Το «Rosebud» είναι η τελευταία λέξη που ψιθυρίζει λίγο πριν πεθάνει ο μεγιστάνας του Τύπου Τσαρλς Φόστερ Κέιν στον «Πολίτη Κέην». Ένας δημοσιογράφος αναλαμβάνει να λύσει το μυστήριο του αινιγματικού Ροδανθού που αναφέρεται σε μια παιδική ανάμνηση του ήρωα που είχε όταν έπαιζε ευτυχισμένος στα χιόνια με το έλκηθρό του. Όλοι μας έχουμε το δικό μας rosebud, μια έκλαμψη της μνήμης τόσο δυνατή στην οποία επιστρέφουμε ξανά και ξανά. Κανείς μας δεν γνωρίζει τι καθόρισε την προσωπικότητά μας όταν ήμασταν παιδιά, το μόνο που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι πως αν σε ένα πεδίο προσωπικής έκφρασης νιώσαμε κάποτε απόλυτα ελεύθεροι, ήταν αυτό του παιχνιδιού. Όταν κάποτε ήμασταν «λευκό χαρτί» και τρέχαμε στην αλάνα, στην αυλή του σχολείου μας, στο χωριό, στη γειτονιά και νιώθαμε ζωντανοί με όλες μας τις αισθήσεις. Σήμερα, με δυο ή έναν γονέα εργαζόμενο και σε συνθήκες άγρια καπιταλιστικές, τα παιδιά ως θύματα της καθημερινότητας, κλείνονται πιο πολύ μέσα, πολλές φορές μπροστά σε μια οθόνη και αν προσθέσουμε στην εξίσωση και την παράμετρο της πανδημίας τότε τα πράγματα είναι ακόμη πιο τραγικά. Τι θα λέγατε όμως αν αυτό το παιχνίδι που μας έδωσε τα καλύτερα εφόδια της προσωπικότητάς μας, μας συστήνονταν ξανά μέσα από μια σειρά προγραμμάτων που έχουν στον πυρήνα τους αυτό το ξύπνημα των αισθήσεων που μας κάνει τελικά πιο «ανθρώπινους»;
Στο «Λευκό Χαρτί» τον καινούργιο βιωματικό πολυχώρο Τέχνης της Μυτιλήνης, με εκπαιδευτικά σεμινάρια και δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες, τα οπτικοακουστικά μέσα συναντάν το θεατρικό παιχνίδι σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον τόπο και τον χρόνο, από τα δάση Λεσβιακής Υπαίθρου, ως το Λούβρο και τα Μουσεία του Κόσμου, τη Σελήνη και τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος αλλά και στους προηγούμενους αιώνες της Γης! Το αισθητηριακό παιχνίδι συναντά την εξερεύνηση και η εξερεύνηση, την έμπνευση και τη γνώση. Σε αυτό το μοναδικό ταξίδι των αισθήσεων και της μνήμης σε συνοδεύουν η Μαρί Μουσταϊζή και ο Μιχάλης Μεϊμάρογλου δύο εμφανώς κατασταλαγμένα παιδιά που έχουν πολλά να δώσουν στον τόπο. Κάτι που γίνεται αντιληπτό με την πρώτη γνωριμία μαζί τους καθώς και μόνο η συζήτηση μπορεί να σε παρασύρει,- όπως τον γράφοντα! Αλλά ας προσπαθήσουμε να διαβάσουμε μαζί βήμα-βήμα το «λευκό χαρτί» γνωρίζοντας ταυτόχρονα και τους εμπνευστές του. 
Εν αρχή είναι το… Messy Play!
