Μια μπάλα κυλάει. Κάποιος ρίχνει την πρώτη πάσα. Τα βλέμματα συναντιούνται και το παιχνίδι ξεκινά. Καρέ Τεπέ, λόφος των Αφγανών στη Μόρια, Πίκπα. Παντού η ίδια εικόνα. Το ποδόσφαιρο στην αλάνα- μια πανανθρώπινη γλώσσα με την οποία οι «Μέσι» και Ρονάλντο» του δρόμου «συνομιλούν» ξεχνώντας για λίγο τις έγνοιες τους- περικλύει στις νοητές εστίες του, την κοινή μας μνήμη.
Από το Μαρόκο ως το Αφγανιστάν και από τον Καναδά ως το Γιβραλτάρ, το Κουρδιστάν και την Τουρκία, σε τσιμεντένιες πλατείες, ερήμους ,χωράφια ή καταυλισμούς, προσωπικότητες διαφόρων εθνικοτήτων και κοινωνικών τάξεων ενώνονται «γι΄αυτή την τρέλα που κάνει τον άντρα παιδί για λίγο, καθώς παίζει όπως ένα αγοράκι με το τόπι του ή μια γάτα με το μάλλινο κουβάρι της», όπως λέει ο λέει ο Ουρουγουανός συγγραφέας, «ένας ζητιάνος του καλού ποδοσφαίρου», Εντουάρτο Γκαλεάνο στα «Χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου».
Από αυτά, το πιο καλό, το «πρόσωπο» που βρίσκεται μακριά από την εκβιομηχάνιση του σπορ και τις τεράστιες χρηματικές αμοιβές, φανερώνεται εδώ στη Λέσβο μέσα από ένα ματς ξεχωριστό .Τις τελευταίες εβδομάδες στις αθλητικές εγκαταστάσεις το κυρίου Παναγιώτη Ασμάνη στη Βαριά, «οι Διεθνείς της Λέσβου» πρόσφυγες στη χώρα μας από το Αφγανιστάν, το Μαρόκο, το Ιράν, την Συρία και το Κουρδιστάν και άλλες χώρες αναμετριούνται με ντόπιους και μετοίκους του νησιού από την Αθήνα, την Τουρκία και την Αλβανία αλλά και με εθελοντές από τον Καναδά και την Αγγλία. Οι ομάδες στήνονται επί τόπου ενώ τα πειράγματα και οι γκρίνιες ξεκινούν ευθύς αμέσως. «Οι Έλληνες ναι τσακώνονται πάνω στη μπάλα και μετά γελάνε. Αλλά και εμείς πλακωνόμαστε», μου λέει ο Cekdar από ο Κουρδιστάν που περιμένει την Τρίτη για να παίξει μπάλα στον πράσινο τάπητα. «Είναι πολύ καλός μπαλαδόρος, ίσως ο καλύτερος μου εξομολογείται ο Χρήστος, αρχαιολόγος που μένεις το νησί για τον Cekdar ή Ceko όπως τον φώναζαν όλοι κατά η διάρκεια του αγώνα. Ο oπαδός της Γαλατά Σαράι, αλλά και της Amedspor που φιλοξενείται από την Αλληλεγγύη Λέσβου στις πρωην εγκαταστάσεις του ΠΙΚΠΑ, έχει κάνει αίτημα για άσυλο και ζει στη Λέσβο εδώ και τέσσερις μήνες. Όταν δεν βοηθάει στην αυτοδιαχειριζόμενη κουζίνα η δεν κάνει κάποια άλλη δουλειά στο χώρο παίζει μπάλα με τους υπόλοιπους πρόσφυγες που φιλοξενούνται κατά καιρούς εκεί αλλά και τους εθελοντές του ανοιχτού και αυτοδιαχειριζόμενου κέντρου υποδοχής που απειλείται με κλείσιμο. «Αυτό παρατήρησα κι εγώ και τους προσκάλεσα να έρθουν να παίξουν μαζί μας», λέει ο Κώστας Κορόζης, δάσκαλος ελληνικών της Αλληλεγγύης Λέσβου και η «αιτία» της «πολύχρωμης» αυτής ποδοσφαιρικής συνάντησης.
«Μου λένε συνέχεια πως περιμένουν πως και πως την Τρίτη να έρθει για να παίξουμε μπάλα. Είναι πολύ σημαντικό γι αυτούς καθώς η εκμάθηση της γλώσσας και η συμμετοχή τους στο παιχνίδι συνιστούν τρόπους ένταξης στην κοινότητα. Άσε που είναι και εξαιρετικοί ποδοσφαιριστές και προσφέρουν ποιότητα σε αυτό που ήδη κάνουμε κάθε Τρίτη βράδυ». Στην άλλη ομάδα, ο Dan, μέλος της φιλανθρωπικής οργάνωσης WorldWide Tribe πρόσφυγας ο ίδιος στην Αγγλία από το Γιβραλτάρ, δίνει την μπάλα στον Abdu από το Μαρόκο… “Τι έγινε; έχουμε πάλι “διεθνείς”; Ωραία! λέει ο Γιάννης που ήρθε τελευταίος στο γήπεδο. Την περασμένη φορά στην ομάδα ήταν και ο Ρέι εθελοντής από τον Καναδά ενώ συχνές εμφανίσεις κάνει και ο Μετίν από την Τουρκία.
