Χαζάρος θα πει περιπλανώμενος, νομάς και για πολλούς σημαίνει να ζεις διαρκώς υπό διωγμό. Χαζάρος σημαίνει όμως και όμορφα μάτια, όπως αυτά του Χαμίντ Σολτάνι, του 15χρονου πρόσφυγα από το Αφγανιστάν που εδώ και τρεις μήνες κοιμάται, τρώει και ζωγραφίζει μέσα σε μια σκηνή στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας. Τα μάτια του Χαμίντ βλέπουν τον κόσμο σαν ένα μάτριξ, όπου η βία, ο πόλεμος και η σκληρή καθημερινότητα γίνονται το φόντο των ιστοριών που αφηγείται μέσα από τα σκίτσα του, τις φωτογραφίες και τα βίντεο που σκαρώνει με τα ελάχιστα μέσα που έχει.
Επηρεασμένος και από την αισθητική του γκράφιτι, με στυλό, μολύβι και ένα κινητό ο Χαμίντ μιλάει για το προσφυγικό στη γλώσσα των πιτσιρικάδων της γενιάς του που παίζουν στα δάχτυλά τους τις νέες τεχνολογικές εφαρμογές. Μυθικές μορφές, σύμβολα, κατεστραμμένες πόλεις, σύγχρονες αμαζόνες, αλλά και ο Άγιος Θεράποντας της Μυτιλήνης ξεπηδούν από τις πολυσύνθετες εικόνες του στις οποίες αποτυπώνεται το τραύμα της προσφυγιάς. Ορφανός από γονείς ο Χαμίντ έφτασε στη Μυτιλήνη από την Τουρκία με βάρκα στις 28 Οκτωβρίου και ακόμη ζει στο ΚΥΤ της Μόριας καθώς ακόμη δεν έχει εξεταστεί η υπόθεσή του. Αν και με βάση τη νομοθεσία καθιερώνεται τεκμήριο υπέρ του ανηλίκου κάθε φορά που η ηλικία δεν προσδιορίζεται µε ακρίβεια, η διαδικασία εξέτασης ανηλικότητας αργεί με αποτέλεσμα ο Χαμίντ κι άλλοι ανήλικοι που είτε έχουν καταγραφεί ως ενήλικοι είτε δεν μπορούν να αποδείξουν με χαρτιά την ανηλικότητά τους εξακολουθούν να ζουν μετά από μήνες μέσα στη Μόρια.
(Εικόνες μέσα από την καθημερινότητα της Μόριας. Τα συρματοπλέγματα και το τραύμα του ταξιδιού με λέμβο από την Τουρκία. Κάτω : Ενθουσιασμένος στο Μουσείο Τεριάντ)
“Το όνομά μου είναι Χαμίντ. Χαμέντ το προφέρουμε εμείς αλλά ξέρω ότι στα ελληνικά είναι πιο συχνό το Χαμίντ. Είμαι 15 χρονών και γεννήθηκα στο Αφγανιστάν. Έχασα τους γονείς μου πολύ μικρός. H χώρα μου είναι γεμάτη πόλεμο, μίσος και διακρίσεις. Είμαι Χαζάρος και αυτό δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη ζωή μου. Η τέχνη και η κουλτούρα δεν σημαίνουν τίποτα εκεί. Ειδικά οι καλλιτέχνες κινδυνεύουν εκεί. Πήγα σχολείο μόνο για πέντε χρόνια, άρχισα να ζωγραφίζω όταν ήμουν έντεκα χρονών, μετά πήρα μέρος σε ένα workshop ενός φίλου που πηγαίνει στο Πανεπιστήμιο και κατάλαβα ότι θέλω να ασχοληθώ με το video art. Γιαυτό θέλω να πάω είτε στη Γερμανία είτε στο Παρίσι που είναι συγγενείς μου για να κάνω σπουδές πάνω σε αυτό που αγαπώ. Είναι πολύ δύσκολο να ζωγραφίζεις με άλλους μέσα στη σκηνή με τόσο κόσμο. Με έχει βοηθήσει πολύς κόσμος μέσα και έξω από τη Μόρια όπως η Δέσποινα αλλά και ο Μετίν και τους ευχαριστώ πολύ”.
