Από το προφίλ του συγγραφέα Θανάση Τριαρίδη.
“Εδώ και αρκετές εβδομάδες, με αφορμή την δολοφονική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχουν εμφανιστεί στην ελληνική δημόσια σφαίρα αρκετά κείμενα που επικρίνουν με δριμύτητα συγγραφείς, διανοούμενους και καλλιτέχνες που τηρούν σιγή ασυρμάτου για το έγκλημα της Ρωσίας του Πούτιν ενώ νωρίτερα υπήρξαν λαλίστατοι και εξαιρετικά εκφραστικοί σε παλιότερες πολιτικές καταγγελίες (καταγγελίες οι οποίες, με τον έναν η άλλο τρόπο, υπηρετούσαν το αντιαμερικάνικο ή και αντιδυτικό αφήγημα της “Αριστεράς” – βάζω τον όρο σε εισαγωγικά διότι χωράει πολλή συζήτηση για το τι εννοεί ο καθένας όταν μιλάει για Αριστερά…). Οι συντακτες ετούτων των επικριτικών κειμένων (ανάμεσά τους και εγώ) έλεγαν σε όλους τους τόνους πως όταν μιλάς για ανθρώπινη ζωή, για δολοφονίες αθώων, για κονιορτοποίηση κάθε έννοιας σεβασμού της ύπαρξης, ελευθερίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων (διότι αυτό είναι, πρώτα από όλα, μια πολεμική εισβολή), δεν μπορείς να κρίνεις με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Ούτε, αντί να καταγγείλεις αμέσως το φριχτό γεγονός, να κοιτάς εάν η ταυτότητα του δολοφόνου σε βολεύει (για να πουλήσεις βιβλία, τραγούδια, παραστάσεις, ταινίες και ό,τι άλλο) ή σου είναι άβολη – και αντιστοίχως να μιλάς ή να σιωπάς.
Είναι περιττό να πω πως συμφωνώ πέρα για πέρα με αυτή την συλλογιστική. Πρέπει να μιλάμε καθαρά για όλα τα εγκλήματα που περνάνε από μπροστά μας. Ο ανθρωπισμός (η ιδεολογία στην οποία πιστεύω – και όχι στην απροσδιόριστη “Αριστερά” που συχνά έχει χωρέσει μέσα της φριχτές απανθρωπιές) δεν μπορεί να είναι α λα καρτ. Για την ακρίβεια: ένας ανθρωπισμός που ως ηθική οπτική και ηθική ερμηνεία του κόσμου δεν έχει συνολική και καθολική εφαρμογή προς όλους τους ανθρώπους δεν είναι ανθρωπισμός – είναι φληνάφημα.
Για αυτό τον λόγο έχω να πω πως με θλίψη βλέπω πως κανένας δεν μιλάει για ένα φριχτό έγκλημα που συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα και του οποίου φυσικός αυτουργός είναι το ίδιο το Ελληνικό Κράτος. Μιλάω φυσικά για τα Pushbacks – τις φονικές “επαναπροωθήσεις” που γίνονται στο Αιγαίο και καθημερινά οδηγούν δεκάδες ανθρώπους στον θάνατο. Μην μετράτε τα ξεβρασμένα πτώματα: για κάθε πτώμα που βρίσκεται ξεβρασμένο υπάρχουν άλλα 30 που τα παίρνει η θάλασσα. Iδίως τα πτώματα των παιδιών.
