«Στο νησί με τους κόλπους των ελαιώνων», τη Λέσβο, θα διεξαχθεί η 5η διοργάνωση του Διεθνούς Διαγωνισμού Ελαιολάδου Athena, στις 2-4 Απριλίου 2020.
Η 5η διοργάνωσή αποφασίστηκε να διεξαχθεί στη Λέσβο, ένα από τα μεγαλύτερα νησιά του Αιγαίου και πιο σημαντική ελαιοκομική περιοχή της Ελλάδας, μετά την Κρήτη και την Πελοπόννησο, ακριβώς επειδή έχει να αναδείξει έναν πολύ σημαντικό ελαιώνα και μια ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας παραγωγή εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου, το οποίο εκφράζει την αυθεντικότητα των γηγενών ποικιλιών ελαίας του νησιού και την αξία της γης του.
Λίγα λόγια για το διαγωνισμό
Ο «Athena International Olive Oil Competition» (ATHIOOC) είναι ένας διεθνής διαγωνισμός ελαιολάδου που οργανώνεται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, από το 2016. Ο διαγωνισμός είναι διεθνής ως προς τους κριτές και ως προς την προέλευση των δειγμάτων που συμμετέχουν σε αυτόν. Οι ξένοι κριτές αποτελούν την πλειονότητα των μελών της κριτικής επιτροπής, τα ξένα δείγματα ξεπερνούν το 40% του συνολικού αριθμού των δειγμάτων. Ο διαγωνισμός ονομάζεται «Athena», φέρει δηλαδή το όνομα της μυθικής θεάς Αθηνάς, που δώρισε στην Αθήνα την ελιά και το όνομά της.
Η μεγάλη και σπουδαία αυτή διοργάνωση έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη εκατοντάδων ελαιοπαραγωγών από όλες τις ελαιοπαραγωγικές χώρες του κόσμου και το σεβασμό σημαντικών κριτών παγκοσμίου βεληνεκούς.
Η Ελλάδα, αποτελεί σήμερα μια από τις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγικές δυνάμεις στον κόσμο. Ο ετήσιος διεθνής διαγωνισμός ελαιολάδου Athena, αναδεικνύει τη συμβολική σημασία της συμμετοχής και την αξία της νίκης εδώ στην Ελλάδα, τη χώρα που όχι μόνο είναι η γενέτειρα της ελιάς, αλλά είναι και η πατρίδα της ευγενούς άμιλλας και του ολυμπιακού ιδεώδους.
Ως η τρίτη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο και πρώτη στην παραγωγή εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου, η Ελλάδα είναι μακράν πρώτη στην κατά κεφαλήν κατανάλωση, ακολουθούμενη από την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Ο ATHIOOC είναι ο πλέον δυναμικά ανερχόμενος διεθνής διαγωνισμός ελαιολάδου και ο μοναδικός διεθνής διαγωνισμός που διοργανώνεται στην Ελλάδα.
Σημαντικές ημερομηνίες διεξαγωγής
Όσον αφορά στις ημερομηνίες του διαγωνισμού, στις 31/01/2020 λήγει η ημερομηνία εγγραφής με προνομιακό κόστος συμμετοχής (early bird), ενώ η τελική ημερομηνία εγγραφής στο διαγωνισμό είναι η 16η Μαρτίου του 2020. Στις 20/03/20 είναι η καταληκτική ημερομηνία παραλαβής δειγμάτων από τη Vinetum (διοργανώτρια εταιρεία) και στις 10/04/2020 η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Το διαγωνιστικό μέρος θα διεξαχθεί στη Λέσβο, ωστόσο η τελετή απονομής για τα βραβευμένα ελαιόλαδα θα γίνει στις 16/05/2020, στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετάνια», στην Αθήνα.
Στον ακόλουθο σύνδεσμο μπορείτε να υποβάλετε έντυπα ή ηλεκτρονικά την αίτηση συμμετοχής σας : https://www.athenaoliveoil.gr/el/competition/participation-application
Κριτική επιτροπή και αξιολόγηση των δειγμάτων
Η κριτική επιτροπή απαρτίζεται από δοκιμαστές με πολύχρονη πείρα στην οργανοληπτική δοκιμή του ελαιολάδου, διαπιστευμένους από το ΙΟC (Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας) ή από άλλους διεθνείς ή εθνικούς φορείς. Οι φορείς αυτοί είναι με τη σειρά τους διαπιστευμένοι είτε από το IOC, είτε από άλλους αναγνωρισμένους φορείς εκπαίδευσης σύμφωνα με τα πρότυπα του IOC. Ο συνολικός αριθμός των δοκιμαστών εξαρτάται από το σύνολο των δειγμάτων που λαμβάνουν μέρος στο διαγωνισμό.
