“Λευκές σελίδες μπροστά μου. Κι ένα μολύβι. Το χέρι μου προέκταση της ψυχής μου, έτοιμο να γεμίσει τις σελίδες με εικόνες και συναισθήματα, ενθύμια από το ταξίδι μου στην κόλαση και την επιστροφή στη ζωή.Μια ραψωδία θριάμβου της ανθρώπινης ψυχής, που ξεκίνησε επτά χρόνια πριν. Αρχές καλοκαιριού του 2009. Όταν με χτύπησε ο καρκίνος. Την ίδια ακριβώς εποχή που έβλεπα την οικονομική κρίση να παίρνει παραμάζωμα τη χώρα μου και ένιωθα τις πρώτες σεισμικές δονήσεις στη δουλειά μου, στο Alter”. Αυτή είναι η κατάθεση ψυχής του δημοσιογράφου Κώστα Χαρδαβέλλα για τον γολγοθά που ανέβηκε την οποία εμπιστεύθηκε στα χέρια του γιου του Κωνσταντίνου οποίος συγκέντρωσε όλη αυτή την εμπειρία σε ένα βιβλίο. “Το ζεϊμπέκικο του νικητή” θα παρουσιάσει ο ίδιος ο δημοσιογράφος την Παρασκευή στο “Βook and art” στις 8 το βράδυ όπου ο Κώστας Χαρδαβέλλας θα μιλήσει για την περιπέτεια του και πως αυτή τον μεταμόρφωσε σε έναν, άλλο γεμάτο δύναμη άνθρωπο. Λίγο πριν την βραδιά της παρουσίασης η Βάλια Μπαρμπατιώτη του Book And Art συνομιλεί με τον Κώστα και τον Κωνσταντίνο Χαρδαβέλλα γι αυτή τη μεγάλη περιπέτεια…
Όλοι όσοι έχουν περάσει από αυτή την αρρώστια μιλάνε για έναν ατελείωτο Γολγοθά και ένα συνεχή φόβο, εσείς τι μάθατε και πώς θα χαρακτηρίζατε αυτή την περιπέτεια;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Πριν σας απαντήσω θα σας παρακαλέσω να μην χρησιμοποιούμε φράσεις όπως «αυτή η αρρώστια». Καρκίνος λέγεται. Και όσο πιο γρήγορα αποδεκτείς την διάγνωση και την πεις δυνατά μπροστά στον καθρέφτη σου, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχεις να τον βάλεις απέναντί σου και να τον πολεμήσεις. Στην ερώτησή σας τώρα. Θα συμφωνήσω απολύτως με τον χαρακτηρισμό Γολγοθάς. Ένας Γολγοθάς που η ανάβασή του γίνεται ακόμη πιο επώδυνος για τους ανθρώπους που έχουν να παλέψουν εκτός από τον καρκίνο και με τις τραγικές ελλείψεις του εθνικού συστήματος υγείας, τα οικονομικά προβλήματα, την ανεργία, τις κατασχέσεις, τις μειώσεις μισθών και συντάξεων… Θα διαφωνήσω όμως με τον συνεχή φόβο. Είμαι βέβαιος πως ο καρκίνος τρέφεται από τον φόβο του αρρώστου. Όσο εσύ τον φοβάσαι, τόσο αυτός δυναμώνει. Εγώ στη θέση της φράσης «συνεχής φόβος» που χρησιμοποιήσατε, θα βάλω «συνεχής αγώνας». Αυτό είναι ο καρκίνος. Ένας αδιάκοπος αγώνας. Γι αυτό και το βιβλίο «Κώστας Χαρδαβέλλας- Το ζεϊμπέκικο του νικητή», είναι αφιερωμένο «στους μαχητές της ζωής». Όχι στους νικητές, αλλά στους μαχητές, αφού όποιος αγωνίζεται είναι νικητής.
