«Ο Δήμαρχος θα μπορούσε να προσκαλέσει καλλιτέχνες και σχεδιαστές να υποβάλλουν προτάσεις για την αξιοποίηση των πλαστικών αυτών. Η όποια πρόταση επιλεχθεί πρέπει να είναι υψηλής αισθητικής και να απευθύνεται σε άτομα υψηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου με περιβαλλοντική συνείδηση», λέει μεταξύ άλλων ο Λέσβιος στην καταγωγή Μιχάλης Νιαουνάκης ο οποίος τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως εξεταστής ευρεσιτεχνιών στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (European Patent Office) στην Χάγη της Ολλανδίας.
“Μια παρενέργεια της προσφυγικής κρίσης είναι και η θαλάσσια ρύπανση που δημιουργήθηκε στις ακτές της Λέσβου από τον τεράστιο όγκο πλαστικών από παρατημένες ή κατεστραμμένες σωστικές λέμβους, σωσίβια, αδιάβροχα, σκηνές, πλαστικά μπουκάλια, κ.ά. Τα πολυεστερικά σκάφη κατασκευάζονται από ακόρεστο πολυεστέρα ενισχυμένο με ίνες υαλοβάμβακα. Οι φουσκωτές σωστικές λέμβοι φτιάχνονται, ανάλογα με την ποιότητα, από PVC ή Hypalon (χλωρο-σουλφονικό πολυαιθυλένιο) σε συνδυασμό με νεοπρένιο. Οι σκηνές είναι συνήθως από πολυαμίδιο (nylon) ή από τερεφθαλικό πολυεστέρα (PET). Τα περισσότερα σωσίβια γιλέκα είναι κατασκευασμένα εξωτερικά από πολυαμίδιο (nylon), με ή χωρίς ίνες πολυουρεθάνης (Lycra or Spandex) και περιέχουν γέμιση με αφρό κλειστής κυψέλης, ο οποίος, ανάλογα με την ποιότητα, είναι από PVC ή πολυαιθυλένιο. Επίσης, πολλά από τα αδιάβροχα είναι κατασκευασμένα από nylon. Σχεδόν όλα τα μπουκάλια νερού και αναψυκτικών είναι από PET.
Για την αξιοποίηση των υπολειμμάτων πλαστικών έχουν προταθεί μέχρι τώρα διάφορες λύσεις από ΜΚΟς, εθελοντές και τους ίδιους τους πρόσφυγες. Οι λύσεις αυτές περιλαμβάνουν την κατασκευή διαφόρων χρηστικών αντικειμένων, όπως τσάντες, αδιάβροχα, τέντες, στρώματα, καναπέδες, και διάφορα μικροαντικείμενα. Τα αντικείμενα αυτά απευθύνονται κυρίως σε πρόσφυγες, είναι μεν χαμηλού κόστους, αλλά μικρής προστιθέμενης αξίας.
Προτείνεται ως εκ τούτου η αναζήτηση περισσότερο προσοδοφόρων μεθόδων αξιοποίησης των πλαστικών απορριμμάτων.
Πριν μερικά χρόνια συνάντησα στο αεροπλάνο ένα Ολλανδό σχεδιαστή, ο οποίος σε συνεργασία με μια κλωστοϋφαντουργική μονάδα που είχε αγοράσει τις μεταχειρισμένες στρατιωτικές στολές από τον πόλεμο του Ιράκ, μετά από κατάλληλη επεξεργασία έφτιαξε μοντέρνα ρούχα, τα οποία η εταιρία πουλούσε ως ρούχα από την Καταιγίδα της Ερήμου (Desert Storm). Δηλαδή, με λίγα λόγια πουλούσε την «ιστορία» της ίνας. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε σε γίνει με τα υπολείμματα πλαστικών που έχουν παραμείνει στο νησί λόγω της προσφυγικής κρίσης. Ο δήμαρχος θα μπορούσε να προσκαλέσει καλλιτέχνες και σχεδιαστές να υποβάλλουν προτάσεις για την αξιοποίηση των πλαστικών αυτών. Η όποια πρόταση επιλεχθεί πρέπει να είναι υψηλής αισθητικής και να απευθύνεται σε άτομα υψηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου με περιβαλλοντική συνείδηση. Από τα έσοδα θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν οι διάφορες δομές υποδοχής και εγκατάστασης προσφύγων και να ωφεληθούν οικονομικά ακόμα οι ίδιοι οι πρόσφυγες.