Μέσα από τη σελίδα του στο facebook ο Χαμίντ παρουσιάζει διάφορες εκδοχές του εαυτού του. Άλλες φορές σαν τον Χάρι Πότερ, άλλες σαν ήρωας του Τwilight, σαν σαμουράι ή σαν ιππότης από video game, ο πανέμορφος πιτσιρικάς με το χαρακτηριστικό κόκκινο καπέλο του “ταξιδεύει” σε όλο τον κόσμο με σκοπό να φτάσει στη Μέκκα του κινηματογράφου, το…Χόλιγουντ. Παράλληλα συνδυάζοντας τη φωτογραφία και τα σκίτσα του με διάφορα μότο για τη ζωή μιλάει για όσα απασχολούν έναν έφηβο ξεριζωμένο από τον τόπο του και διηγείται το ταξίδι του μέσα από το Ιράν και την Τουρκία ώσπου να φτάσει στη Λέσβο τον Οκτώβρη του 2017. Ο Χαμίντ κατασκευάζει έτσι μια εικονική πραγματικότητα στην οποία είναι ελεύθερος να ταξιδέψει όπως οι ήρωές του σε όλο τον κόσμο.
(Πάνω: Ο Άγιος Θεράποντας μέσα από τα μάτια του Χαμίντ,Κάτω: “Ο πρόσφυγας καταφθάνει στην Ευρώπη και αντιμετωπίζει έναν λαβύρινθο που βρίσκεται στο μυαλό των ανθρώπων”)…
“Πέρασα δύσκολα μέχρι να έρθω εδώ από την Τουρκία. Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα, οι άνθρωποι είναι φιλόξενοι και ήρεμοι. Είμαι περήφανος που είμαι εδώ” , λέει ο Χαμίντ που εδώ και τρεις μήνες είτε στην προκυμαία της Μυτιλήνης, είτε πίσω από τα συρματοπλέγματα της Μόριας δημιουργεί τους φανταστικούς του κόσμους. “Αυτά είναι σκίτσα που τα χω δουλέψει με στυλό απλό. Είναι χώρες του μυαλού μου κι διάφορα από τη μυθολογία των Χαζάρων. Κάποια τοπία μοιάζουν με την Κίνα αλλά είναι από τη φαντασία μου, έχω ζωγραφίσει και τη Μυτιλήνη. Μου αρέσει το κόμικ, το γκράφιτι.Αυτή τη στιγμή στην Καμπούλ γίνονται κάποια γκράφιτι στους δρόμους από ξένους και ντόπιους καλλιτέχνες αλλά είναι δύσκολο να εκφραστείς όπως θέλεις”
Ο Χαμίντ που έχει παρακολουθήσει στην πατρίδα του μαθήματα κινηματογράφου και ζωγραφικής θέλει να συνεχίσει τις σπουδές του στις καλές τέχνες και τον κινηματογράφο. Όσε φορές μιλήσαμε από κοντά ‘η στο τσατ με ρωτούσε αν γνωρίζω ένα κινηματογραφικό συνεργείο που δραστηριοποιείται εδώ στη Λέσβο. “Θέλω να γυρίσω μια ταινία που να μιλάει για το προσφυγικό, για την καθημερινότητα στη Μόρια, για το ταξίδι με τη βάρκα. Αυτές τις μέρες ψάχνω να βρω ένα συνεργείο με κάμερες που είδα στο Καρα Τεπέ γιατί θέλω να γυρίσω την ταινία μου και ίσως με βοηθήσουν…”
“Η νέα μου ζωγραφική είναι ο “bamyan bodha”, γράφει στη σελίδα του στο facebook, “Το άγαλμα αυτό ήταν σκαλισμένο στην όψη του βράχου ενός βουνού μαζί με τρία κολοσσιαία αγάλματα στα 4,000 πόδια υψόμετρο Το άγαλμα του Buddha, ήταν το ψηλότερο στον κόσμο, 53 μέτρα ψηλό και χαράχτηκε κατά τη διάρκεια του Kushan period τον πέμπτο αιώνα. Τα αγάλματα καταστράφηκαν από τους Ταλιμπάν τον Μάρτιο του 2001, με το σκεπτικό ότι ήταν προσβολή στο Ισλάμ, παρόλο που είχαν παραμείνει ανέπαφα από μουσουλμάνους ηγέτες για 1200 χρόνια. Έχουν καταβληθεί περιορισμένες προσπάθειες για την ανοικοδόμησή τους”.
Ο Χαμίντ με το χαρακτηριστικό κόκκινο καπέλο του σε μία από της παραλίες της Μυτιλήνης.