Πολλοί γιατροί μιλάνε στους ασθενείς χωρίς να κρύβουν τίποτα και άλλοι ενημερώνουν διακριτικά τον ασθενή ρίχνοντας το βάρος των πληροφοριών στους συγγενείς. Ποιο θεωρείτε ότι είναι πιο σωστό;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Δεν ξέρω αν υπάρχει σωστό και λάθος. Αυτό που συνέβη στην δική μου περίπτωση είναι ότι οι γιατροί μου ανακοίνωσαν ωμά και την διάγνωση και τις πιθανότητες επιβίωσης. «Έχεις επιθετικό καρκίνο με μετάσταση στους λεμφαδένες», μου είπαν «και οι πιθανότητες να ζήσεις είναι 30%». Από εκεί και πέρα όμως, μετά από παράκληση της Μαρίας, της γυναίκας μου, απέφευγαν να μου μεταφέρουν «περιττές πληροφορίες» όπως τις είχαν βαπτίσει. Για παράδειγμα, όταν τον Δεκαπενταύγουστο του 2009 υπήρξε μία σοβαρή επιπλοκή από τις θεραπείες και ο οργανισμός μου κατέρρευσε, δεν με ενημέρωσαν ότι ακόμη και από ένα απλό κρύωμα από το air condition θα μπορούσα να οδηγηθώ στην εντατική και να πεθάνω.
Στο βιβλίο αναφέρετε πως ειδικά στη αρχή το αντιμετωπίσατε μόνος σας. Αυτό έγινε από την υπερβολική εσωτερική σας δύναμη ή για να προστατέψετε την οικογένειά σας;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Ήταν ένας συνδυασμός και των δύο. Στο κεφάλαιο του βιβλίου όπου περιγράφονται οι πρώτες ώρες μετά από την διάγνωση του καρκίνου, φαίνεται καθαρά αυτός ο εσωτερικός πόλεμος. Από τη μια ένας άνθρωπος που νιώθει άτρωτος και αρνείται να δεχτεί ότι ο καρκίνος μπήκε στο σώμα του – «εγώ είμαι σούπερ ήρωας. Παθαίνουν καρκίνο οι σούπερ ήρωες;» αναρωτιέμαι κάποια στιγμή- και από την άλλη ένας θνητός, που δεν θέλει να πονέσει τους δικούς του ανθρώπους ανακοινώνοντάς τους κάτι που ίσως σημαίνει και θάνατο.
Τελικά όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με τον θάνατο τι άλλο κοιτάς στα μάτια;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Την ζωή! Μέσα από την μάχη με τον θάνατο, είδα με άλλο μάτι τη ζωή. Έβαλα τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις, έμαθα να μην σπαταλάω χρόνο και ενέργεια στα ανούσια και να εκτιμώ περισσότερο τις μικρές καθημερινές χαρές. Ένα ηλιοβασίλεμα, το χαμόγελο του γιου μου, μια βραδιά με καλούς φίλους…
Σε κάποια από τα κεφάλαια σε ένα από τα σημεία που μιλάει η γιατρός σας για τον τρόπο αντιμετώπισης που είχατε αναφέρεται σε μία “χαλαρότητα”. Μήπως ένας πολεμικός ανταποκριτής που έχει κινδυνέψει στις εμπόλεμες ζώνες μπορεί να ζυγίζει αλλιώς τα πράγματα;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Σίγουρα. Όπως θα είδατε στο βιβλίο δεν υπάρχει μόνο η μάχη μου με τον θάνατο, αλλά και πολλές ιστορίες από την επαγγελματική και την προσωπική μου ζωή. Έχασα και τους δυο γονείς μου όταν ήμουν μικρό παιδί, δεν είχα ποτέ αυτό που αποκαλούμε κλασσική οικογένεια, κουβαλούσα την στάμπα του ορφανού, κυνήγησα ολομόναχος το μεγάλο μου όνειρο να γίνω δημοσιογράφος, πήγα σε δεκάδες πολεμικές αποστολές και είδα δίπλα μου τον θάνατο. Πιστεύω ότι δύο από τις πιο δυνατές στιγμές του βιβλίου είναι η ιστορία από μία πολεμική αποστολή μου στην οποία σκοτώθηκαν όλοι οι συνάδελφοί μου και γλίτωσα μόνο εγώ, καθώς και η ιστορία ενός μικρού Παλαιστίνιου που σκοτώθηκε μαζί με άλλους συνομηλίκους του σε αεροπορικό βομβαρδισμό. Η ιδέα του θανάτου δεν μπήκε στη ζωή μου πρώτη φορά με τον καρκίνο και ίσως αυτό με βοήθησε να είμαι πιο «χαλαρός». Σίγουρα όμως η «χαλαρότητα» ήταν και η δική μου άμυνα απέναντι στο θηρίο που λέγεται καρκίνος. Τον «φασουλή» όπως προτιμούσα να τον αποκαλώ.
