Δεν πάνε πολλές μέρες που ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διέταξε την απαγόρευση του twitter στην Τουρκία, ενώ λίγες μέρες μετά το twitter ακολούθησε και το youtube. Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη όσον αφορά το τι πραγματικά έγινε αλλά και το τι αντίκτυπο έχει στην δημοκρατία και το ίδιο το Ιnternet;
Δε πάει πολύς καιρός που ο Ερντογάν δήλωνε ότι “Τα Social Media είναι η μεγαλύτερη απειλή της κοινωνίας μας.” και “Δε μπορώ να καταλάβω πως κάποιοι υπερασπίζονται το Youtube, το Facebook και το Twitter, όταν αυτά προωθούν τόσα ψέματα.” Τα συγκεκριμένα αποφθέγματα δεν είναι τωρινά, αλλά από την περασμένη περυσινή κρίση στη Τουρκία. Να θυμίσουμε λίγους μήνες πριν, στην Τουρκία υπήρξαν δεκάδες νεκροί και χιλιάδες τραυματίες σε διαδηλώσεις για το πάρκο Gezi, ενώ τα μέσα ενημέρωσης αρνούνταν πεισματικά να αναφέρουν κάτι για την κρίση αυτή, με τους περισσότερους Τούρκους να ενημερώνονται από τα social media ή να έχουν μαύρα μεσάνυχτα για το τι γίνεται στους δρόμους.
Η κόντρα του Ερντογάν λοιπόν με τα social media δεν είναι τωρινή. Βέβαια τώρα ο λόγος είναι οι αποκαλύψεις που γίνονταν μέσα από τα social media για το πρόσωπο του και τις οικονομικές απάτες, ενώ μέχρι πριν λίγο καιρό είχαμε διαμαρτυρίες απλά για ένα νέο μέσο πληροφόρησης που σε αντίθεση με την τηλεόραση και τις εφημερίδες, ένας αυταρχικός πολιτικός δε μπορεί να ελέγξει.
Ας δούμε πρώτα εν συντομία το τεχνικό του θέματος. Το να μπλοκάρεις το Τwitter, το ΥouΤube ή οποιοδήποτε άλλο site από το Ιnternet μιας χώρας, λίγο πολύ σημαίνει ότι οι DNS servers των παρόχων internet της χώρας, δεν δείχνουν πλέον το συγκεκριμένο site και αποκλείουν την πρόσβαση σε αυτό. Οι DNS servers είναι υπολογιστές που κρατάνε μία μετάφραση URLs σε διευθύνσεις internet δηλαδή IPs. Προφανώς αυτή η μετάφραση μπορεί να γίνει και από άλλους υπολογιστές, έτσι όταν ο Τούρκος χρήστης χρησιμοποιεί έναν διαφορετικό DNS από τον προεπιλεγμένο μπορεί να παρακάμψει την δρομολόγηση που του υποδεικνύει ο πάροχός του. Αρκετά δημοφιλές είναι για παράδειγμα η χρήση του DNS server της Google. Η εταιρία όμως με ανακοίνωσή της στις 29 Μαρτίου έκανε γνωστό ότι η Τουρκικές εταιρίες παροχής Ιnternet έχουν στήσει servers που μπλοκάρουν την πρόσβαση στον DNS της Google.
Για να δούμε τι σημαίνει αυτό σε απλά Ελληνικά: Ο DNS server της εταιρίας μου, έστω OTE, είναι κάτι σαν ο τηλεφωνικός μου κατάλογος. Η απαγόρευση ενός site όπως έγινε αρχικά στην Τουρκία ήταν κάτι σαν την διαγραφή ενός τηλεφώνου. Το τελευταίο που έγινε ήταν σαν ο OTE να με εμποδίζει να δω τον τηλεφωνικό κατάλογο που μπορεί να παρέχει δωρεάν μία άλλη εταιρία με τέτοιο μάλιστα τρόπο που μπορεί να ανιχνεύσει ότι εγώ προσπάθησα να δω το τηλεφωνικό κατάλογο της Google, με ανοιχτό το ενδεχόμενο της καταγραφής του ποιος από την χώρα προσπαθεί να χρησιμοποιήσει έναν εναλλακτικό κατάλογο.
Λύσεις βέβαια για παράκαμψη των εμποδίων με τους DNS υπάρχει, έτσι ακόμη και μετά από αυτά κάποιος λίγο πιο έμπειρος χρήστης μπορεί να μπει στα social media που έκοψε ο Ερντογάν. Εξάλλου ο Τούρκος πρόεδρος Γκιούλ, έγραψε ένα tweet λίγο μετά από την απαγόρευση. Όμως ας δούμε και την ουσία του θέματος. Το internet είναι ένα εργαλείο που πλέον θεωρείτε πιο βασικό και από το τηλέφωνο. Η δυναμική του μπορεί κάποιος να την καταλάβει όταν δει σε πόσα άτομα ανά τον κόσμο και σε πόσο λίγο χρόνο μπορεί να διαδοθεί μία πληροφορία. Στο μόνο πράγμα που έχει δίκιο ο Τούρκος πρωθυπουργός είναι στο ότι τα social media είναι γεμάτα ψέματα. Tα social networks όπως και τα blogs παλαιότερα χρησιμοποιούνται από πολλούς εκκολαπτόμενους “δημοσιογράφους” για διάδοση ψευδών ειδήσεων και εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων. Ωστόσο είναι εντελώς διαφορετικό να λέει κάποιος μη πιστεύεται ότι διαβάζεται στα social media και εντελώς διαφορετικό να τα απαγορεύεις γι’ αυτό τον λόγο. Σε τελική ανάλυση τα social media έχουν περιορισμένη ευθύνη για το τι γράφεται σε αυτά, όπως ακριβώς οι τηλεφωνικές εταιρίες δεν φέρουν καμία ευθύνη για τις συνδιαλέξεις των πελατών τους.
Κλείνοντας να τονίσουμε ότι παρά τα ψέματα και την παραπληροφόρηση που υπάρχει μέσω των social media, η επιβολή σιωπής σε αυτά είναι πολύ χειρότερη από την λογοκρισία στον τύπο καθώς τα social media δεν εξυπηρετούν αποκλειστικά την ανάγκη για πληροφόρηση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις όταν το κάνουν σε καθεστώτα σαν του Ερντογάν ή ακόμη χειρότερων δικτατοριών (με φρέσκο παράδειγμα την Αίγυπτο), τα social media τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα από τον λογοκριμένο και καταπιεσμένο τύπο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΤΛΑΚΑΣ
