Ο Όσκαρ Ουάιλντ διατύπωσε την ακόλουθη αινιγματική θέση: Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άλλοι άνθρωποι: Ο εκκεντρικός του γρίφος χωρά πολλές εξηγήσεις. Μία από αυτές είναι και πως κάθε άνθρωπος αποτελεί ένα μωσαϊκό πολλαπλών ταυτοτήτων που αναδύονται κατά περίπτωση. Έτσι και ο πρόσφυγας. Δεν είναι μόνο ένας κυνηγημένος από τον πόλεμο άνθρωπος αλλά παράλληλα μπορεί να είναι πατέρας δύο παιδιών, δάσκαλος, φίλαθλος, ζωόφιλος και ίσως κάποτε να είχε τη μεγαλύτερη συλλογή δίσκων στην πόλη του. Για παράδειγμα, ο 19χρονος Σαμ από το Πακιστάν. Στα χνάρια του συμπατριώτη του ποιητή Αφζάλ Σιαούκ του Ειρηνοποιού, ο Σαμ γράφει ποιήματά που εντυπωσιάζουν για την ηλικία του. Μαζί με τον Αλί Ρεζά, σκηνοθέτη από το Ιράν, δραστηριοποιούνται στο Mosaik Support Center, το πρώτο πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο για πρόσφυγες, που λειτουργεί από τα μέσα του Ιουλίου στη Μυτιλήνη.
Με βάση τα καθημερινά μαθήματα αγγλικών και ελληνικών (αλλά και αραβικών για τους εθελοντές), με εργαστήρια υφαντικής, κατασκευών από ανακυκλώσιμα υλικά, lifejacket workshop αλλά και με ένα δυνατό ανεξάρτητο τμήμα νομικών υπηρεσιών, το Mosaik της οδού Σαπφούς μετατρέπεται στο πιο χρήσιμο κέντρο τη πόλης, ένα πολύτιμο και σημαντικό λιθαράκι στο μεγάλο μωσαϊκό της ενσωμάτωσης.
Μακριά από τα camp, σε ένα ανακαινισμένο ιστορικό κτίσμα του 1868-όπως αναγράφεται και στο τεράστιο βοτσαλωτό που δεσπόζει στον κήπο του-οι εγκλωβισμένοι στο νησί μας πρόσφυγες ανακαλύπτουν τις ξεχασμένες πολλαπλές τους ταυτότητες και καλλιεργούν τις τέχνες και τα πάθη που τους έκαναν κάποτε πολίτες αυτού του κόσμου…
«Όταν έγινε η συμφωνία με την Τουρκία έπρεπε να ξανασκεφτούμε το πλαίσιο της δουλειάς μας. Στην αρχή εξυπηρετούσαμε τους πρόσφυγες που έμεναν για λίγες μέρες. Όμως μετά τη συμφωνία η κατάσταση άλλαξε. Καταλάβαμε ότι και οι αιτήσεις για το άσυλο παίρνουν πολύ χρόνο να εξεταστούν και οι απελάσεις καθυστερούν. Έτσι οι άνθρωποι πλέον μένουν εδώ για καιρό. Δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα, θέλουν να πάνε στη Γερμανία και τη Σουηδία, όμως τώρα εγκλωβίστηκαν και χρειάζεται κάπως να προσαρμοστούν στη γλώσσα και την κοινωνία” λέει η Χλόη Χαραλάμπους, μέλος της Borderline Europe που μαζί με το Lesvos Solidarity-Pikpa ανέλαβαν το “χτίσιμο” του μωσαϊκού.
Η προσπάθεια του Mosaik, που ήρθε να προστεθεί στα ήδη σπουδαία βήματα προς την ενσωμάτωση που κάνουν εδώ και μήνες οι ΜΚΟ που φροντίζουν τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες αλλά και στην πολύ καλή δουλειά που γίνεται στο κέντρο φιλοξενίας του Καρά Τεπέ, στηρίχτηκε από τον κόσμο της Μυτιλήνης σε πείσμα των καιρών.
