«Μνημοσύνης και Ζηνός πολυποίκιλες, αγνές, μεγαλώνυμες και αγλαόφημες κόρες…»… Δεν θέλω να έχω μυστικά από ’σένα, μοναδικέ αναγνώστη μου, έναν σ’ έχω και σε προσέχω, να μου λες τα δικά σου, να σου λέω τα δικά μου, μπας και βγάλουμε άκρη καμμιά φορά σε τούτη δω την ταλαίπωρη γωνιά της πατρίδας. Έτσι για να ξέρεις, όπως κάθε ταπεινός θνητός και χμ… πνευματικός δημιουργός, πριν σου γράψω επικαλούμαι τη Μούσα. Μην το πάρεις θρησκευτικά, πάρε το σαν …αυθυποβολή. Ανοίγει δρόμος μέσα στο μυαλό και οι λέξεις ξεπηδάνε σαν τα ωμά κουκιά. Ο ταπεινός σου Σίτυ Ινσπέκτορ, απλώς, τις βάζει σε σωστή σειρά και …κάπως έτσι μια επιΘεώρηση σου έρχεται λιανή, μετά από την …κατεργασία σημειώσεων, φωτογραφιών, μηνυμάτων και …καταλαγιάσματος από τις φωνές της ένθερμης επιΘεωρήτριας Λιόστρας Ε. Μη με ρωτάς ποια Μούσα. Όποια ενδιαφερθεί, αναλόγως θέματος του ινσπέξιον. Σήμερα που θέλω να θίξω ένα δυο θέματα σχετικά με κάποια μουσεία του νησιού μας, είπα να πρωτοτυπήσω και να τις φωνάξω όλες μαζί, μιας και αυτό το ινσπέξιον έχει να κάνει με τους ναούς Αυτών ή τέλος πάντων, με τα σπίτια τους. Τι κουταμάρες κάνει ο άνθρωπος όταν βρίσκεται σε προβληματισμό… Έρχεται, που λες η Μούσα, μη ρωτάς ποια, άσε να υπάρχει και λίγο μυστήριο… Αφού με μάλωσε που τις ξεσηκώνω όλες μαζί, «κοτζάμ Όμηρος μία κάλεσε να του τραγουδήσει για τον μέγα Οδυσσέα, κι εσύ για τα καμώματα κάποιων …καγκεμούσα, ζητάς την όλη εννιάδα…»… κάπως μαλάκωσε και μου είπε πολλά…
Άντε μοναδικέ μου, να σου δώσω και μια ένδειξη για να βρεις ποιας τέχνης προστάτιδα ήταν… πάρε την άκρη του μίτου και άμα τραβήξεις λίγο θα βρεις ότι ο «Καγκεμούσα» είναι έργο του Κουροσάβα. Μη μου πεις ότι δεν χαμπαριάζεις τίποτα ιστορικό και καλλιτεχνικό από τη χώρα του Ανατέλοντος Ηλίου, γιατί θα με στεναχωρέσεις… Τι στο καλό, μόνο από μάρκες κλιματιστικών και …γκατζετακίων τη γνωρίζεις ή σε έχει συνεπάρει η σκουπιδοκουλτούρα του Χόλυγουντ; Τότε πες μου κάτι από την ιστορία και τη μυθολογία της δικιάς μας φυλής, για τους προπάτορές μας και τον πολιτισμό ή άκου τι μου είπε η Μούσα.
