Η ανασκαφή στη θέση Ροδαφνίδια στο Λισβόρι της Λέσβου και η καθοριστική συμβολή της στην αρχαιολογία της Καταγωγής και Εξέλιξης του Ανθρώπου στην Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία.
Διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας στην Αγία Παρασκευή 25-29 Ιουνίου 2022.
Ευχαριστούμε για την ενημέρωση και την πρόσκληση την Νένα Γαλανίδου, την επιστημονική υπεύθυνη της ανασκαφής στη θέση Ροδαφνίδια στο Λισβόρι της Λέσβου, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας: Εποχή του Λίθου και Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Αρχαίος Μεσογειακός Κόσμος – Ιστορία και Αρχαιολογία.
Tο πρόγραμμα «Παλαιολιθική Λέσβος» ερευνά τις απαρχές της κατοίκησης στο Αιγαίο. Από το 2012 εκπονείται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε συνεργασία με άλλα πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Με επίκεντρο τη συστηματική ανασκαφή στα Ροδαφνίδια, μία υπαίθρια θέση στον Κόλπο της Καλλονής στρατηγικά τοποθετημένη δίπλα στις θερμές πηγές του Λισβορίου, εξετάζει τη δραστηριότητα των προϊστορικών ανθρώπων στη Λέσβο το τελευταίο μισό εκατομμύριο χρόνια.
Η ανασκαφή αποκαλύπτει, ανάμεσα σε άλλα ευρήματα, λιθοτεχνία της Αχελαίας τεχνικής παράδοσης. Παλαιολιθικοί πυρήνες, αποκρούσματα και εργαλεία ανάμεσά τους και μεγάλα κοπτικά εργαλεία. Παλαιολιθικά κατάλοιπα εντοπίζονται επίσης στην επιφάνεια του εδάφους στον άξονα Βασιλικών – Λισβορίου – Νιφίδας και στον άξονα Πολιχνίτου – Βατερών. Μαρτυρούν ότι οι ομάδες της Κατώτερης Παλαιολιθικής Εποχής ζούσαν σε μεγάλη ακτίνα γύρω από το Λισβόρι στη Λεκάνη της Καλλονής και τη νότια Λέσβο. Η Παλαιολιθική Λέσβος συμπληρώνει μια ψηφίδα στο ατελώς γνωστό ψηφιδωτό του πρώιμου προϊστορικού κόσμου, εκεί ακριβώς όπου η Ασία συναντά την Ευρώπη, το βορειοανατολικό Αιγαίο.
Το πρόγραμμα ερευνά τις διεργασίες που συνδέονται με:
Τον σχηματισμό της αρχαιολογικής θέσης στο Λισβόρι-Ροδαφνίδια, με έμφαση στη συμβολή των πολιτισμικών και των γεωλογικών παραγόντων.
Τον χρόνο των μεταναστευτικών επεισοδίων και τη διάρκεια της παρουσίας των ανθρωπιδών στη Λέσβο.
Την έκταση, τους οικότοπους και τον χαρακτήρα της Παλαιολιθικής κατοίκησης στη Λέσβο. Η διασπορά και η πυκνότητα της Αχελαίας λιθοτεχνίας παραμένουν ως σήμερα πρωτόγνωρες για τα δεδομένα τόσο της νοτιοανατολικής Ευρώπης όσο και της βορειοανατολικής Μεσογείου.
Τον ρόλο της Λέσβου και του Αιγαίου στις μετακινήσεις των ανθρωπιδών από την Αφρική προς την Ευρασία και αντιστρόφως κατά τη Μέση Πλειστόκαινο Εποχή.
