Με την ίδια ξεχαρβαλωμένη σκεπή χειμώνες-καλοκαίρια ο Μύλος Περάματος στέκεται «λαβωμένος» πλην όμως περήφανα ορθός , στην άκρη της θάλασσας ακριβώς μπροστά από το βυρσοδεψείο Σουρλάγκα.
Η τωρινή εικόνα εγκατάλειψης δε θυμίζει σε τίποτα τις παλιές του δόξες, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της Γέρας να εκφράζουν τη θλίψη αλλά και το θυμό τους για την κατάντια του.
Όπως σημειώνει σε δημόσιο σχολιασμό του ο ταμίας του Λαογραφικού Συλλόγου Γέρας Γιώργος Βουνάτσος , δημοσιεύοντας μια σειρά από φωτογραφίες για του λόγου το αληθές : «Η σκεπή του Μύλου Περάματος με καλάμια και βούρλα, με αυτή τη σκεπή πέρασε πολλούς χειμώνες ο μύλος. Δεν σχολιάζω πως αφήσατε να κάνουν σκεπή από καλάμια..Ερωτώ γιατί δεν έγινε μια σκεπή με τόσα υλικά που υπάρχουν στη αγορά και από πάνω να βάζανε τα καλάμια..Η Αρχαιολογία ζητά προτάσεις πως θέλουμε να γίνει η σκεπή, μήπως πρέπει να τρέξουμε τις διαδικασίες , έστω και τώρα;»
Σε επικοινωνία που είχαν τα «Π» με τον κ. Βουνάτσο, ο ίδιος άφησε αιχμές για την ολιγωρία των αρμοδίων, οι οποίοι αφήνουν τον ανεμόμυλο να ρημάξει στην τύχη του.
«Είναι διάχυτο το αίσθημα της αγανάκτησης σε όλους τους Γεραγώτες, που πονούν τον τόπο τους και θλίβονται περνώντας καθημερινά από το σημείο αυτό, λίγο έξω από τον οικισμό του Παπάδου Γέρας. Πιστεύω ότι είναι πια καιρός να πάρουμε αποφάσεις, πριν οι ισχυροί άνεμοι τον σαρώσουν ολοκληρωτικά».
Σύσσωμοι οι Γεραγώτες
Ο Λαογραφικός Σύλλογος μπαίνει «μπροστάρης» στην προσπάθεια να τρέξουν οι διαδικασίες για την επισκευή της στέγης το συντομότερο δυνατό και μάλιστα έχει ξεκινήσει ήδη κάποιες ενέργειες ώστε οι εργασίες να γίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση. Μάλιστα έχουν γίνει επαφές τόσο με την αρμόδια Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων, όσο και με την Κτηματική Υπηρεσία, η οποία επίσης εμπλέκεται στο θέμα και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του ανεμόμυλου.
Είναι γεγονός ότι η τελευταία παρέμβαση έγινε το 2009. Έκτοτε έχουν περάσει τόσα χρόνια, είναι πολύ λογικό να υπάρξουν φθορές και μεγαλύτερες ζημιές ειδικά στη στέγη, καθώς ο μύλος βρίσκεται πάνω στη θάλασσα και οι άνεμοι είναι στην περιοχή πολύ δυνατοί, είτε είναι βοριάδες είτε νοτιάδες.
Για την επισκευή της στέγης αλλά και τη μόνωσή της, η επιλογή των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν θα γίνει βάσει μελέτης που θα αναλάβουν να εκπονήσουν -πιθανώς-οι τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Λέσβου.
«Είμαστε αποφασισμένοι να πιέσουμε προς πάσα κατεύθυνση. Βλέποντας τους ανεμόμυλους από άλλα νησιά να τους έχουν επισκευάσει, παραπονιέμαι και διερωτώμαι γιατί εμείς οι Γεραγώτες δεν προσπαθούμε ενωμένοι να δουλέψουμε για το κάλο του τόπου μας.