Σε κάθε περίπτωση, τα 2/3 των δοκιμαστών προέρχονται από ξένες χώρες. Οι δοκιμαστές χωρίζονται σε επιτροπές των 5 έως 7 ατόμων. Σε κάθε επιτροπή ορίζεται ένας πρόεδρος (president) ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη σωστή διαδικασία της οργανοληπτικής αξιολόγησης και της τήρησης του κανονισμού.
Η διαδικασία αξιολόγησης πραγματοποιείται τις πρωινές ώρες, τα δείγματα ανά επιτροπή δεν ξεπερνούν τα 35 ημερησίως και δοκιμάζονται στο ειδικού σχήματος μπλε ποτήρι που έχει ορισθεί ως το επίσημο σκεύος οργανοληπτικής δοκιμής ελαιολάδου από το ΙΟC. Panel leader όλων των επιτροπών είναι ο Jose Maria Penco από την Ισπανία.
Η αξιολόγηση των δειγμάτων γίνεται με το σύστημα της τυφλής γευστικής δοκιμής, με κάθε ελαιόλαδο να φέρει διαφορετικό κωδικό. Η κατηγοριοποίηση των δειγμάτων -η σειρά δηλαδή με την οποία θα δοκιμαστούν-γίνεται με τρόπο που να εξασφαλίζει την ισότιμη αξιολόγησή τους από τους κριτές. Η κριτική επιτροπή προσδιορίζει με σαφήνεια τις οργανοληπτικές ιδιότητες των ελαιολάδων, καθώς και τις τυχόν αρνητικές ιδιότητές τους στο φύλλο αξιολόγησης
Γιατί στη Λέσβο;
Η Λέσβος έχει σπουδαία ιστορία στην ελαιοκαλλιέργεια. καλύπτοντας το 20% της συνολικής παραγωγής της χώρας. Το ελαιόλαδό της, από τις σχετικά άγνωστες στην
υπόλοιπη Ελλάδα ντόπιες ποικιλίες Κολοβή και Αδραμυτινή, διαθέτει ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
Είναι ένας τόπος αυθεντικός και ανόθευτος, ιδανικός για να φιλοξενήσει τη διεθνή κριτική επιτροπή του διαγωνισμού Athena.
Οι φυσικές ομορφιές της Λέσβου είναι περίφημες : Οι κόλποι Γέρας και Καλλονής, οι υγροβιότοποί της και το απολιθωμένο δάσος έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και το νησί ανήκει στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεοπάρκων της UNESCO.
Κύτταρο πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η Λέσβος δικαιολογημένα επαίρεται για τα 14 μουσεία της, τρία εκ των οποίων είναι αφιερωμένα στην ελιά και το λάδι, ενώ τα πολυάριθμα και πανέμορφα αρχοντικά του νησιού μαρτυρούν την πλούσια κοινωνική ζωή της. Τόπος αγροτικής παραγωγής, είναι επίσης γνωστή για τα τυριά της, τα βότανά της, το ούζο και τη σαρδέλα της από την Καλλονή.
Ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, αποκάλεσε τη Λέσβο «πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους», λόγω του σχήματος του νησιού αλλά και λόγω της ομορφιάς του. Με πρωτεύουσα τη Μυτιλήνη, το 3ο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Αιγαίου πελάγους, στο Αδραμυτινό άνοιγμα του κόλπου απέναντι από την Τουρκία είναι ένας μικρός παράδεισος.
Το γεμάτο ζωή οικοσύστημα της Λέσβου, το κλίμα της και η ιδιαίτερη γεωμορφολογία της, συνεισφέρουν σημαντικά στη δημιουργία ενός μοναδικού και ιδιαίτερου στη γεύση εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου.
Διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως για παράδειγμα, ένα ελαιοτριβείο που χρονολογείται στο 2800 π.Χ., η παρουσία της ελιάς στο νησί τοποθετείται στην εποχή του χαλκού.
Μαζί με το παράγωγο του, το σαπούνι, το ελαιόλαδο έπαιζε ανέκαθεν σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Λέσβου.