Τι ρόλο παίζει ο σύντροφος στη ζωή μας και σε τέτοιες δύσκολες στιγμές;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Τον μεγαλύτερο. Η Μαρία, η γυναίκα μου, αναφέρεται πολλές φορές μέσα στο βιβλίο και αυτό δεν γίνεται τυχαία. Ήταν ο άνθρωπος που όσο εγώ έδινα μάχη με τον θάνατο, έπρεπε να σηκώσει μόνη της το βάρος όλων των άλλων «μαχών». Την διαχείριση της ψυχολογικής μου κατάστασης, τις επαφές με τους γιατρούς, την αντιμετώπιση του γιου μας που τότε ήταν έφηβος και ετοιμαζόταν να δώσει εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο, τα πρακτικά, καθημερινά ζητήματα και τις υποχρεώσεις της ζωής μας. Και παράλληλα, είχε να διαχειριστεί τον πόνο και την αγωνία της. Το γεγονός ότι δεν με άφησε ποτέ να καταλάβω πόσο πολύ ταλαιπωρήθηκε, πόσο πολύ τρόμαξε εκείνη την περίοδο, το γεγονός ότι δεν μου συμπεριφέρθηκε ποτέ σαν να ήμουν μελλοθάνατος, ήταν ανεκτίμητης αξίας.
Κωνσταντίνoς Χαρδαβέλλας:
Πώς νιώθατε καθ’ όλη τη διάρκεια της “εκμυστήρευσης” αυτής; Άλλαξε στα μάτια σας η εικόνα που είχατε για τον πατέρα σας;
Κωνσταντίνος Χαρδαβέλλας: Το βιβλίο «Κώστας Χαρδαβέλλας- Το ζεϊμπέκικο του νικητή» βασίστηκε σε χιλιάδες χειρόγραφες σημειώσεις που κρατούσε ο πατέρας μου το καλοκαίρι του 2009, όσο πάλευε με τον καρκίνο. Όταν μου τις παρέδωσε και μου είπε «αυτές σου ανήκουν, κάνε ό,τι νομίζεις», είχα να αντιμετωπίσω δύο προβλήματα. Το ένα, το πιο «πεζό» ήταν ότι έπρεπε να καταφέρω να διαβάσω τον άθλιο γραφικό χαρακτήρα του και πιστέψτε με αυτό δεν είναι κάτι απλό. Το δεύτερο, το ουσιαστικό πρόβλημα, ήταν ότι έπρεπε να κάνω βουτιά στην ψυχή του. Να μάθω πώς αισθανόταν εκείνες τις στιγμές που ο θάνατος γυρνούσε πάνω από το σπίτι μας, συναισθήματα που τότε φρόντιζε να τα κρατάει καλά κρυμμένα από όλους μας. Με ρωτήσατε αν άλλαξε στα μάτια μου η εικόνα που είχα για τον πατέρα μου; Θα σας απαντήσω αρνητικά. Γιατί ο πατέρας μου για εμένα ήταν πάντα ο ήρωάς μου. Και πριν και κατά τη διάρκεια και μετά από την μάχη του με τον καρκίνο. Μέσα στο βιβλίο, υπάρχει ένα περιστατικό πολύ χαρακτηριστικό. Είναι τον Δεκαπενταύγουστο του 2009, όταν ο οργανισμός του πατέρα μου καταρρέει από τις σκληρές θεραπείες και οι γιατροί σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Η μητέρα μου, αποφασίζει ότι πρέπει να με προετοιμάσει για το χειρότερο και μπαίνει στο δωμάτιό μου 16 ετών εγώ τότε, για να μιλήσουμε. «Κωνσταντίνε μου, ξέρω ότι εσείς οι γιοι θεωρείτε πως ο μπαμπάς σας είναι ο Σούπερμαν» ξεκινάει να μου λέει και τότε εγώ την διακόπτω. «Με την διαφορά ότι ο δικός μου μπαμπάς, είναι ο Σούπερμαν» της λέω, δηλώνοντάς της έτσι ότι είμαι απολύτως βέβαιος πως ο πατέρας μου θα τα καταφέρει.
