Εντυπωσίασε και εξέπληξε η επιτυχία της πανελλαδικής και πανευρωπαϊκής δράσης “Επισκέψιμα Αρχοντικά” στο Πλωμάρι, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 26 και 27 Μαΐου για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ενώ στην Ευρώπη έχει μακροχρόνια ιστορία. Διοργανώθηκε στο Πλωμάρι από τον Πολιτιστικό Σύλλογο “Το Πόλιον”, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ)– που είχε πανελλαδικά, την ευθύνη – και κατ επέκταση σε συντονισμό με την πανευρωπαϊκή δράση ευαισθητοποίησης του European Historic Houses Association.
Έτσι, το Πλωμάρι εκπροσώπησε τη Λέσβο σ αυτή την πανελλαδική και πανευρωπαϊκή δράση με 2 όμορφα αρχοντικά νεοκλασικής μορφολογίας μεταξύ των πολλών που έχει με εξαιρετική αρχιτεκτονική αστικού τύπου, τα περισσότερα των οποίων βρίσκονται “στριμωγμένα” στην παραποτάμια (προσχωσιγενές έδαφος) περιοχή του, γύρω από τον Άγιο Νικόλα, τον αποκαλούμενο αρχοντομαχαλά. Με τον περσινό σεισμό της 12ης Ιουνίου κρατήθηκαν με περηφάνια όρθια, αποδεικνύοντας την, υψηλής ποιότητας, κατασκευής τους, τον πλούτο και την ιστορία τους. Όμως, καταπονήθηκαν από το σεισμό αλλά και τα περισσότερα από την έλλειψη συντήρησης τους στο χρόνο. Χρειάζονται τη φροντίδα, τη σωστή αποκατάσταση τους προς όφελος όχι μόνο των ιδιοκτητών αλλά και όλων, γιατί αποτελούν μέρος της συλλογικής μας ταυτότητας, συμβάλλουν στην αισθητική του δημοσίου χώρου του οικισμού και μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν ισχυρό μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης. Σκοπός αυτής της δράσης είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για την πολιτιστική και κοινωνική αξία τους και κατανοήσει τα προβλήματα διάσωσης και συντήρησης ιστορικών σπιτιών, που αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες τους.
Γι αυτό επιλέχθηκαν 2 αρχοντικά νεοκλασικής μορφολογίας, το κάθε ένα φυσικά με την δική του ιστορία και αρχιτεκτονική διακοσμημένα και τα δύο με γύψινες οροφογραφίες και προς το τέλος προστέθηκε και ένα αρχοντικό στον Τρίγονα. Το πρώτο ήταν της κ. Μαρίας Χατζηδημητρίου -Πρωτούλη που κτίσθηκε τον Μάϊο του 1906 από τον διοικητή και άρχοντα του Παλαιοχωρίου 1864-1912 Εμμανουήλ Μελανδινό, προπάππο της σημερινής ιδιοκτήτριας. Έφθασε σ εκείνη κληρονομικά από πρωτόκοκη σε πρωτότοκη θυγατέρα, σύμφωνα με το οικογενειακό δίκαιο του Πλωμαρίου. Το σπίτι το έχτισαν Μεσοτοπίτες τεχνίτες. Εξωτερικά η διακόσμηση του είναι με ιωνικά κιονόκρανα, αετώματα με ημερομηνία Μάιος 1906, ξύλινα σκαλίσματα πάνω από τα παράθυρα στην κύρια είσοδο ,ζωγραφιστές κόγχες στις οποίες υπήρχαν αγάλματα. Εσωτερικά πάνω από τη σκάλα υπάρχει τρούλος με παραστάσεις, ζωγραφιστά ταβάνια και τοίχοι. Το δεύτερο ανήκει τώρα στον κ. Ηρακλή Πούλια και περιήλθε σ αυτόν μετά από αγορά του. Ο πρώτος ιδιοκτήτης είχε το όνομα Μελανδινός, χωρίς να είναι ο ίδιος με τον προηγούμενο ιδιοκτήτη. Μένουν πολλά να διερευνηθούν για την ιστορία του. Του τρίτου στον Τρίγονα, που ανήκει τώρα στην κ. Μαριάννα Γιαννάρου, πρώτος ιδιοκτήτης του ήταν ο ευεργέτης του Τρίγονα Κουτσουρίδης. Είναι δε επισκέψιμο όλο το χρόνο.
Εντυπωσιακή ήταν η μεγάλη επισκεψιμότητα των αρχοντικών από ντόπιους, ξένους και πολλούς νέους, οι οποίοι έδειχναν φανερά τον ενθουσιασμό τους, τραβώντας συνέχεια φωτογραφίες των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, ρωτώντας με μεγάλο ενδιαφέρον για την ιστορία των κτηρίων.
Ευχαριστίες οφείλονται στην ΕΛΛΕΤ και ιδιαίτερα στην κ. Ελένη Μαΐστρου Πρόεδρο του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής της ΕΛΛΕΤ, στα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου “Πόλιον” και τέλος αλλά περισσότερο απ’ όλους οφείλονται όχι μόνο ευχαριστίες αλλά και ευγνωμοσύνη στους ιδιοκτήτες που άνοιξαν τα σπίτια τους και υποδέχτηκαν τους επισκέπτες και ιδιαίτερα το ζεύγος Μαρίας και Χριστόφορο Πρωτούλη που ήρθαν για το σκοπό της δράσης αυτής από τη Μυτιλήνη.