Ένα από τα πιο πρωτοποριακά προγράμματα του χώρου είναι το Messy Play, το παιχνίδι κατά τη διάρκεια του οποίου, παιδιά όλων των ικανοτήτων και ηλικιών, έρχονται σε επαφή με υλικά που διεγείρουν τις αισθήσεις τους. «Το αισθητηριακό παιχνίδι είναι αυτό που κάναμε παλιά στις γειτονιές, στο χωριό και στις αυλές. Όταν παίζαμε άφοβα με λάσπες, με χώμα, με νερό και γυρίζαμε στο σπίτι λερωμένοι από την κορφή μέχρι τα νύχια. Δυστυχώς τα παιδιά πια είναι κλεισμένα στο σπίτι, χωρίς ερεθίσματα της φύσης και των υλικών αυτών. Γι αυτό και εμείς προσπαθούμε όσο μπορούμε στον χώρο να τα προσφέρουμε με πολύ απλά υλικά, τις περισσότερες φορές και βρώσιμα με τα οποία τα παιδιά έρχονται σε επαφή με αυτό το έμφυτο κομμάτι της εξερεύνησης. Κοινώς αφήνουμε τα παιδιά ελευθέρα να λερωθούν, να πειραματιστούν και να εξερευνήσουν» μου εξηγεί η Μαρί και σκέφτομαι μακάρι να είχαμε αυτό το εργαλείο στα χέρια μας στο μεγάλο, περσινό lockdown κατά τη διάρκεια του οποίου τα παιδιά έχασαν την επαφή με οικείους χώρους όπως την αυλή του σχολείου τους. «Μέσω του site μου «Τα παιδία παίζει» ανέβαζα ιδέες για παιχνίδι στο σπίτι μέσα στην καραντίνα και όχι μόνο» με προλαβαίνει πριν προλάβω να μοιραστώ τις σκέψεις μου φωναχτά, η Μαρί. Οι ιδέες άλλωστε δεν σταματούν για την αεικίνητη Μαρί που μου διηγείται την περιπέτεια της ζωής της στο επίκεντρο της οποίας ήταν πάντοτε η δημιουργία. Γεννήθηκε στο Παρίσι, από μαμά Μυτιληνιά και μπαμπά Χιώτη. Από τότε δεν σταμάτησε να ταξιδεύει…πραγματικά και φανταστικά. Από τα 2 έως τα 18 της χρόνια έζησε στο Ηράκλειο της Κρήτης και στη συνέχεια σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, με Κατεύθυνση τις Οπτικοακουστικές Τέχνες. Στο Ηράκλειο θα αποκτήσει και τις γνώσεις της στο θεατρικό παιχνίδι κοντά στον δάσκαλο και δημιουργό του θεατρικού παιχνιδιού στην Ελλάδα, τον κ. Λάκη Κουρετζή, θα συνεργαστεί και θα δουλέψει με Μουσεία και ιδιωτικούς φορείς σε διάφορα προγράμματα, θα παρακολουθήσει την ολοκληρωμένη εκπαίδευση “Messy, Sensory & Clay Play” από τους Hehe Art, ενώ θα παρουσιάζει προτάσεις και δραστηριότητες για παιδιά σε εκπομπή του Κρήτη TV! Κάπου μέσα σε αυτή την υπερδραστηριότητα θα γνωρίσει και τον Μυτιληνιό σύζυγό της με τον οποίον έχουν αποκτήσει έναν γιο τον Οδυσσέα και μαζί σήμερα θα ενώσουν τις δυνάμεις τους στο Λευκό Χαρτί!
«Την ιδέα για τον χώρο την είχαμε ήδη από το Ηράκλειο. Μετά την καραντίνα ωρίμασε μέσα μας αρκετά το κομμάτι εκείνο που μας καλούσε να επιστρέψουμε στο νησί, στη φύση του και κοντά στους δικούς μας. Το όνομα «Λευκό Χαρτί» προέκυψε μέσα σε μια στιγμή, σκεφτόμενη τι είναι αυτό που θέλουμε να πούμε και να προσφέρουμε σε όσους έρθουν στον χώρο μας. Το λευκό χαρτί είναι σαν να σε καλεί, σαν να λέει ας δημιουργήσουμε, όπως θέλει και όπως μπορεί ο καθένας! Άλλωστε όλα πάντα με μια λευκή κόλλα δεν ξεκινάνε; Οι πίνακες, η μουσική, οι σκέψεις μας…».
