© UNHCR/Achilleas Zavallis
Κάθε Σάββατο, η Cecile* πηγαίνει στην Καθολική Εκκλησία της Λέσβου από το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) στο Μαυροβούνι, όπου διαμένει, για να βοηθήσει άλλους πρόσφυγες που θέλουν να παρακολουθήσουν τη λειτουργία και να διανείμει φαγητό. Παράλληλα, καθημερινά βρίσκεται σε ένα από τα σημεία πληροφόρησης για τον COVID-19 που έχει στηθεί μέσα στο προσωρινό ΚΥΤ στο Μαυροβούνι, όπου εξηγεί στους υπόλοιπους διαμένοντες τα μέτρα προστασίας κατά του COVID-19, τους διανέμει μάσκες και τους παροτρύνει να τηρούν τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.
Η Cecile περιγράφει τις εθελοντικές της δραστηριότητες και ο τόνος της φωνής της γίνεται πιο χαρούμενος. Προσφέροντας, αισθάνεται χρήσιμη στους ανθρώπους γύρω της και ξεχνάει τα τραυματικά γεγονότα που της έχουν συμβεί.
Η Cecile γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Έχοντας χάσει τους γονείς της σε μικρή ηλικία, μεγάλωσε δίπλα στη θεία της, η οποία δεν την άφηνε να πάει σχολείο και της είχε αναθέσει όλες τις δουλειές του σπιτιού. Όταν η Cecile έκανε σχέση με ένα νεαρό συντοπίτη της και έμεινε έγκυος, η θεία της την ανάγκασε να παντρευτεί έναν άλλο άντρα, πολύ μεγαλύτερό της και ήδη παντρεμένο με τρεις γυναίκες, και να μεγαλώσει μαζί του την κόρη της. «Υπέφερα πάρα πολύ», λέει η ίδια ανακαλώντας εκείνη την περίοδο.
Το μεγάλο πλήγμα ήρθε όταν η κόρη της έφυγε ξαφνικά από τη ζωή από ασθένεια σε ηλικία 18 ετών και η Cecile δεν είχε να διαχειριστεί μόνο την απώλειά της αλλά και τις απειλές του πατέρα της κόρης της. Εκμεταλλευόμενος το υψηλό δημόσιο αξίωμα που είχε αναλάβει, την απείλησε ότι θα την εκδικηθεί για το θάνατο του παιδιού τους, με αποτέλεσμα η Cecile να αναγκαστεί να δραπετεύσει επειγόντως από τη χώρα. «Δεν είχα κανέναν να με υποστηρίξει. Γι’ αυτό το λόγο δραπέτευσα από τη χώρα και δεν είδα καν πού έθαψαν το παιδί μου», περιγράφει.
Το ταξίδι της για να βρει ένα ασφαλές περιβάλλον ήταν πολύ δύσκολο. Στην προσπάθειά της να φύγει από τη χώρα, η Cecile έπεσε θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Όταν τελικά έφτασε στην Τουρκία, και κατά τη διάρκεια της πεντάμηνης παραμονής της εκεί, βρέθηκε άστεγη και έπεσε θύμα σεξουαλικής επίθεσης.
H Cecile βρίσκεται καθημερινά σε ένα από τα σημεία πληροφόρησης για τον COVID-19 που έχει στηθεί μέσα στο προσωρινό ΚΥΤ στο Μαυροβούνι, όπου εξηγεί στους υπόλοιπους διαμένοντες τα μέτρα προστασίας κατά του COVID-19 και βοηθάει στην εφαρμογή τους. © UNHCR/Achilleas Zavallis
O υποδιάκονος της Καθολικής Εκκλησίας της Λέσβου, Len Meachim, συνομιλεί με τη Cecile. © UNHCR/Achilleas Zavallis
To «Women Info Point» που λειτουργεί από το Κέντρο Διοτίμα πολύ κοντά στο ΚΥΤ του Μαυροβουνίου, φιλοξενεί ομάδες ενδυνάμωσης γυναικών για θέματα έμφυλης βίας και συνεδρίες ενημέρωσης και πρόληψης για άτομα όπως η Cecile © UNHCR/Achilleas Zavallis
Τον Οκτώβριο του 2019 η γυναίκα έφτασε στη Λέσβο και κατέθεσε αίτημα ασύλου. Έκτοτε ζει στο ΚΥΤ του νησιού, αρχικά στη Μόρια και τώρα στο Μαυροβούνι. Ως επιζώσα έμφυλης βίας, η Cecile λαμβάνει ψυχοκοινωνική υποστήριξη από ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών Διοτίμα».