Η Παλαιολιθική Λέσβος είναι μέρος της παγκόσμιας έρευνας για την Καταγωγή και Εξέλιξη του Ανθρώπου. Συγκεντρώνει πολύτιμες μαρτυρίες για την τεχνολογία, τον τρόπο ζωής και τα ενδιαιτήματα των παλαιότερων κατοίκων του Αιγαίου. Τροφοδοτεί τη συζήτηση για τον πρώιμο αποικισμό της Ευρώπης και τις μεταναστεύσεις στην Ευρασία με αρχαιολογικό υλικό, στρωματογραφημένο και χρονολογημένο με απόλυτες και σχετικές μεθόδους. Συμπληρώνει έναν κρίκο στην αλυσίδα της Παλαιολιθική Ελλάδας. Αναδεικνύει το σημερινό Αιγαίο ως έναν χώρο που συνέδεε τη νότια Βαλκανική Χερσόνησο με την Ανατολία. Σε περιόδους ταπείνωσης της θαλάσσιας στάθμης η Αιγαιακή Λεκάνη προσέφερε ποικιλία παράκτιων φυσικών πόρων διαβίωσης προσελκύοντας πληθυσμούς θηλαστικών και ανθρωπιδών. Ο ζωτικής σημασίας αυτός χώρος σήμερα βρίσκεται στον βυθό του Αιγαίου Πελάγους αλλά στην Πλειστόκαινο Εποχή λειτουργούσε ως μια χερσαία γέφυρα που ανοιγόκλεινε ακολουθώντας τους κύκλους της κλιματικής αλλαγής και τις ακόλουθες ευστατικές και τεκτονικές μεταβολές. Μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση η ερευνητική ομάδα επιχειρεί να αφηγηθεί και να ερμηνεύσει την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού στο προϊστορικό Αιγαίο συνεξετάζοντάς την με την ιστορία του παλαιοπεριβάλλοντος και του παλαιοκλίματος.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα από τα Ροδαφνίδια είναι λίθινα εργαλεία, αποκρούσματα και πυρήνες από διαφορετικές εκδοχές της Αχελαίας τεχνικής παράδοσης. Η εργαλειοτεχνία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έναν αξιοσημείωτο αριθμό Μεγάλων Κοπτικών Εργαλείων, χειροπελέκεις, τρίεδρα και κοπείς. Πέραν της λιθοτεχνίας, λιγοστά μικροπαλαιοντολογικά κατάλοιπα, ορατά μόνο με μικροσκοπική παρατήρηση, προέρχονται από την υγρή κοσκίνιση και την επίπλευση των ιζημάτων. Αποτελούνται από τα οστρακώδη Candona negleta και Iliocypris gibba, από θραύσματα δοντιών τρωκτικών (οικογένειες Cricetidae, Arvicolidae), από θραύσματα κελυφών γαστεροπόδων και από γυρογονίτες χαροφύτων. Η παρουσία των δύο οστρακωδών και οι γυρογονίτες χαροφύτων καταδεικνύουν την παρουσία περιβαλλόντων γλυκού νερού στα Ροδαφνίδια. Η παρουσία οργανικών καταλοίπων είναι μικρή, συνεπώς η χημική σύσταση των ιζημάτων και η αποθετική ιστορία της αρχαιολογικής θέσης δεν ευνοούν τη διατήρησή τους.
https://lesvos-olsa.blogspot.com/2021/03/10.html
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
Le Paleolithique Inferieur en Grece et l’apport des nouvelles donnees lecture issues de la grotte de Petralona – A. Darlas
The Aegean Palaeolithic research agenda – N. Galanidou
– Digging, mapping, profiling, trenching, and sampling: archaeological field strategies for investigating the Acheulean Rodafnidia, Lesbos – N. Galanidou, J. McNabb, P. Tsakanikou, E. Karkazi, N. Soulakellis, C. Vasilakos, E.E. Papadopoulou, G. Iliopoulos
– The Acheulean site of Rodafnidia: geology, stratigraphy and chronology – G. Iliopoulos, J. Alexopoulos, P. Papadopoulou, A. Zelilidis, S. Dilalos, N. Voulgaris, A. Biggin, L.J. Arnold, N. Taffin, N. Galanidou
– Lithic Raw Material Economy and Provenance at the Acheulean site of Rodafnidia, Lesbos – E. Karkazi, A. Magganas, N. Galanidou
– A 3D geometric morphometric shape analysis of the Acheulean Large Cutting – Tools from Lesbos – G. Herzlinger, N. Galanidou
The Acheulean site of Rodafnidia: detailed sedimentological analyses – N. Bourli, G. Iliopoulos, N. Galanidou, A. Zelilidis
Following the water: palaeocurrent directions of the Middle Pleistocene fluvial network of Rodafnidia – N. Bourli, G. Iliopoulos, P. Papadopoulou, N. Galanidou, A. Maravelis, A. Zelilidis
The palaeoenvironment of the Acheulean site of Rodafnidia: the microfossil record – P. Papadopoulou, K. Vassiliadou, M. Kolendrianou, G. Iliopoulos, N. Galanidou
RODAFNIDIA AND BEYOND – PALEOGEOGRAPHY
– The Kamara and Vathy Lagkadi Palaeolithic sites, Lisvori alluvial plain: geology, stratigraphy and finds – N. Galanidou, P. Tsakanikou, G. Iliopoulos, P. Papadopoulou, L.J. Arnold, A. Zelilidis