Σκιές, χρώματα και …φωτοτράπεζες
Πέρα από το περιβάλλον της που της καλλιέργησε την κλίση της με τις τέχνες και τον προτζέκτορα του μπαμπά της η Μαρί δεν σταματά να μαθητεύει η ίδια πάνω στο αντικείμενο της: «Την περσινή χρονιά παρακολούθησα έναν κύκλο σεμιναρίων επάνω στη φιλοσοφία των σχολείων Reggio Emilia της Ιταλίας από το οποίο προέκυψε το δεύτερο πρόγραμμα του Λευκού Χαρτιού τα “Εργαστήρια Εξερεύνησης Reggio Inspired”. Πρόκειται για ένα μοντέλο εκπαίδευσης όπως μου εξηγεί η Μαρί στο οποίο οι νοητικές, οι συναισθηματικές, οι κοινωνικές και οι ηθικές δυνατότητες του παιδιού καλλιεργούνται μέσα από δημιουργικούς τρόπους έκφρασης, με χρήση προτζέκτορα, αφήγησης, σκιών, υλικών, αντικειμένων και εργαλείων.
«Παίζουμε με σκιές και χρώματα. Κάθε εβδομάδα βάζουμε ένα θέμα σαν αφετηρία και έμπνευση. Την περασμένη εβδομάδα είχαμε ως θέμα για παράδειγμα τη Γη. Φέραμε χώμα και πέτρες. Με μεγεθυντικό φακό παρατηρήσαμε από κοντά τα υλικά, την εικόνα, την υφή τους και πειραματιστήκαμε για το πως θα μπορούσαμε εμείς να δημιουργήσουμε με πηλό. Με προτζέκτορες, με φωτεινά τραπέζια, τις φωτοτράπεζες βλέπουμε και λίγο διαφορετικά τα πράγματα, αλλάζουμε τον τρόπο θέασης, την οπτική. Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο, στην φαντασία των παιδιών μπορεί μια πέτρα να ναι ροζ, πορτοκαλί ή κίτρινη. Αυτό το κομμάτι το προωθούμε. Είναι για εμάς το πιο σημαντικό. Τα παιδιά είναι ελευθέρα να οδηγούν τα ίδια την εκπαίδευσή τους. Εμείς δίνουμε απλά το ερέθισμα! Εκείνα ενθαρρύνονται να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους και να εκφραστούν. Υπάρχουν παιδιά που παρότι ζουν στη Μυτιλήνη δεν έχουν βρεθεί πολλές φορές σε ένα δάσος ή στη φύση γενικά.
Πέρα από αυτό όμως το πιο σημαντικό κομμάτι σε ό,τι κάνω είναι τα παιδιά να νιώθουν ότι είναι ομάδα, ότι υπάρχει αγάπη και αποδοχή. Ο καθένας έχει το χρόνο του, τον χώρο του και δεν είναι αναγκασμένος να κάνει τίποτα αν δεν το νιώθει. Για εμάς δεν έχει σημασία η κατασκευή να είναι τέλεια, έχει σημασία να την έχει δημιουργήσει το παιδί, με τον τρόπο του και τις ικανότητές του, χωρίς υποδείξεις και καλούπια. Δεν υπάρχει το τέλειο καλλιτέχνημα. Εμείς θέλουμε να προσφέρουμε έμπνευση. Τα οφέλη είναι πολλαπλά. Το παιδί νιώθει ότι εδώ δημιουργούμε μαζί αλλά ο καθένας με τον δικό του τρόπο, με το δικό χρόνο, δίνοντας ελευθερία έκφρασης».
Ελεύθερη έκφραση!
