“Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα” από τον Ε.Θ.Ο.Κ -3 και 4 Ιουλίου στην Καλλονή

Μέσα στη λαίλαπα των προεκλογικών υποσχέσεων, της λογικής που επιστρέφει σε μια «αυτοδύναμη» χώρα, όλοι εμείς, στο Θεατρικό Τμήμα του Εκπολιτιστικού Θεατρικού Ομίλου Καλλονής -τουλάχιστον θεατρικά-αποφασίσαμε: με ιδιαίτερη χαρά κι ευθύνη παρουσιάζουμε το έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα « Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», την Τετάρτη 3 και την Πέμπτη 4 Ιουλίου 2019 και ώρα 9 το βράδυ, στο Δημοτικό Θέατρο Καλλονής. Η μετάφραση του έργου είναι του μεγάλου μας Έλληνα ποιητή Νίκου Γκάτσου ενώ τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο υπεύθυνος του Θεατρικού Τμήματος του Ε.Θ.Ο.Κ., Χριστόδουλος Χατζηιωάννου.

Σημείωμα του σκηνοθέτη και δυο λόγια για το συγγραφέα:

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: «Εγώ ποτέ δεν θα γίνω πολιτικός. Είμαι επαναστάτης, γιατί δεν υπάρχει αληθινός ποιητής που να μην είναι επαναστάτης».

Ο Φεντερίκο ντελ Σαγράδο Κοραθόν ντε Χεσούς Γκαρθία Λόρκα, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου 1898 στο Φουέντε Βακέρος, ένα μικρό χωριό στον νομό Βέγα, στην περιφέρεια της Γρανάδας.

Το 1936 δολοφονείται από Ισπανούς φασίστες. Η δολοφονία του Λόρκα μας αποκαλύπτει αυτό που ήδη γνωρίζαμε …η ποίηση είναι μια επικίνδυνη ιδέα μια επιλογή ζωής και θανάτου. Μια επανάσταση που ξεκινά χωρίς όπλα, αλλά με χαρτί και μολύβι.

«Δε ζει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος. Αν ήμουν πεινασμένος και αβοήθητος στο δρόμο, δε θα ζητούσα ένα ψωμί, Θα ζητούσα μισό ψωμί και ένα βιβλίο»