Οι δολοφονίες αυτές γίνονται για λόγους παραδειγματικούς: Όσο περισσότεροι μετανάστες πεθάνουν στο νερό, τόσο λιγότεροι θα επιχειρήσουν τα απονενοημένο ταξίδι. Ο θάνατος των ανθρώπων από πνιγμό γίνεται ένα φριχτό εργαστήριο πειθούς (Αντίστοιχα τέτοια εργαστήρια πολιτικής πειθούς στην Ιστορία: Οι καθολικές σφαγές των πόλεων που αντιστάθηκαν, οι εθνοκαθάρσεις, οι πυραμίδες με τα κομμένα κεφάλια, τα κομμένα χέρια των μαύρων Κογκολέζων στον καιρό του Λεοπόλδου, οι σταυρώσεις των εξεγερμένων δούλων κατά μήκος της Αππίας Οδού στα χρόνια του Ρωμαϊκού Imperium. Και πολλά ακόμη…)
Η Ελληνική Κυβέρνηση φυσικά σιωπά (διότι, εδώ και τρία χρόνια, αυτή έχει την ευθύνη να διαπράττει ετούτους τους κρατικούς φόνους), τα κόμματα της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης φυσικά σιωπούν (όποιος σηκώσει το ζήτημα των Pushbacks θα χάσει πολλές ψήφους). Ο τύπος, οι εφημερίδες, το ελληνόγλωσσο Internet μοιάζουν να έχουν βουβαθεί. Η ελληνική κοινή γνώμη που δείχνει τεράστια ευαισθησία για κάθε είδηση του αστυνομικού δελτίου, ιδίως αυτές που αφορούν μικρά παιδιά, αδιαφορεί πλήρως για να την εξακολουθητική όσο και καθημερινή θανάτωση παιδιών στο Αιγαίο. Οι συγγραφείς, οι σκηνοθετες, οι ηθοποιοί, οι καλλιτέχνες εν γένει μοιάζουν να πείθονται πως το Pushback είναι πράγματι “επαναπροώθηση” και όχι φόνος – άρα δεν αξίζει να ασχοληθούν με αυτά (θυμίζω τον όρο “παθητική εξόντωση” τον είχε εισηγηθεί ο Ράινχαρντ Χάιντριχ, ο “Δήμιος της Πράγας”, για να περιγράψει τις διαδικασίες θανάτωσης των Εβραίων στο Ολοκαύτωμα).
Μπορεί κάποιος να αντιτάξει πως το προσφυγικό ζήτημα είναι πολύπλευρο, σύνθετο και συχνά αδιέξοδο – κι επιπλέον η Ευρώπη είναι που έχει αναθέσει στην Ελλάδα τα Pushbacks (δηλαδή τον ρόλο του φονιά). Πράγματι, έτσι είναι – και συχνά ο ανθρωπισμός προσφέρει ηθικές αξίες αλλά δεν προσφέρει πρακτικές λύσεις. Μα υπάρχει κάποιος που πιστεύει πως με τους παραδειγματικούς φόνους των ανθρώπων στη θάλασσα θα λύσουμε το πρόβλημα της παγκόσμιας μετανάστευσης και της παγκόσμιας φτώχειας που γεννά την μετανάστευση; (Το μόνο που κάνουμε είναι να κερδίζουμε κούφιο πολιτικό χρόνο σκοτώνοντας ανθρώπους). Και εμείς μπορούμε να αποδεχτούμε αυτό το έγκλημα; Μπορούμε, στο όνομα μια απολύτως ανήθικης περιφρούρησης, να αποδεχτούμε τον φόνο ως ένα ακόμη εργαστήριο κοινωνικής πειθούς;
Στο παραπάνω ερώτημα, νομίζω πως οι επόμενες γενιές, όσες τέλος πάντων διατηρήσουν μια πίστη στον ανθρωπισμό και τις αξίες του, θα γυρέψουν από τις δικές γενιές μια απάντηση: Ποιοι μίλησαν για τα Pushbacks; Ποιοι διαμαρτυρήθηκαν; Ποιοι σιώπησαν συναινώντας; Και έτσι θα μετρήσουν την ηθική μας τάξη.
Και κάτι για αυτούς που ψέξαμε (και πολύ ορθά πράξαμε) την αριστερόστροφη μουγγαμάρα για τα εγκλήματα της Ρωσίας του Πούτιν. Ο ανθρωπισμός είναι ζόρικη υπόθεση – ή και ζόρικη ουτοπία, θα μπορούσε να πει κανείς. Όσοι τον χρησιμοποιήσαμε ως επιχείρημα για να καταγγείλουμε την εφιαλτική σιωπή για την δολοφονική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ας σκεφτούμε αν μπορούμε να σπάσουμε τώρα τον δικό μας εφιάλτη και να καταγγείλουμε, μαζί με τον δολοφόνο Πούτιν που σκοτώνει αμάχους Ουκρανούς, και τα δολοφονικά Pushbacks της Ελλάδας και της Ελληνικής Κυβέρνησης που σκοτώνουν αμάχους μετανάστες. Με άλλα λόγια, ας σκεφτούμε εάν ο ανθρωπισμός μας είναι μια ηθική στάση ζωής ή ένα α λα καρτ φληνάφημα”.
θτ, Μάιος 2022