Άλλωστε αυτή η ελευθερία έκφρασης δεν ήταν και το βασικό αίτημα κατά τη διάρκεια της πανδημίας όταν μειώθηκαν η εξαφανίστηκαν οι βασικές μας ελευθερίες; Η ελευθερία της… ελευθερίας της έκφρασης είναι ίσως που μας διατρέχει σε όλη μας τη ζωή και η εκπαίδευσή της αν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο τελικά, να που ξεκινάει από πολύ μικρή ηλικία. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας πολλές φορές νιώσαμε ανίκανοι να εκφράσουμε τους εαυτούς και κατ’ επέκταση να έρθουμε κοντά και με τους άλλους. Ο Μιχάλης, ως άνθρωπος εσωτερικός που επικοινωνεί αρκετά με τη μουσική, συναισθάνθηκε αυτό το έλλειμα και έδωσε το προσωπικό του στίγμα στο Λευκό Χαρτί:
«Είναι πλέον είναι σε όλους σαφές πως ο άνθρωπος δεν πρέπει να σταματήσει να προσφέρει στον άλλον με όποιον τρόπο ξέρει και μπορεί. Έτσι σε πρακτικό επίπεδο αποφασίσαμε να στεγάσουμε όλες τις ανησυχίες μας σε έναν χώρο που ήταν και για εμάς Λευκό Χαρτί, εξηγεί ο γνωστός μουσικός παραγωγός και Dj ηλεκτρονικής μουσικής με αρκετές μουσικές κυκλοφορίες σε ξένα και εγχώρια μουσικά labels και με δική του εταιρία από το 2017 (USM Recordings). «Παρότι οι σπουδές μου ήταν στην επιστήμη της Πληροφορικής με εξειδίκευση στον σχεδιασμό διεπαφής χρήστη και η επαγγελματική μου εμπειρία είναι στον χώρο του Digital Design, γι΄αυτό ήθελα πολύ σε αυτό που κάνω να συνυπάρχει με κάποιον τρόπο και η τέχνη. Έτσι μεταπήδησα στο εικαστικό κομμάτι παρακολουθώντας κάποια σεμινάρια new media art στο “Nimk” (Netherlands Media Art Institute) στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας και αργότερα συμμετείχα σαν εικαστικός σε εκθέσεις, φεστιβάλ φωτογραφίας και ψηφιακής τέχνης».
Projection Art Theater
Κάπως έτσι, με τον συνδυασμό τέχνης και πληροφορικής γεννήθηκε και το τρίτο πρόγραμμα του Λευκού Χαρτιού «Το Projection Art Theater», ένα πρωτοποριακό διαδραστικό πρόγραμμα που συμπεριλαμβάνει και ενώνει πολλές τέχνες μαζί. Με χρήση προτζέκτορα, αφήγησης, Θεατρικού Παινχιδιού, παιχνιδιού ρόλων και εικαστικών τα παιδιά ανακαλύπτουν και αντιλαμβάνονται αβίαστα έννοιες, ιστορίες, ιδέες, μέρη, μνημεία και αντικείμενα: «Εκτός από την οθόνη που σε βάζει σε ένα περιβάλλον, την ίδια στιγμή με πανιά και διάφορα υλικά φτιάχνουμε μαζί με τα παιδιά έναν “κόσμο”. Μεταμορφωνόμαστε σε ότι επιθυμούμε, δημιουργούμε την ιστορία και τους ρόλους, ο καθένας με τον δικό του τρόπο έκφρασης. Τα παιδιά γοητεύονται και ρωτάνε πότε θα ξανανάψει ο μαγικός τοίχος» περιγράφει η Μαρί.
Πάμε Λούβρο ή Κολοσαίο;
Ένα ακόμη διαδραστικό πρόγραμμα του «Λευκού Χαρτιού» είναι «Τα Μουσεία του Κόσμου: «Χρησιμοποιούμε τον προτζέκτορα και μπορούμε να δούμε εάν ολόκληρο πίνακα μπροστά μας σαν να είμαστε μέσα στο Μουσείο. Θα χρησιμοποιήσουμε το GPS για να δούμε για παράδειγμα πως θα πάμε στο Λούβρο. Ακολουθούμε tην διαδρομή και να μπαίνουμε μέσα. Θα μιλήσουμε μετά για τον πίνακα το ζωγράφο το ίδιο το Μουσείο που κόβουμε και εισιτήριο για να μπούμε! Με το άλλο ταξιδιάρικο πρόγραμμα του Λευκού Χαρτιού το «Ο Γύρος του Κόσμου» θα δούμε χάρτες θα πάμε στη Ρώμη να φάμε πίτσα και να δούμε το Κολοσσαίο πως ήταν παλιά πως είναι τώρα! Οι δράσεις δεν είναι στατικές είναι διαδραστικές!»