― «Κατόπιν της θρυλικής Χρυσής Εποχής της ανθρωπότητας (που οι πρόγονοί σας ήξεραν καλά κι εσείς την ξεχάσατε) και μετά τους τρεις κατακλυσμούς (του Ωγύγη, του Δαρδάνου και του Δευκαλίωνα), ψάξτε να μάθετε γατάκια, που βαυκαλίζεστε μ’ ένανε Νώε και μια κιβωτό, την πραγματική σας ιστορία με τον Δευκαλίωνα, την Πύρρα και τα Μουσεία. Οι Έλληνες που προσπαθούσανε …να στεγνώσουν και να πορευτούνε, για «χρόνια πολλά, βλακώδη και ανι-αρά» βόσκανε εκεί τριγύρω τα κοπάδια, ντύνονταν με αρνοπροβιές και τρέφονταν με καρπούς της γης και γιαούρτι ημέρας. Εν μέσω αυτών υπήρχαν και ορισμένοι με ξύπνια μυαλά, που γίνονταν δεκτοί στα Μουσεία, πραγματικές κιβωτούς της πολύ σπουδαίας διασωσμένης προκατακλυσμιαίας γνώσης. Αυτοί …ξαναπλασάρανε τον Πολιτισμό στη χώρα και …έβαλαν φωτιά στα νεώτερα ξύπνια μυαλά, που δημιούργησαν το Θαύμα του Ελληνικού Πνεύματος. Ψάξε να δεις τι λένε οι σοφοί, ακόμα και ο …αρκετά νεώτερος Πλάτωνας… Μουσεία, αγαπητέ μου Σ.Ι., Μουσεία που ήταν οι πραγματικοί μας ναοί, χώροι τρομεροί και μόνον για Μύστες, χώροι όπου λατρευόμασταν με τη συστηματική διδασκαλία των Επιστημών και των Τεχνών. Στη δικιά σας εποχή, που ζείτε σε «χρόνους …κουλούς, βλακώδεις και ανι-αρούς», έχετε τα δικά σας μουσεία, όπου «λατρευόμαστε» με θυμητάρια, υλικές μαρτυρίες, μέσα στις οποίες, βεβαίως, είναι ενσωματωμένη η Τέχνη και η Επιστήμη του πρόσφατου παρελθόντος δύο τριών χιλιάδων ετών. Ας είναι, πάλι καλά. Να προστατεύετε και να εξελίσσετε αυτά τα μουσεία που έχετε, πρωτίστως για να διδάσκονται οι νεώτεροι, αλλά και για να καταλαβαίνουν και οι επισκέπτες της περιοχής σας ότι έχουνε να κάνουν με τη φωτιά του αθάνατου πνεύματος ενός λαού που συνεχίζει να παράγει ξύπνια μυαλά»…
Και τώρα, μοναδικέ μου, το τι ήταν καγκεμούσα: Εκεί, που λες, στη μακρυνή Ιαπωνία που φτιάχτηκε το αμαξάκι σου, είχανε κι αυτοί το σκοτεινό μεσαίωνά τους με τους ανάλογους αφεντάδες. Οι παρατρεχάμενοι του εκάστοτε αφέντη έβρισκαν έναν τύπο που να του μοιάζει, έναν σωσία, να πούμε, και του μάθαιναν όλα τα φερσίματα του δικού τους. Τον έβαζαν στο θρόνο (και στο στόχαστρο των επίδοξων δολοφόνων), κρατώντας τον αφέντη σε ασφάλεια, να διοικεί και να καλοπερνά με τις γκέισες. Μερικές φορές αυτός ο καγκεμούσα καβάλαγε το καλάμι προσπαθούσε να διοικήσει πραγματικά. Οι παρατρεχάμενοι τον αποκεφάλιζαν και βγαίνανε παγανιά να βρουν άλλον σωσία. (τι μου θυμίζει; τι μου θυμίζει…!) Καλά, δεν γινότανε κάθε …τέσσερα χρόνια κι ένας …αποκεφαλισμός… Υπήρχαν και περιπτώσεις που μπερδεύονταν και δεν μπορούσανε να καταλάβουν ποιος είναι ο αφέντης και ποιος ο καγκεμούσα (τι μου θυμίζει; τι μου θυμίζει…!). Υπήρχε και η περίπτωση οι επιτήδιοι που παντού και πάντα διαφεντεύουν έναν τόπο, διορίζοντας αφεντάδες και σωσίες, να προβούν σε αποκεφαλισμό του αφέντη και παγίωση της θέσης του καγκεμούσα, ο οποίος ήταν περισσότερο του χεριού τους (τι μου θυμίζει; τι μου θυμίζει…!). Ακολουθούσε παραγωγή μελλοντικών καγκεμούσα, έτσι για να μη λάχει και ξεμείνουν… Αυτό, για να καταλάβεις αφέντη μοναδικέ μου, ότι η δια σωσία ή αντιπροσώπου διοίκηση δεν βγάζει σε καλό.
