Ο αντισσαίος Πάνος Λάμπρου στη “χώρα των κλουβιών” λέει το εξής “Ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος, κατά κάποιο τρόπο να δημιουργεί προϋποθέσεις μιας φυσιολογικής ζωής. Πέρα από τα πραγματικά τείχη, τοποθετείς και τα δικά σου. Από κάποια στιγμή και μετά ο μικρόκοσμος της φυλακής είναι μια αγκάλη, μια παρένθεση, ένας μικρός, τεράστιος κόσμος, ο μοναδικός που υπάρχει, χωρίς σύνορα”.
Όσοι είχαμε την τύχη “να τους πάρουμε στα σπίτια μας” , να φιλοξενήσουμε ανθρώπους που μένουν σε δομές για λίγο η περισσότερο διάστημα ήμασταν η παρένθεση της παρένθεσης στην οποία όλοι μα όλοι ήθελαν να επιστρέψουν, ιδρυματοποιημένοι σε μια” ανοιχτή” κατά τα άλλα δομή.” Εκεί είναι τα αδέρφια μου και οι αδερφές μου”,” πρέπει να πάω να δω τον δικηγόρο μου” ,” τι θα κάνω με τα χαρτιά μου”. Πρέπει να πάω στη Μόρια εκεί είναι το σπίτι μου”, έλεγαν όλοι μετά από δύο τρεις μέρες.
Η ιδρυματοποίηση σε συνθήκες εγκλεισμού είναι φαινόμενο συνηθισμένο. Ο χρόνος «παγώνει» και ο τρόφιμος σε αρκετές περιπτώσεις σταματά να εξελίσσεται ως προσωπικότητα, μένοντας «στάσιμος» λόγω των περιορισμένων ερεθισμάτων και δυνατοτήτων να έρθει σε επικοινωνία με τα μέλη και τις δράσεις της ελεύθερης κοινωνίας.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό ωστόσο το οποίο ήταν κοινό σε περιπτώσεις που άνθρωποι έμεναν από τη Μόρια για λίγο σε σπίτια φιλόξενα ντόπιων είναι ακόμη πιο σοκαριστικό. Είναι η απομόνωση στην οποία αποζητούσαν να βρεθούν. Όι περισσότεροι ήθελαν απλά έναν χώρο να καθίσουν σιωπηλά, δεν ήθελαν ούτε την παρέα σου ούτε τις ερωτήσεις σου, ούτε το φαγητό σου ήθελαν απλά να μείνουν μόνοι τους. “Γιατί στη Μορια δεν είσαι ποτέ μόνος σου από τον ύπνο ως την τουαλέτα”. Το να μπορείς απλά να μείνεις σιωπηλός και να ακούσεις τη σκέψη σου. Ούτε αυτό δεν μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι εκεί.
Έτσι μερικές φορές δεν φτάνει ένα σπίτι. Χρειάζεται να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες όχι …αφομοίωσης νισάφι πια με αυτή την λέξη αλλά ένταξης αυτών των ανθρώπων στις κοινωνίες μας.