– Soil resources as indicators for affordances at the Acheulean site of Rodafnidia: a geoedaphic approach – S. Kübler, P. Tsakanikou, G. Iliopoulos, N. Galanidou
– Plio-Quaternary palaeogeographic evolution of central south Lesbos: implications for Palaeolithic Archaeology – S. Sotiropoulou, M. Kalaitzis, D. Sakellariou, E. Skourtsos, H. Kranis, T. Hasiotis, N. Galanidou
– The Villafranchian fauna of Vatera, Lesbos, Greece – Athanassiou, G.A. Lyras, A.A.E. van der Geer
– Reassessing the biogeographical role of the Aegean region during the Early and Middle Pleistocene: an affordance-based modelling approach – P. Tsakanikou
– Site visit to Rodafnidia and the excavation laboratory Afternoon Visit to the volcanic landscapes of the Kalloni Gulf and the Early Pleistocene palaeontological sites of Vatera
AFRICA
– Melka Kunture (Ethiopia) – an overview – M. Mussi, E. Méndez-Quintas, J. Panera, F. Altamura, G. Briatico, L. Di Bianco, R. Bonnefille, E. Brunelli, D. Geraads, G. Mutri, F. Piarulli, S. Rubio Jara, G. Ruta, S. Sánchez-Dehesa Galán, A. Serodio Domínguez, R. T. Melis
– The Casablanca sites complex and the North African Acheulean – J-P. Raynal, R. Gallotti, A. Mohib, L. Magoga, D. Lefèvre
– Emerging Patterns of the African Acheulean: East, South and North: a view from the Equator – J.A.J. Gowlett
ARABIA – LEVANT
– The Acheulean of Arabia – C. Shipton
– Out of Africa Waves – a Dead Sea Rift Valley Perspective – G. Sharon
– Technological variability in the late Lower Paleolithic Levant – R. Shimelmitz
– A late Acheulian tool-kit from the Levant: Functional evidence from the site of Revadim, Israel – R. Barkai, F. Venditti, F. Marinelli, A. Zupanchich, S. Nunziante-Cesaro, C. Lemorini
ANATOLIA
– Acheulean in Turkey – H. Taşkiran, B. Dinçer
– Looking for Acheulean Assemblages of the North Aegean Palaeolithic: new contributions, issues and remarks from the Çanakkale – Balıkesir coastline, Turkey – H. Bulut, G. Karahan
– Traces of the Acheulean culture in Denizli (South Aegean/Western Anatolia) – K. Özçelik, H. Bulut
– From Pleistocene Science to Pleistocene Heritage Special lecture N. Sanz Handaxe Aesthetics – Special lecture T. Wynn
WESTERN EUROPE
– New excavations at Notarchirico (Italy, 670-695 ka). New data and questions on the onset of the Acheulean in Western Europe – M-H. Moncel
– The Acheulean in the Context of the Lower Palaeolithic in the Iberian Peninsula – E. Méndez-Quintas, M. Santonja
– The contribution of Atapuerca (Burgos) and Barranc de la Boella (Tarragona) to the knowledge of the Iberian Acheulean – Ollé
– The very late Acheulean of Iberia: quarries and social production at the end of the Iberian Lower Palaeolithic – J. Baena, C. Torres, F. Tapias, M. Demuro, A., L. J. Arnold
– The Acheulean of Western Europe: new approaches to an old issue – P. García-Medrano
– The Acheulean biface tradition as a « total social fact »: recent insights from “chaîne opératoire” study on north western european sites, with special references to Boxgrove (West Sussex, UK) – M. Leroyer
INDIA
– Acheulean landscapes and evolutionary trajectories in India: learning from Attirampakkam and beyond – S. Pappu, K. Akhilesh
– The Acheulean of the Indian Subcontinent with a focus on its northern and central regions – P. Chauhan
– Experimental lithic knapping to investigate Acheulean Reduction Strategies, with specific reference to Attirampakkam, India – K. Akhilesh, S. Pappu
EASTERN ASIA
– A Late Pleistocene bifacial Large Cutting Tools assemblage from the Bubing Basin, South China – W. Wang, Y. Yao, W. Liao, C. J. Bae, K. Westaway
– Variation of bifaces and cultural diversity in Early Palaeolithic in East Asia – K. Bae
– Acheulian Problem and the Late Upper Pleistocene Handaxes in Korea, 40 Years After – S. Yi
– The Aegean Acheulean at the Eurasian crossroads: round table discussion – Coordinators: P. Chauhan, J.A.J. Gowlett, N. Galanidou, A. Ollé, H. Taşkiran