Η οικογένεια ενός ασθενή με καρκίνο τι πρέπει να κάνει για να συμπαρασταθεί στο αγαπημένο της πρόσωπο και τι για να κρατηθεί ενωμένη και δυνατή;
Κωνσταντίνoς Χαρδαβέλλας: Νομίζω πως αυτή είναι μία ερώτηση που πρέπει να την κάνετε στη μητέρα μου. Στην Ελλάδα, οι μανάδες είναι εκείνες που κρατάνε τις οικογένειες ενωμένες και δυνατές. Αυτή είναι η δική μου άποψη. Στο βιβλίο η μητέρα μου έχει γράψει ένα πολύ μικρό κεφάλαιο, «Το γράμμα της Μαρίας» έχει τίτλο, στο οποίο απαντάει στο ερώτημά σας. Εγώ το μόνο που έχω να πω, σαν φιλική κουβέντα, στα παιδιά που βρίσκονται στην θέση μου είναι να μην αφήσουν τον καρκίνο να γίνει τροχοπέδη στη ζωή τους. Το καλύτερο δώρο που μπορούν να κάνουν στους γονείς τους είναι να συνεχίσουν να κυνηγάνε τα όνειρά τους.
Τι ήταν αυτό που σας βοήθησε, τι ήταν αυτό που σας διέλυσε και τι αυτό που σας έδωσε ελπίδα;
Κωνσταντίνoς Χαρδαβέλλας: Με βοήθησαν οι γονείς μου. Με βοήθησε η ψυχραιμία της μητέρας μου και η δύναμη του πατέρα μου. Με βοήθησαν οι γνώσεις που είχα από το σχολείο αφού ετοιμαζόμουν να σπουδάσω Διαιτολόγος και ήμουν πολύ καλός στη Βιολογία. Δεν με διέλυσε τίποτα. Όσο για το τι μου έδωσε ελπίδα; Το ζεϊμπέκικο του νικητή. Δηλαδή το ζεϊμπέκικο που χόρεψε ο πατέρας μου το βράδυ της Πρωτοχρονιάς, όταν είχε πάρει στα χέρια του τις πρώτες εξετάσεις μετά το τέλος των θεραπειών και ήταν καθαρές. Όταν τον είδα να χορεύει «Το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας», είπα μέσα μου «πέρασε κι αυτό. Τα κατάφερε» κι ας ήξερα ότι τα επόμενα χρόνια ήταν επικίνδυνο να επανέλθει δριμύτερος ο καρκίνος.
Το ζεϊμπέκικο του νικητή τι σκοπό έχει και τι θα “αφήσει” σε όποιον το διαβάσει;
Κώστας Χαρδαβέλλας: Όσοι έχουν διαβάσει το βιβλίο, μας λένε ότι τους αφήνει την γεύση της ελπίδας, μόλις το τελειώνουν. Και αυτός ακριβώς ήταν και ο στόχος μας. Να παρακινήσουμε τους αναγνώστες να ανακαλύψουν την δύναμη της ψυχής τους, μια δύναμη που όλοι κρύβουμε μέσα μας και περιμένει να την αξιοποιήσουμε. Και να τους στείλουμε ένα μήνυμα ελπίδας. Να τους πούμε να μην πάψουν ποτέ να αγωνίζονται, να πιστεύουν στην νίκη και να την διεκδικούν.
Κωνσταντίνoς Χαρδαβέλλας: Το βιβλίο δεν γράφτηκε μόνο για όσους αγωνίζονται με τον καρκίνο και δεν απευθύνεται μόνο σε αυτούς. Απευθύνεται σε όποιον περνάει μια μικρή ή μεγάλη δυσκολία και νιώθει απογοητευμένος, αδύναμος, μόνος. Και έχει σκοπό να του πει «μην το βάζεις κάτω. Πίστεψε στον εαυτό σου, σήκωσε το κεφάλι σου, δείξε σε όλους πως δεν τελείωσες». Τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τους αναγνώστες στο facebook του βιβλίου μας δείχνουν ότι ο σκοπός μας επιτυγχάνεται. Και αυτό μας δίνει τεράστια χαρά.
