Κυκλοφόρησε το νέο ποιητικό βιβλίο του Παντελή Μπουκάλα

“ΤΡΕΙΣ ΕΠΙ ΤΡΙΑ”-ΕΝΝΕΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΛΕΠΑ, ΤΟΝ ΘΕΟΦΙΛΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

“ΑΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΓΙΑΖΕΙ μέσα στον πολύ πόνο, τότε και ο Γιανούλης Χαλεπάς και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ αγίασαν, όχι όμως με τη σημασία που αποδίδουν στην αγιοσύνη οι θρησκείες. Δεν πρόκειται πάντως για μια κοσμική, ανθρώπινη «αγία τριάδα», αλλά για μια τριάδα θεριών. Ή μάλλον μια τριάδα Αιγαιοπελαγιτών ποιητών:

Ο Τηνιακός ποιητής της γλυπτικής. Ο Σκιαθίτης ποιητής των λέξεων. Ο Λέσβιος ποιητής των χρωμάτων. Κανείς τους δεν έζησε βίο ήρεμο, ανεμπόδιστο. Τα στοιχεία που τους διαφοροποιούν ωστόσο, προσδίδοντας ξεχωριστή, απαράμιλλη σφραγίδα στο έργο του καθενός, είναι περισσότερα από τα κοινά.

Φυσικά και θα προστρέξεις σε βιογραφίες και μελέτες, αν δοκιμάσεις το μάλλον ανέφικτο: να συνοψίσεις έναν άνθρωπο, και μάλιστα πλούσια δημιουργικό, με τρία ποιήματα, λυρικά ή αφηγηματικά. Κανένας διαμεσολαβητής όμως δεν μπορεί να σου τους συστήσει καλύτερα από το ίδιο τους το έργο. Πληροφορίες μπορείς να δανειστείς, και ιδέες ακόμα. Συναισθήματα όμως όχι. Και δίχως συγκίνηση, η ποίηση υποβαθμίζεται σε ρητορική άσκηση.

Το ρίγος που θα σου προκαλέσει η τήξη του χρόνου και η συνύπαρξη των σφόδρα αντιθέτων στα γλυπτά του Χαλεπά· η αθώα, αυθόρμητη ομορφιά που θα μεταλάβεις στις εικόνες του Θεόφιλου· η ψυχογραφική τέχνη του Παπαδιαμάντη που ανασταίνει τους αποκαλούμενους «απλούς ανθρώπους» στην τόση πολυπλοκότητά τους· αυτά θα σε έλξουν και θα κινήσουν τη γραφή σου.”

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Μεσολογγίου. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών. Την τριετία 1987-1990 είχε την επιμέλεια βιβλιοκριτικής σελίδας στην εφημερίδα “Η Πρώτη”. Από τον Δεκέμβριο του 1990 και για τα επόμενα είκοσι χρόνια επιμελούνταν την ανά Τρίτη σελίδα του βιβλίου στην “Καθημερινή”, στην οποία και αρθρογραφεί. Είναι διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων.

Υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του “Πολίτη” από το 1978 και έως την παύση της έκδοσής του. Άρθρα και μεταφράσεις του έχουν δημοσιευτεί και στα περιοδικά “Η Λέξη”, “Το Δέντρο”, “Νέο Επίπεδο”, “Τεχνοπαίγνιο”, “Γαλέρα”, “The Book’s Journal”, “Ποιητική”, “Χάρτης” κ.α.

Από το 1980 έχει εκδώσει τα βιβλία ποίησης “Αλγόρυθμος”, “Η εκδρομή της ευδοκίας”, “Ο μέσα πάνθηρας”, “Σήματα λυγρά”, “Ο μάντης”, “Οπόταν πλάτανος”, “Ρήματα” (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010), “Μηλιά μου αμίλητη” και “Τρείς επὶ τρία: Εννιά ποιήματα για τον Χαλεπά, τον Θεόφιλο και τον Παπαδιαμάντη”. Επίσης, έναν τόμο βιβλιοκριτικών με τίτλο “Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου”, δύο τόμους υπό τον τίτλο “Υποθέσεις”, με τις επιφυλλίδες του στην “Καθημερινή της Κυριακής”, το θεατρικό “Το μάγουλο της Παναγίας: Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη”, το πεζογράφημα “Ο Χριστός στα χιόνια. Εφτά νύχτες στον κόσμο του Αντρέι Ταρκόφσκι”, και τους τέσσερις πρώτους τόμους της σειράς «Πιάνω γραφή να γράψω…: Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι»: 1) “Όταν το ρήμα γίνεται όνομα: Η αγαπώ και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών” (Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου 2017). 2) “Το αίμα της αγάπης: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση.” 3) “Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα: Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή.” Και 4) “Ο έρως και το έθνος: Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι” (τομ. Α΄). Όλα τα βιβλία του εκδίδονται από την «Άγρα».

Έχει μεταφράσει τον “Επιτάφιο Αδώνιδος” του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου “Επιτάφιος λόγος : Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα” και τα “Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας”. Έχει επίσης μεταφράσει τα ποιήματα της Σαπφώς για την παράσταση “Σαπφώ καταστερωμένη, ένα μουσικό αστροφυσικό ταξίδι” (Λόφος Νυμφών, 2023), τον “Αγαμέμνονα” του Αισχύλου (ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, 2005), τους “Αχαρνείς” του Αριστοφάνη (Εθνικό Θέατρο, 2005), τις “Τρωάδες” (Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2010), τον “Κύκλωπα” του Ευριπίδη και το ομότιτλο ειδύλλιο του Θεόκριτου (Φεστιβὰλ Αθηνών Επιδαύρου, 2017), τις “Θεσμοφοριάζουσες” (Φεστιβὰλ Αθηνών Επιδαύρου, 2018), την “Ιφιγένεια εν Αυλίδι” του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2019, και Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, 2024) και την “Ελένη” επίσης του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2021 καὶ 2022).

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά (σε αφιέρωμα του περιοδικού “Poesia” του Μιλάνου, Νοέμβριος 2014), στα πολωνικά (η μετάφραση των “Ρημάτων” εκδόθηκε στο Γκντανσκ το 2014), τα αγγλικά, τα αλβανικά, τα αραβικά, τα ισπανικά (Pantelis Bukalas, “En el exilio de la lengua”, μετάφραση José Antonio Moreno Jurado, 2023), τα καταλανικά (στον τόμο “La búsqueda del Sur”, Βαρκελώνη, 2016), τα γαλλικά (στον τόμο “Poètes grecs du 21e siècle”, Παρίσι, 2017, και στο βιβλίο Pandelis Boukàlas, “Phrases et autres recueils”, μετάφραση Michel Volkovitch, 2023) και τα ρωσικά.

Το 2014, στο πλαίσιο της σειράς « Έλληνες ποιητές» της Καθημερινής, είχε την εκδοτική ευθύνη για τους τόμους με το έργο του Κ. Π. Καβάφη, του Γιώργου Σεφέρη, του Μανόλη Αναγνωστάκη, του Ανδρέα Εμπειρίκου και του Νίκου Εγγoνόπουλου (εισαγωγή και ανθολόγηση).

Έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων 2024.

Εκδόσεις #Άγρα, Απρίλιος 2025