«Εντυπωσιάζομαι με αυτά που βλέπω και κάνουν τα παιδιά λέει ο Μιχάλης που ήρθε σε επαφή με το παιδαγωγικό κομμάτι και μέσα από τη δράση «Electronic Seikilos» μια δική του πρωτοβουλία μέσα από την οποία το Μουσικό Σχολείο απέκτησε καινούργιο εξοπλισμό (με χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την κυκλοφορία του Electronic Seikilos Compilation). «Είδα πως λειτούργησε σε εμένα θεραπευτικά η ηλεκτρονική μουσική μέσα από τη διαδικασία της σύνθεσης και με τη νέα χρονιά θα παρουσιάσω στα παιδιά μια ημερίδα για την ηλεκτρονική μουσική και τις προοπτικές της. Όμως και στο χώρο, ο Μιχάλης προγραμματίζει σεμινάρια για ενήλικες. «Καλώς εχόντων των πραγμάτων σε λίγο καιρό θα πραγματοποιηθεί ένα οπτικοακουστικό σεμινάριο ambient ηλεκτρονικής μουσικής και με συγκεκριμένο αριθμό θέσεων».
“Συναντήσεις Αυτογνωσίας και Προσωπικής Ανάπτυξης”
Στα προγράμματα για ενήλικες που πραγματοποιούνται στον χώρο είναι Σατυανάντα Γιόγκα, ένα διεθνώς αναγνωρισμένο σύστημα γιόγκα που ενσωματώνει πρακτικές που προέρχονται από αρχαίες και παραδοσιακές πηγές, αλλά είναι ένα σύστημα προσαρμοσμένο στις ανάγκες της σύγχρονης ζωής με τη Νέλλυ Χατζηχαραλάμπους αλλά και τα σεμινάρια αυτογνωσίας με τον Μιχάλη.
Πέρα από την ενασχόλησή του με τη μουσική ο Μιχάλης από το 2018 ασχολείται σαν πρακτικός της παραδοσιακής Ιαπωνικής ενεργειακής θεραπείας Usui Reiki Ryoho και είναι μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ρέικι. «Τα τελευταία τρία χρόνια ασχολούμαι πολύ εντατικά με το κομμάτι αυτό και το ρέϊκι. Έτσι αποφάσισα να οργανώσω αυτές τις συναντήσεις αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης. Οι θεματικές που έχουν οι συναντήσεις έχουν να κάνουν με την αγάπη, με το πως βλέπω τον εαυτό μου αν εκφράζω αυτά που θέλω. Μετά κάνουμε κάποιες τεχνικές εστίασης και μαθαίνουμε να παρατηρούμε τον εαυτό μας. Έπειτα μπαίνουμε και στο κομμάτι του διαλογισμού όπου κάνουμε κάποιες ασκήσεις ξεκινώντας με το πως χαλαρώνουμε το σώμα και πως το βάζουμε αυτό στην καθημερινότητα μας, δηλαδή από το πρωί που ξυπνάμε. Στην ουσία ενεργοποιούμε τον παρατηρητή μέσα μας και αναρωτιόμαστε γιατί έχω αυτή τη συμπεριφορά, αν επαναλαμβάνομαι, γιατί θύμωσα, τι ήταν αυτό που με θύμωσε κλπ. Έχουμε ξεκινήσει με μια ομάδα την Παρασκευή που θα μεγαλώσει. Τέλος συζητάμε να μπει μια συμβουλευτική ομάδα γονέων με την Μαρία Βερβέρη. Με συναντήσεις μίας φοράς το μήνα, με θέματα που απασχολούν γονείς, αλλά και όχι μόνο.
«Το να δώσεις στο παιδί την επιλογή να εκφραστεί και να επιλέξει του δίνεις ταυτόχρονα ένα μεγάλο κομμάτι αυτοπεποίθησης. Χωρίς απαγορεύσεις τα παιδιά παίρνουν το ερέθισμα και την έμπνευση. Εκείνα ξέρουν πως να χρησιμοποιήσουν όλα αυτά τα εργαλεία. Ειδικά όταν βρεθούν και σε ένα περιβάλλον όπου θα νιώσουν οικειότητας, αγάπη, αποδοχή και Ομάδα. Όταν τα δίνεις αυτά στα παιδιά εκείνα ανθίζουν και πιστέψτε με γίνονται εκείνα οι φοβεροί εμπνευστές αυτού του κόσμου».