Σ’ αυτό το ενδιάμεσο κομμάτι μεταξύ γέννησης και θανάτου, της ζωής, ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα εγκατέλειψε την Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γρανάδα για να ασχοληθεί με τη δική του επανάσταση, τη λογοτεχνία, την ποίηση και την ζωγραφική. Το 1919 εγκαταστάθηκε στη Φοιτητική Κατοικία του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης και γνώρισε τον Σαλβαδόρ Νταλί. Ακόμα, συνέθεσε τα πρώτα ποιήματά του με τίτλο: «Βιβλίο Ποιημάτων». Η τσιγγάνικη μουσική αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Λόρκα και συνέθεσε το «Ποίημα του Κάντε Χόντο» ένα λαικό τραγούδι της Ανδαλουσίας που τραγουδιέται από τσιγγάνους.
Για τον Σαλβαδόρ Νταλί συνέθεσε την περίφημη «Ωδή στον Σαλβαδόρ Νταλί» και εκείνος σκηνοθέτησε το θεατρικό έργο του Λόρκα «Μαριάννα Πινέδα». Το ταξίδι του στην Αμερική του χαρίζει έμπνευση και γράφει το ποίημα: «Ένας ποιητής στην Νέα Υόρκη». Επιστρέφοντας στην Ισπανία ολοκληρώνει τις περίφημες τραγωδίες του που αφορούν την κοινωνική καταπίεση: Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα, Ματωμένος Γάμος, Γέρμα, Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας.
Το καλοκαίρι του 1936, ο Λόρκα σχεδίασε να πάει στη Γρανάδα να δει τους γονείς του. Όταν κατάλαβε τον κίνδυνο, ήταν πια αργά. Οι φασίστες απήγαγαν τον «ενοχλητικό» Λόρκα και τον δολοφόνησαν, πυροβολώντας τον πισώπλατα, στις 19 Αυγούστου, κοντά σε μια πηγή που οι Ισπανοί την ονόμαζαν Φουέντε Γκράντε, (Μεγάλη Πηγή) και οι Άραβες Αϊναδαμάρ (Πηγή των Δακρύων)
Ο Λόρκα μπορεί να εξοντώθηκε ως ποιητής. Εξοντώθηκε από τον φασισμό κι από όπλα που επιδιώκουν την ριζική αποκαθήλωση του ανθρώπου. Δεν μπορούν, όμως, να εξοντώσουν το πνεύμα, την ιδέα. Τα όπλα πήραν μια επαναστατική ποιητική ύπαρξη, το μολύβι και το χαρτί απορρόφησαν τις σφαίρες. Το καθεστώς του Φράνκο απαγόρευσε με νομικά μέσα τα έργα του Λόρκα, και μόνο το 1953 τα μέτρα αυτά ανακλήθηκαν, οπότε και κυκλοφόρησε μια συλλογή με Τα Ολοκληρωμένα Έργα του. Στη συνέχεια, «Ο Ματωμένος Γάμος», η «Γέρμα» και «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα » παίχθηκαν επιτυχημένα στις κεντρικές σκηνές της Ισπανίας. Μετά το θάνατο του Φράνκο το 1975, η ζωή και ο θάνατος του Λόρκα μπορούσαν να συζητηθούν ανοιχτά στην Ισπανία. Το 1986, η Αγγλική μετάφραση του Λέοναρντ Κοέν για το ποίημα ‘Pequeno vals vienes’, έφτασε το νούμερο 1 στα ισπανικά τσαρτς, ως ‘Take This Waltz’, σε μουσική του Κοέν. Ο ίδιος έχει πει για τον Λόρκα πως υπήρξε το είδωλό του στα νιάτα του και ονόμασε την κόρη του Λόρκα Κοέν γι’ αυτό το λόγο. Ο Ισπανός ποιητής, Antonio Machado, έγραψε το ποίημα ‘El crimen fue en Granada’ , ως αναφορά στο θάνατο του Λόρκα. Σήμερα, ο Γκαρθία Λόρκα τιμάται μ’ ένα άγαλμα που είναι τοποθετημένο στην πλατεία Σάντα Άννα της Μαδρίτης.
Η ποίηση και το θέατρο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα ανοίγουν μια μυστική θέα, όπου φανερώνεται η λειτουργία του έρωτα και του θανάτου. Η λαϊκή ψυχή στάθηκε η πυξίδα της ποιητικής του. Γιατί τα όρια της φαντασίας του λαού είναι ανεξερεύνητα και μέσα σ’ αυτά ο ποιητής δημιουργεί γλώσσα όχι με νέες λέξεις, αλλά με τρόπους της σκέψης και με εικόνες.

Σ’ αυτό το μυστηριακό ταξίδι της ζωής, του έρωτα και του θανάτου, συνταξιδιώτες του Λόρκα, γι’ αυτό το καλοκαίρι και τους επόμενους μήνες, μαζί με όλες τις φίλες και τους φίλους θεατές που θα ξεκλειδώσουν τις αμπαρωμένες πόρτες του σπιτιού της Μπερνάρντα Άλμπα… Γιατί, όπως ο ίδιος ο Λόρκα πίστευε, μόνο το μυστήριο μας κρατάει ζωντανούς…

Χριστόδουλος Χατζηιωάννου

Μετάφραση: Νίκος Γκάτσος

Σκηνοθεσία, μουσικές επιλογές: Χατζηιωάννου Χριστόδουλος

Φωτογραφίες πρόβας: Λεγάκης Νικηφόρος

Κατασκευή σκηνικών στοιχείων : Μαμουρίδης Παναγιώτης

Κοστούμια: τα μέλη της ομάδας επιμελήθηκαν προσωπικά τα κοστούμια του ρόλου τους, με τη βοήθεια καλών φίλων

ΠΑΙΖΟΥΝ

(με σειρά εμφάνισης):

Δούλα: Κλεάνθη Παντελίδου-Διαλεκτού

Πόνθια: Τριάδα Προκοπίου

Ζητιάνος: Δημήτρης Καμίτσος

Μπερνάρντα: Μαρία Ανδρουλάκη