Απευθύνω πρόσκληση να προσπαθήσουμε όλοι οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι Γέρας να κάνουμε μια κοινή συνάντηση κάτι που έπρεπε να είχαμε δρομολογήσει καιρό τώρα».
Ο Δήμος ζητά την 25ετή παραχώρηση του
Αίσθηση πάντως προκαλεί σχετική επιστολή του Δήμου Λέσβου προς τη Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού και την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Β. Αιγαίου με κοινοποίηση στην Υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, με την οποία ο Δήμος αφού επισημαίνει τις φθορές του μνημείου ζητά στη συνέχεια την παραχώρηση του ώστε να το εντάξει σε πρόγραμμα χρηματοδότησης.
Στην επιστολή που υπογράφει ο αντιδήμαρχος Κώστας Κατσαρός, ο Δήμος επικαλείται τη σχετική απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (1997), που χαρακτηρίζει το μύλο ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο και ξεκαθαρίζει ότι βρίσκεται στην ιδιοκτησία του δημοσίου.
«Ο μύλος με τη χαρακτηριστική φτερωτή, επισκευάστηκε από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και χρησιμοποιήθηκε από το Δήμο Γέρας για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Δυστυχώς, με το πέρασμα των χρόνων, το χαρακτηριστικό αυτό μνημείο όλης της περιοχής, παρουσιάζει σημαντικές φθορές που επεκτείνονται σταδιακά, κυρίως λόγω της γειτνίασης με τη θάλασσα.
Απαιτούνται άμεσες επισκευαστικές εργασίες καθώς και έργα ανάδειξης.
Για να μην εγκαταλειφθεί στη φθορά του χρόνου το σημαντικό αυτό μνημείο, ζητούμε ως Δήμος Λέσβου να μας παραχωρηθεί η χρήση το ταχύτερο δυνατό τουλάχιστον για 25 χρόνια, ώστε να είναι δυνατή η ένταξη των αναγκαίων έργων αποκατάστασης με αντίστοιχο πρόγραμμα χρηματοδότησης», καταλήγει η επιστολή του Δήμου.
Ένα με την ιστορία του τόπου
Να σημειωθεί πάντως ότι ο Mύλος Περάματος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου των βιομηχανικών κτιρίων της περιοχής και χρονολογείται στις αρχές του 20ου αι.
Στο παρελθόν εξυπηρετούσε τις ανάγκες του βυρσοδεψείου στην άλεση βελανιδιού. Είναι χτισμένος από ντόπια ακανόνιστη πέτρα σε συνδυασμό με συμπαγή τούβλα και ισχυρή συνδετική ύλη (κουρασάνι).
Τα εξωτερικά επιχρίσματα, φτιαγμένα και αυτά από κουρασάνι, υπερκάλυπταν τους αρμούς αφήνοντας κατά διαστήματα να φαίνονται οι μεγαλύτερες πέτρες, χαράσσονταν με μικρές οριζόντιες γραμμές (σαρδελάκι). Είναι κυλινδρικός, με ελαφριά κλίση προς τα μέσα καθ’ ύψος. Η μοναδική είσοδος του βλέπει προς τα νοτιοδυτικά, στον μικρό αύλειο χώρο που σχηματίζεται μεταξύ του δρόμου προς το Πέραμα και της θάλασσας.
Μικρά ανοίγματα βρίσκονται σε διάφορες κατευθύνσεις και στάθμες ενώ δύο μεγαλύτερα, στον άξονα Βορρά-Νότου ακριβώς κάτω από την περιστρεφόμενη στέγη στον όροφο.
Μοναδικό διακοσμητικό στοιχείο στην τοιχοποιία, εκτός από την μαρμάρινη διαμόρφωση της εισόδου είναι μια κυλινδρική λίθινη προεξοχή στο επίπεδο του ορόφου, η οποία σχετίζεται και με τη λειτουργία του μύλου. Εσωτερικά διαμορφώνεται σε τρεις χώρους, ισόγειο, μεσαίο και άνω πάτωμα όπου βρίσκεται και ο μηχανισμός του μύλου.
