέρες εξαιτίας των πολλαπλών υγειονομικών παραβάσεων προστίθεται στα εκτενή ρεπορτάζ των ΜΜΕ και στις εκκλήσεις φορέων και οργανώσεων για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο hot spot της Μόριας που πλέον χαρακτηρίζεται ως “το χειρότερο hot spot στον κόσμο”.
Άλλη μία επίσημη πηγή, αυτή τη φορά οι εργαζόμενοι/ες στο ΚΥΤ Λέσβου με ανακοίνωσή τους γνωστοποίησαν την πολύ άσχημη κατάσταση που διαμορφώνεται στο ΚΥΤ λόγω των συνεχώς αυξανόμενων ροών με τον αριθμό των φιλοξενουμένων να αγγίζει τις 8.500 με τη δυνατότητα φιλοξενίας να μην υπερβαίνει κατ’ ανώτατο όριο τις 3.500 ενώ υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή η πυκνότητα του φιλοξενούμενου πληθυσμού είναι πάνω από 2 άτομα ανά τετραγωνικό μέτρο. “Το πρόβλημα της αποχέτευσης έχει οξυνθεί, τα λύματα εξακολουθούν να ξεχειλίζουν στην είσοδο του Camp. Έτσι, οι φιλοξενούμενοι στο camp ζουν πάνω στα λύματα, οι εργαζόμενοι στα γραφεία εισέρχονται στο χώρο εργασίας πατώντας μέσα σε αυτά, οι δε εργαζόμενοι στην είσοδο υπομένουν τη δυσοσμία των λυμάτων καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας τους. Στις συνθήκες αυτές, ο κίνδυνος κάθε είδους επιδημιών είναι εξαιρετικά μεγάλος. Για παράδειγμα, το τελευταίο διάστημα 16 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους στην επικράτεια της χώρας από τον ιό του Δυτικού Νείλου” αναφέρουν χαρακτηριστικά…
Την ίδια στιγμή τα κρούσματα ξενοφοβίας και ρατσισμού πληθαίνουν στο νησί με επιθέσεις σε 9χρονα επειδή μοιάζουν με προσφυγόπουλα, απειλές σε δημοσιογράφους, καταστροφή του μνημείου των θανόντων της προσφυγικής κρίσης και εμφάνιση της βίαιης Χρυσής Αυγής με την “οργάνωση Κρυπτεία” να αναλαμβάνει την ευθύνη.
Εδώ στο νησί γνωρίζουμε πολύ καλά πως το πρόβλημα της συμφόρησης των νησιών είναι πολυδιάστατο και επομένως δεν υπάρχουν εύκολες και θαυματουργές λύσεις, με γνώμονα τον σεβασμό των διεθνών συνθηκών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ήδη παραβιάζονται κατάφορα στη Μόρια.
Το αρνητικό ισοζύγιο αναχωρήσεων – αφίξεων, η ανισοκατανομή αφίξεων μεταξύ των νησιών και η στάση της κοινής γνώμης για το προσφυγικό εμποδίζουν οποιαδήποτε απόφαση.
Όσο οι αφίξεις είναι περισσότερες από τις αναχωρήσεις ο πληθυσμός θα αυξάνεται. Ακόμα και αν κάποιοι άνθρωποι μεταφερθούν με κάποια κριτήρια στην ενδοχώρα (προφανώς λόγω Γεωγραφικού Περιορισμού δεν μπορεί να είναι πολλοί) ο αριθμός θα ξαναφτάσει εκεί που είναι τώρα γρήγορα. Επομένως η επιτάχυνση των διαδικασιών κρίσης των αιτήσεων ασύλου είναι καίριας σημασίας και ίσως να μπορούσε να επιτευχθεί με μια περαιτέρω στελέχωση της Υπηρεσίας Ασύλου και -ίσως και με κάθε επιφύλαξη- επικαιροποίηση της νομοθεσίας. Το παραπάνω πρέπει να γίνει με προσοχή ώστε να μη δούμε διαδικασίες “fast track απόρριψης” αιτήσεων.
Επιπλέον εξαιτίας του πολιτικού κόστους που μια τέτοια απόφαση θα μπορούσε να επιφέρει, έχει αναβληθεί, ή μάλλον ποτέ δεν μπήκε το τραπέζι, η δημιουργία ενός επίσημου μηχανισμού αναδιανομής του πληθυσμού των αιτούντων άσυλο μεταξύ των νησιών υποδοχής. Ας πούμε, αυτή τη στιγμή ο πληθυσμός αυτός στη Λέσβο πλησιάζει το 13%, ενώ στη Χίο είναι στο 4% και σε άλλα ποσοστά στα υπόλοιπα νησιά (τα στοιχεία είναι δημόσια). Γιατί λοιπόν να μη μετακινούνται άνθρωποι μεταξύ των ΚΥΤ, ώστε το ποσοστό να διατηρείται περίπου ίδιο μεταξύ των νησιών; Έτσι όπως είναι τώρα, ουσιαστικά η ευθύνη φορτώνεται στην… τύχη του κάθε νησιού να είναι σε μέρος που δέχεται μικρότερες ή μεγαλύτερες ροές. Κάτι σαν φυσικό φαινόμενο δηλαδή…
Το τρίτο κομμάτι του προβλήματος είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του. Δηλαδή πώς η κοινή γνώμη θα μπορέσει, αν και όσο, να μεταστραφεί. Σημειωτέον εδώ ότι το πρόβλημα έχει γίνει και εργαλείο κομματικής αντιπαράθεσης και έτσι συμφέρει κάποιους η συντήρησή του. Ειδικά καθώς εισερχόμαστε σε προεκλογική περίοδο, μια από τις πλέον πολωμένες των τελευταίων ετών. Ένα μέτρο «συμπτωματικής θεραπείας» κάποιων συνεπειών της συμφόρησης θα ήταν η δημιουργία ενός ή δυο νέων κέντρων υποδοχής τουλάχιστον σε κάποια νησιά και ο χωρισμός των εθνοτικών ομάδων που συνήθως δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους. Αλλά ποιος στις τοπικές κοινωνίες δέχεται ακόμα και να συζητήσει κάτι τέτοιο;
Τέλος, ένα άλλο ζήτημα είναι το υφιστάμενο σύστημα αντιμετώπισης της παρανομίας ως προς τις περιπτώσεις παραβατικότητας των συγκεκριμένων ατόμων δεν μπορεί να λειτουργήσει. Αν συλληφθεί κάποιος που πχ έκλεψε και τον πάνε στο δικαστήριο, οι διαδικασίες που είναι σχεδιασμένες κυρίως για μόνιμους κατοίκους είναι τόσο αργές που για τους ανθρώπους αυτούς δεν αποτελούν φόβητρο….
Επομένως; Ζητούμε λύσεις μεν λύσεις σε ένα υπαρκτό και σε πολλά μη υπαρκτά προβλήματα, αλλά πόσο είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε ότι οι λύσεις αυτές ίσως να απαιτούν κάποιους επιπλέον συμβιβασμούς εκ μέρους μας;