Μεγάλα σχεδιαστικά γραφεία του εξωτερικού, όπως το Studio Swine (https://www.dezeen.com/2015/07/23/studio-swine-ocean-plastic-crafted-objects-gyrecraft-collection-maritime-gyres/) αντλούν έμπνευση από τα υπολείμματα πλαστικών στις θάλασσες και έχουν δημιουργήσει αντικείμενα τέχνης.
Πολλές εταιρίες ενδιαφέρονται για την βελτίωση της οικολογικής εικόνας τους, ιδιαίτερα δε αν συνοδεύεται από δωρεάν διαφήμιση. Εταιρίες, όπως η Aquafil S.p.A (http://www.econyl.com/) ειδικεύονται στην ανακύκλωση εγκαταλελειμμένων διχτυών από nylon, τα αποκαλούμενα και «δίχτυα φαντάσματα» τα οποία προκαλούν μεγάλη οικολογική καταστροφή. Οι εταιρίες αυτές θα μπορούσαν στα πλαίσια ενός προγράμματος να αναλάβουν την συγκέντρωση και επεξεργασία του nylon σε νήματα από τα υπολείμματα πλαστικών που έχουν παραμείνει στο νησί. Ήδη, αρκετοί νέοι Έλληνες σχεδιαστές έχουν εμπνευστεί και δημιουργήσει υφάσματα από ανακυκλωμένα νήματα από nylon (Econyl®) (http://popaganda.gr/akto-medasset-healty-seas-fashion-project/).
Οι διάφορες δράσεις θα μπορούσαν να προωθηθούν με εκθέσεις, “happenings”, μέσω των διαφόρων κοινωνικών δικτύων και οπτικοακουστικών μέσων. Το Τμήμα Περιβάλλοντος θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην αναζήτηση ερευνητικών προγραμμάτων χρηματοδότησης, ενώ ο Δήμος και η Περιφέρεια θα μπορούσε να αναλάβει τον συντονισμό και την κατανομή των κονδυλίων και αξιοποίηση των όποιων κερδών.
Ο Μιχάλης Νιαουνάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Μυτιλήνη. Σπούδασε φυσική στο πανεπιστήμιο Αθηνών, και έκανε μεταπτυχιακά στην επιστήμη και τεχνολογία των πολυμερών στο πανεπιστήμιο του Manchester και διδακτορικό στην φυσική των πολυμερών και συνθέτων υλικών στο ΕΜΠ. Τα τελευταία 26 χρόνια δουλεύει ως εξεταστής ευρεσιτεχνιών στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (European Patent Office) στην Χάγη της Ολλανδίας.
Είναι υπεύθυνος για την ανακύκλωση και επεξεργασία των πλαστικών. Έχει συγγράψει αρκετά βιβλία για την διαχείριση των αποβλήτων και την παραγωγή και χρήση των βιοπλαστικών.
Το πρώτο του βιβλίο για την διαχείριση των αποβλήτων ελαιοτριβείων γράφτηκε σε συνεργασία με τον καθηγητή Κ. Χαλβαδάκη, διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, και είναι το μοναδικό βιβλίο αναφοράς σε διεθνές επίπεδο για τους απανταχού ενδιαφερομένους για την επεξεργασία των αποβλήτων ελαιοτριβείων και πυρηνουργείων. Η επιτυχία του πρώτου βιβλίου έγινε κίνητρο για την συγγραφή μιας σειράς άλλων βιβλίων.
Το τελευταίο του βιβλίο για την διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων δίνει μια σφαιρική εικόνα του προβλήματος της ρύπανσης των θαλασσών και των ακτών από τα πλαστικά, και προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού οικολογικού προβλήματος. Τεράστιες εκτάσεις στους ωκεανούς, στο μέγεθος της Γαλλίας, περιέχουν μεγάλες περιεκτικότητες πλαστικών υπολειμμάτων με καταστροφικές συνέπειες στο οικοσύστημα των θαλασσών. Διεθνείς πρωτοβουλίες έχουν και παγκόσμιες εκστρατείες έχουν αναληφθεί για την καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης που συγκρίνεται με άλλα επίκαιρα οικολογικά προβλήματα , όπως η κλιματική αλλαγή, η μείωση της βιοποικιλότητας και η οξίνιση των θαλασσών. Το βιβλίο πραγματεύεται, μεταξύ των άλλων, και το περιβαλλοντικό πρόβλημα της πλαστικής σακούλας με επισκόπηση των διαφόρων μέτρων που λαμβάνονται από διάφορες χώρες και διεθνείς οργανισμούς για την μείωση της χρήσης της, στο πλαίσιο των οποίων περιλαμβάνεται και η εναρμόνιση της Ελλάδας με την κοινοτική οδηγία 2015/720/EU από το 2018.