Πάμε στα μουσεία μας. Έχουμε στη Λέσβο, με το λαμπρό παρελθόν και την ονομαστή πολιτιστική παραγωγή της, ουκ ολίγα μουσεία, μικρά και μεγάλα. Πιάνοντας το θέμα ιστορικά, πήγαινε πρώτα στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, για να δεις να μάθεις και να παραδειγματιστείς τι εστί χρηστή διοίκηση και στοχευμένη προσπάθεια εξέλιξης. Θαύμασε και τη Συλλογή Φυσικής Ιστορίας στη Βρίσα, πάρε παράδειγμα του τι εστί ιδιωτική συνεισφορά και προσπάθεια ενός ανθρώπου να αναδείξει τον γεωλογικό πλούτο της πατρίδας του. Αν, βεβαίως πάνε καλά τα πράγματα και τη βρίσκεις ανοιχτή, γιατί, άκουσον άκουσον, κοτζάμ Υπουργείο Πολιτισμού και κοντζάμ Πανεπιστήμιο Αθηνών που την έχει υπό την «πνευματική» του σκέπη δεν μπορούνε να σιγουράρουν το κονδύλιο μισθοδοσίας ενός μόνο φύλακα. Μετά θα πρέπει να θαυμάσεις και να καμαρώσεις «γύφτικο σκεπάρνι μου» τα αρχαιολογικά ευρήματα στα Μουσεία της Μυτιλήνης και τις Αρχαιολογικές Συλλογές στο νησί. Σπουδαία η δουλειά των Αρχαιολόγων και των Μουσειολόγων, θαυμαστή μέχρι …αγανάκτησης και η παρόμοια κατάσταση με την έλλειψη φυλάκων, κατά εποχές, με τα όποια δυσφημιστικά για τον τόπο αποτελέσματα. Και, ερχόμαστε στα νεότερααααα… Αιωνία σου η μνήμη μεγάλε ευεργέτη Ελευθεριάδη με τα μουσεία που μας άφησες!… Αθάνατε Θεόφιλε που άπλωσες την ψυχούλα σου στον καμβά και αείμνηστε Πετρή που εμπιστεύτηκες τη συλλογή πινάκων σου στη Μυτιλήνη… Ευεργέτες βιβλιόφιλοι που αφήσατε παρακαταθήκη στα νιάτα τη σιωπηλή σοφία των βιβλιοθηκών σας… Όλοι εσείς, δημιουργοί και άνθρωποι της προσφοράς, ως νέοι μύστες ενός ανθρωπιστικού πολιτισμού, μήπως καταλάβατε σε τι κόσμο …πλασάρατε τα «μυστικά των μουσείων της καρδιάς σας»; Αν ζούσατε πώς θα βλέπατε τη συμπεριφορά ημών των ενδυομένων εισέτι …προβατοπροβιές και εσθιομένων βιομηχανικό γιαούρτι;
Σ’ εμάς τα χαρίσατε, αποθέσαντες αυτά ως μαργαρίτας έμπροσθεν των χοίρων… Κι εμείς που αξίζουμε πολλά γιαουρτώματα και ξυλιές πάνω στην προβιά μας, λογίζουμε το αμάλγαμα του πολιτισμού μιας εποχής σε χειρότερη θέση από το …παρωχημένης τεχνολογίας κασετόφωνο …της θειάς μας.
Τι να πω, μοναδικέ μου, για …τα υπουργεία και την κάθε Δημοτική Αρχή και το διοικητικό συμβούλιο κάθε ιδρύματος; Μήπως όλοι μας δεν είμαστε κάτοικοι του Σπηλαίου του Πλάτωνος; Δεν ξέρουμε ποιος (αν όχι πάντα εμείς) διορίζει τους εκάστοτε και απανταχού της υφηλίου καγκεμούσα; Έχουμε την υπέροχη συλλογή του Σίμου Πετρή, που παραχωρήθηκε στην πόλη με τον όρο να εκτίθεται συνεχώς. Η Δημοτική Πινακοθήκη στη Μυτιλήνη τη στεγάζει, αλλά δεν φτάνει. Υπάρχουν και άλλες συλλογές που θα πρέπει να εκτίθενται στην Πινακοθήκη. Ούου, δημοτικοί άρχοντες, παρελθόντες και μέλλοντες, έχετε κάποιο σχέδιο, κάποιο όραμα, κάποιο όνειρο για την εξέλιξη της Πινακοθήκης; Εμένα μου λες; Και τι γίνεται με τους πίνακες του Θεόφιλου που επέστρεψαν από την Αθήνησι συντήρησή τους; Ποιος είναι ο υπεύθυνος φύλαξής τους, ποιος μεριμνά (και αν) για την κατασκευή των απαιτούμενων προθηκών έκθεσής τους; Ποιος μεριμνά για την επιστροφή και των υπόλοιπων πινάκων, όπως και για την ενημέρωση των Δημοτών; Δεν δωρήθηκαν σε …διαχειριστές οι πίνακες, ούτε σε επαγγελματίες, ούτε σε υπουργούς και παρατεχάμενους. Στο Δήμο δωρήθηκαν, δηλαδή σε όλους εμάς και γιαυτό θέλουμε ενημέρωση. Αλλά, τι να πούμε μέσα από την παχιά προβατοπροβιά και μπουκωμένοι με το γιαούρτι; Ίσως μία αγωγή που απειλεί τον πολίτη ο οποίος διαμαρτύρεται δημοσίως, μια αγωγή που ίσως θίγει κάποιους …καγκεμούσα, να γίνει η αφορμή για να ξυπνήσουμε …ομοθυμαδόν και να πετάξουμε τα γιαούρτια. Υπάρχουν και πιο σύγχρονα εδέσματα.