«Από την αρχή ήρθαμε σε επαφή με τον κόσμο της γειτονιάς. Ψωνίζουμε από την αγορά και έτσι ήρθαμε σε επαφή με τον κόσμο, τους ενημερώσαμε για το τι κάνουμε εδώ. Υπήρξαν ελάχιστα προβλήματα. Επιπλέον κάποιες γυναίκες που κάνουν μαθήματα και που απασχολούν τα παιδιά στο νηπιαγωγείο είναι ντόπιες. Το θέλαμε πολύ αυτό: να μπορεί ο ντόπιος πληθυσμός να ανακατευτεί με το ζήτημα. Θέλαμε να φέρουμε τους πρόσφυγες μέσα στην πόλη και σε κάτι που να μη θυμίζει camp, ώστε για λίγες ώρες οι άνθρωποι αυτοί να μη νιώθουν πρόσφυγες. Και από την άλλη να έρθουν σε επαφή με την τοπική κοινωνία.”
Το πρόγραμμα του Mosaik, στο οποίο ήδη είναι επισήμως γραμμένα 400 άτομα μπορούν να παρακολουθήσουν όλοι, με την προϋπόθεση ότι θα είναι συνεπείς σε αυτό. Η μεταφορά γίνεται με το ΚΤΕΛ και με ειδικά μισά εισιτήρια που χορηγούν στους πρόσφυγες-μαθητές οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε συνεργασία με το Mosaik.
«θέλουμε κόσμο από τη Μόρια. Στόχος μας μας είναι οι άντρες, που αποτελούν και τον μεγαλύτερο πληθυσμό των προσφύγων”καθώς υπάρχουν πολλές ΜΚΟ και δομές που εξυπηρετούν ανήλικα ασυνόδευτα και οικογένειες.”
Ωστόσο, όπως συμβαίνει σε κάθε πολιτιστικό κέντρο, οι γυναίκες έκαναν αισθητή την παρουσία τους: «Η αλήθεια είναι ότι γεμίσαμε γυναίκες και μωρά πολύ γρήγορα. Γι αυτό και φτιάξαμε και ένα χώρο για να απασχολούνται τα παιδιά όσο οι γονείς κάνουν μαθήματα”.
Πολλοί έρχονται και για τις νομικές συμβουλές της νεοσύστατης ομάδας Lesvos Legal grοup με επικεφαλής τον Carlos Orjuela : Είμαστε εδώ για να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σε όποιον μας το ζητήσει και να τον ενημερώσουμε για ζητήματα ασύλου”. Παράλληλα κάθε Τρίτη και Πέμπτη οι δικηγόροι του HIAS κάνουν κάποιες ενημερώσεις για τις υπηρεσίες τους.
«Στόχος μας είναι να συγκεντρώσουμε κι άλλα χρήματα ώστε όλα τα παιδιά που εργάζονται να πληρώνονται. Ο εθελοντής έρχεται και φεύγει”, συμπληρώνει η Χλόη που αναχωρεί σύντομα για τη Νέα Υόρκη προς αναζήτηση χορηγιών που θα ενισχύσουν το έργο του Mosaik.
Η Χλόη που κατάγεται από τον Μόλυβο ήταν εδώ από το καλοκαίρι του 2015 και έζησε από την αρχή το προσφυγικό δράμα αλλά και όλες τις διακυμάνσεις της τοπικής κοινωνίας απέναντι στο θέμα.«Υπάρχει μια καχυποψία, ένας σκεπτικισμός απέναντι στις ΜΚΟ. Από την εμπειρία μου από το Κλειού και το Τυροκομείο “Κολιός”, είδα ότι η αντίδραση δεν ήταν τόσο για τους πρόσφυγες αλλά κυρίως για την “εισβολή” των βορειοευρωπαίων μέσω των ΜΚΟ και την υποκρισία που έβγαζε όλο αυτό στους κατοίκους, εξαιτίας της στάσης της Ευρώπης και της θέσης της Ελλάδας μέσα σε αυτή.”
Αυτή την Παρασκευή το Μosaik διοργανώνει μια γιορτή για τον κόσμο και για τη γειτονιά:
«Θα διαβάσω ίσως κάποια ποιήματά μου την Παρασκευή” μου λέει ο Αλί Ρεζά, που αυτό το διάστημα δουλεύει πάνω σε μια διασκευή του “Περιμένοντας τον Γκοντό” μετατρέποντάς το σε… “Περιμένοντας το Άσυλο”. “Θα κάνουμε ένα πάρτι για τη γειτονιά που έχει βοηθήσει πολύ. Την προηγούμενη φορά κάναμε κάτι σαν talent show που είχε πολύ κόσμο. Κρέμονταν από τα κάγκελα, ήταν πάρα πολύ ωραία”, λέει ο Ιρανός που είναι και ένας από τους μεταφραστές του κέντρου.
Φωτό: Βασίλης Καζάζης, Julian Koeberer