Κατ’ ουσίαν, η Λέσβος είναι ένα μεγάλο ελαιοδάσος, που το σχηματίζουν 9 εκατομμύρια ελαιόδεντρα διαμορφωμένα σε αναρίθμητους ελαιώνες, σε αναβαθμίδες, σέτια τα ονομάζουν οι ντόπιοι
Ξεκινούν από τη θάλασσα και τελειώνουν εκεί που αρχίζει να ευδοκιμεί το πεύκο, δηλαδή περίπου στα 600 μέτρα υψόμετρο. Σήμερα, η ετήσια παραγωγή τού νησιού είναι γύρω στους 15-20.000 τόνους ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο της Λέσβου φέρει τη νομοθετική ένδειξη ΠΓΕ Λέσβος.
Ιδιαίτερη είναι η συνεισφορά στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του λεσβιακού ελαιολάδου, του ηφαιστιογενούς πετρώματος του νησιού, το οποίο σε συνδυασμό με το εξαιρετικό μικροκλίμα, τη μεγάλη ηλιοφάνεια και τις θαλάσσιες αύρες εξασφαλίζουν άριστες συνθήκες για την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιολάδου.
Ο ελαιώνας της Λέσβου είναι μεικτός. Τον συναπαρτίζουν δηλαδή δύο βασικές, μεσόκαρπες, ποικιλίες: η Κολοβή και η Αδραμυτινή. Η Κολοβή είναι γνωστή και ως Μυτιλινιά ή Βαλανολιά (λόγω του σχήματος του καρπού που μοιάζει με βελανίδι). Η δε Αδραμυτινή ή Αιβαλιώτικη προέρχεται από τα παράλια της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα από την περιοχή του Αϊβαλί.
Η Κολοβή αντιστοιχεί στο το 80% της ελαιοκαλλιέργειας και συναντάται κυρίως στο νότιο και νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού ως μονοκαλλιέργεια· η Αδραμυτινή (περίπου το 15%) εντοπίζεται κυρίως στη περιοχή της Μυτιλήνης και στο βόρειο και βορειανατολικό τμήμα του νησιού, ατενίζοντας τον Αδραμυτινό κόλπο.
Διάσπαρτα στο νησί, σε μικρά ποσοστά καλλιεργούνται και οι ποικιλίες Θρούμπα ή Θασίτικη και Αγριελιά
Το μοναδικό «χρυσό» λάδι
Το ελαιόλαδο της Λέσβου στηρίζεται στη γηγενή ποικιλία ελιάς Κολοβή, η οποία δεν καλλιεργείται πουθενά αλλού στην Ελλάδα.
Το ελαιόλαδο από Κολοβή ξεχωρίζει αρχικά από το ζωηρό χρυσαφί χρώμα του και τη λεπτόρρευστη υφή του, που διαφέρει από τα συνήθη παχύρευστα, πράσινα ελαιόλαδα. Οι ιδιότητες αυτές οφείλονται στη μικρή περιεκτικότητα της ποικιλίας σε χλωροφύλλη και στα υψηλά επίπεδα των καροτενοειδών, ενώ η λεπτόρρευστη υφή προέρχεται από τον αυξημένο βαθμό ακορεστότητας των λιπαρών οξέων, τα οποία συμβάλλουν επίσης στο να διατηρούνται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Γευστικά, το ελαιόλαδο της Λέσβου ξεχωρίζει για το έντονο φρουτώδες του σε μύτη και στόμα, που έρχεται σε απόλυτη γευστική ισορροπία με την διακριτική παρουσία του πικρού και την τονισμένη γεύση του πικάντικου. Αυτό, όμως, που το κάνει ιδιαίτερο και μοναδικό είναι η συνολική πολυπλοκότητα των αρωμάτων του, με πρωτεύον χαρακτηριστικό τα αρώματα πράσινης ντομάτας και φύλλων ντοματιάς, αγκινάρας και ευκαλύπτου, πλαισιωμένα από φρέσκα αρωματικά βότανα, ανοιξιάτικο χορτάρι και πράσινους καρπούς. Στην επίγευση, η οποία είναι μεγάλης διάρκειας, υπερισχύει η αίσθηση της ντομάτας.
Η ποικιλία Αδραμυτινή, με τη σειρά της, εμπλουτίζει συνολικά το ελαιόλαδο της Λέσβου προσδίδοντας στα χαρμάνια επιπλέον ανθικές και νότες εξωτικών φρούτων, πιο έντονα διακριτές στη γεύση, χαρίζοντας κομψότητα και χάρη