Όσο για το μοναδικό, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, Μουσείο Τεριάντ, λυπάμαι… «Τι θα πει λυπάσαι ωρέ κοιμισμένε Σ.Ι., που θα έπρεπε να πάρεις τον μοναδικό σου και να μασήσετε σίδερα;» Λυπάμαι γιατί και ο μοναδικός μου μέσα στην προβατοπροβιά πεθαίνει από υπνηλία, αφού ξόδεψε όλη του την ενέργεια στο Μουντιάλ. Μπύρες, πίτσες, άσ’ τα να πάνε… Αγώνας… Εντάξει ρε δύσπιστοι… Αγώνα κάνουν και οι του Διοικητικού Συμβουλίου του μουσείου, μετά την πλήρη αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό του χώρου, να συνέλθουν σε κοινή σύσκεψη. Πιάσε έναν, ψάξε τρεις, κι άντε τρέχα να τους βρεις, να πάρουν απόφαση πόσο κάνει η είσοδος… Τσάμπα κάνει και ωφελεί τον τόπο, παρά να είναι καλοκαιριάτικα κλειστά. Γιαυτό συνέλθετε, που να πάρει, συνέλθετεεεε…Κι εμείς, κυρίως, πρέπει να …συνέλθουμε, γιατί δεν πρόκειται μόνο γι αυτά τα μουσεία, έχουμε και τα μνημεία, που θα έπρεπε, εποχή που είναι, να δουλεύουν διπλοβάρδιές, έχουμε και τις βιβλιοθήκες που χάρισαν στο Δήμο (επαναλαμβάνω, σ’ εμάς) και το μόνο που έγινε με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, κατόπιν αλλαγής ενός Δημάρχου με κάποιον άλλο, ήταν η ονοματοδοσία της, το θάψιμο των δωρηθέντων σε μπαούλα …στο μπαλαούρο, και το άπλωμα βιβλίων της κεκοιμημένης Ηγουμένης. Μην πω για τη Βιβλιοθήκη του Γυμνασίου, γιατί κάποια ψυχή θα ανεβάσει πίεση κι αυτά είναι δύσκολα πράματα τώρα με τη ζέστη. Με τέτοια …αναβολή πολιτισμού μέσα στη Μυτιλήνη, θα ήταν παραπανίσιο να θιχθεί το θέμα του Γραφείου Τουριστικών Πληροφοριών, που μένει «κι αυτή την άνοιξη κι αυτό το καλοκαίρι» σε μίζερη κατάσταση. Πάει πακέτο, όμως, και αφού κανένας αρμοδιοαναρμόδιος δεν φιλοτιμήθηκε να κάνει χαρακίρι, οι πραγματικοί άρχοντες (δηλ. εμείς) και οι επαγγελματίες που έχουν το άμεσο συμφέρον θα πρέπει πρώτα να βγούμε από την προβατοπροβιά, να φορέσουμε τον ελληνοπρεπή μανδύα και να προβούμε σε εξοστρακισμό. Η κάλπη έκανε τη δουλειά της, για τους ανάλογους, αλλά είναι κι άλλοι που θέλουνε ξεκαθάρισμα… ουου… Μιλιούνια οι καγκεμούσα, όμως όχι αίματα και βαρβαρότητες… Άντε και κανένα γιαούρτι, δε λέω… Ελληνοπρεπές…
City Inspector