«Ξέρω τη λέξη πάσα» μου λέει ο Abdu «αλλά και νοσοκομείο, αστυνομία, αστυνομικός, γιατρός, ιατρείο, κουζίνα. Είναι οι λέξεις που μου μαθαίνει ο Κώστας. Είναι σημαντική για εμάς αυτή η στιγμή που ερχόμαστε να παίξουμε μπάλα», λέει ο μαροκινός μέσος της ομάδας με τις μπλε φανέλες, που ήρθε στην Ελλάδα από την Ιταλία. «Και εκεί έπαιζα μπάλα. Είναι ο τρόπος να ξεχνιόμαστε να θυμόμαστε αυτά που κάναμε στην πατρίδα μας». Μακριά από τον ιδρυματισμό των καταυλισμό, η μπάλα ως μέσο ένταξης, το παιχνίδι, το σχολείο που προσφέρεται σε χώρους σαν το ΠΙΚΠΑ από την Αλληλεγγύη Λέσβου και από ειδικούς φανερώνει την αναγκαιότητα αυτών των χώρων σκέφτομαι, ενώ στην παρέα μας έρχεται ο MVP του χθεσινού αγώνα, Musud. «Έπαιζα στο Αφγανιστάν και στο Ιράν αλλά δύσκολα. Εκεί…Ταλιμπάν», μου λέει ο 19χρονος επιθετικός που ήρθε στο γήπεδο φορώντας την φανέλα του Πίρλο.
Ο Musud χαμογελούσε σε όλη τη διάρκεια του αγώνα. Παρά τα 19 του χρόνια το σπασμένο του πρόσωπο φανερώνει την εσωτερική του ηλικία και τις εμπειρίες του. «Σήμερα ο Musud δεν ήταν τόσο καλός γιατί …τον τραβούσες φωτογραφίες», λέει ο Γιώργος από την Αθήνα που έπαιζε στην αντίπαλη ομάδα από αυτή του Αφγανού η οποία και κέρδισε το ματς. Ο Αφγανός Pirlo μου ζήτησε να τον τραβήξω μια φωτογραφία με τον δάσκαλό του Κώστα που τον επιβράβευε διαρκώς κατά τη διάρκεια του αγώνα. Η αγάπη που του έχουν και ο δεσμός που έχουν αναπτύξει είναι συγκινητικός δεν είναι η μόνη περίπτωση της Αλληλεγγύης Λέσβου.
Το ανοιχτό κέντρο υποδοχής το οποίο φιλοξενεί άτομα με ειδικές ανάγκες, ασθενείς και ευάλωτες ομάδες που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και δεν μπορούν να μετακινηθούν παρά μόνο αν εξασφαλιστούν κατάλληλες συνθήκες φιλοξενίας απειλείται με κλείσιμο καθώς μετά την υπογραφή της συμφωνίας ο Δήμαρχος ζήτησε από τους εθελοντές να εκκενωθεί ο χώρος. Ωστόσο στα χαμόγελα του Τσέκο, του Αμπντουλλά και του Μασούντ αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα του. Πέρα από την ιδρυματοποίηση στα κέντρα υποδοχής- νυν κράτησης- ένας αυτοδιαχειριζόμενος χώρος , με τη σκληρή δουλειά των ανθρώπων του κατάφερε να γίνει χώρος ένταξης και κοινωνικοποίησης των προσφύγων.
Το ΠΙΚΠΑ σηματοδοτεί για πολλούς αιτούντες άσυλου την έναρξη μιας ισχυρής κοινωνικοποίησης στην τοπική κοινωνία της Λέσβου. Ελλείψει κρατικών δομών που να βοηθάνε τους πρόσφυγες να εισέλθουν ομαλά στην ελληνική κοινωνία, το κέντρο δεν λειτουργεί απλά και μόνο ως ένας χώρος ανάπαυλας για τους διαβάτες των συνόρων αλλά αποτελεί έναν χώρο συνεύρεσης ανθρώπων από πολλά μέρη του κόσμου και κατ’ αυτόν τον τρόπο περιορίζει το ενδεχόμενο γκετοποίησης τους. Η δικτύωση με ανθρώπους που γνωρίζουν την τοπική πραγματικότητα αποτελεί έναν από τους πιο πολύτιμους πόρους για τους ανθρώπους που φέρουν το τραύμα του ξεριζωμού και μάχονται να χτίσουν μια νέα ζωή σε έναν άγνωστο -μέχρι στιγμής- τόπο.Στον αντίποδα των όσων τραγικών συμβαίνουν στο νησί τις τελευταίες μέρες τέτοια παραδείγματα στρέφουν το βλέμμα προς το μέλλον και δείχνουν το δρόμο της κοινής μας συμβίωσης.