Το Κέντρο Διοτίμα, μέσω του προγράμματος που υλοποιεί με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας και τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανταποκρίνεται στις ανάγκες πρόληψης και αντιμετώπισης της έμφυλης βίας που βιώνει ο προσφυγικός πληθυσμός σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής του, είτε έχει συμβεί στη χώρα προέλευσης και κατά το ταξίδι, είτε μετά την άφιξη στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος του Κέντρου Διοτίμα, παρέχονται ολοκληρωμένες υπηρεσίες υποστήριξης για τους επιζώντες και τις επιζώσες έμφυλης βίας, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, επείγουσα στέγαση, δωρεάν νομική συνδρομή, εξατομικευμένη ψυχοκοινωνική υποστήριξη, μηχανισμούς παραπομπής σε εξειδικευμένους φορείς και υπηρεσίες, καθώς και δράσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης.
Με τη βοήθεια του Κέντρου, η Cecile μπόρεσε να κάνει πρόσφατα ένα μνημόσυνο για την κόρη της, που, όπως η ίδια περιγράφει, την έκανε να νιώσει καλύτερα. Η ψυχολόγος που την υποστηρίζει εξηγεί ότι για τη Cecile το μνημόσυνο ήταν λυτρωτικό, καθώς την βοήθησε να βιώσει και να εκφράσει το πένθος της, κάτι το οποίο δεν μπόρεσε να κάνει ποτέ στη χώρα καταγωγής και κατά το ταξίδι της.
Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, το Κέντρο Διοτίμα ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021 τη λειτουργία του κέντρου «Women Info Point» πολύ κοντά στο ΚΥΤ του Μαυροβουνίου, όπου φιλοξενεί ομάδες ενδυνάμωσης γυναικών για θέματα έμφυλης βίας και συνεδρίες ενημέρωσης και πρόληψης.
H Cecile, ως αιτούσα άσυλο, αναζητάει, όπως λέει, προστασία, κάτι που δεν αισθανόταν στη χώρα καταγωγής της. Όνειρό της είναι να βγει από το κέντρο υποδοχής, να ζήσει σε ένα σπίτι, να έχει ένα σύντροφο, μια δουλειά, «μια κανονική ζωή, όπως οι άλλοι άνθρωποι».
Αυτή την αίσθηση της κανονικότητας αναζητούν οι αιτούντες άσυλο και οι πρόσφυγες που επισκέπτονται την Καθολική Εκκλησία της Λέσβου. «Οι αιτούντες άσυλο συμμετέχουν στις λειτουργίες, διαβάζουν, μας βοηθούν με τη λειτουργία και τις προσευχές. Αυτό δίνει στους ανθρώπους μια αίσθηση αξιοπρέπειας, ότι είναι σε θέση να κάνουν κάτι, να προσφέρουν κάτι στην εκκλησία και στην κοινότητά τους», επισημαίνει ο υποδιάκονος της Καθολικής Εκκλησίας, Len Meachim.
Ο υποδιάκονος της Καθολικής Εκκλησίας περιγράφει πόσο η Cecile άλλαξε από τότε που τη συνάντησε για πρώτη φορά: «Όταν την πρωτογνώρισα, φαινόταν πολύ λυπημένη και σιγά σιγά ένα χαμόγελο άρχισε να εμφανίζεται στο πρόσωπό της». Ο ίδιος τής εξήγησε τη σημασία μιας χαρακτηριστικής ελληνικής ευχής: «Να ζήσετε για να θυμάστε αυτόν που έφυγε από τη ζωή», και την προέτρεψε να ζήσει. «Και πιστεύω ότι αυτό είναι που κάνει τώρα. Πριν η ζωή της ίσως να μην ήταν πολύ γεμάτη».
*Το όνομα έχει αλλάξει για λόγους προστασίας.
