Με αφορμή τη διαμόρφωση ενός επικλινούς, υποβαθμισμένου βοσκότοπου, για τη μετατροπή του σε βιολογικό αμπελώνα με γηγενείς ποικιλίες, η ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. «ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ» διοργανώνει τριήμερο βιωματικό εργαστήριο ξερολιθιάς, 19-21 Νοεμβρίου 2021, στην Ανεμώτια Λέσβου.
Μέχρι και πριν 50 χρόνια περίπου, οι αναβαθμίδες αποτελούσαν το ιδιαίτερο στοιχείο που υποστήριζε τη λειτουργικότητα του νησιωτικού περιβάλλοντος και την πρωτογενή παραγωγή, ενισχύοντας το υδατικό δυναμικό, μειώνοντας τη διάβρωση του εδάφους και ευνοώντας την τοπική βιοποικιλότητα. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη τεχνική διαμόρφωσης των επικλινών εδαφών, που καθόρισε το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον των νησιών (λιθοδομές, βιοποικιλότητα, καλλιεργητικές μέθοδοι, διατροφικές επιλογές, εργασιακή εξειδίκευση, έθιμα κλπ).
Η τέχνη της ξερολιθιάς, η κατασκευή δηλαδή με λίθους χωρίς κανένα συνδετικό υλικό (εν ξηρώ) των αναβαθμών, έχει εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το 2015, ενώ το 2018 εγγράφηκε και στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας (UNESCO, 2003). Η εγγραφή αυτή αναγνωρίζει και επιβεβαιώνει την τεράστια οικολογική, πολιτισμική, γεωλογική και οικονομική αξία της ξερολιθιάς στον ελλαδικό χώρο και όχι μόνο.
Σκοπός του εργαστηρίου είναι η ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων και του λεσβιακού κοινού ως προς τη σημασία της διατήρησης της τέχνης της ξερολιθιάς και των μαστόρων της και η διδασκαλία της – μεταφορά τεχνογνωσίας σε νεότερους επαγγελματίες και ερασιτέχνες ενδιαφερόμενους. Το εργαστήριο θα περιλαμβάνει θεωρητικές εισηγήσεις και πρακτική άσκηση στην κατασκευή νέας και επισκευή υφιστάμενης αναβαθμίδας με τη μέθοδο της ξερολιθιάς, στο πεδίο, και διαδραστικές διαλέξεις αναφορικά με την ιστορική, την οικολογική, την οικονομική και πολιτιστική αξία της ξερολιθιάς.
Το εργαστήριο πραγματοποιείται στο πλαίσιο του έργου «Αποκατάσταση υποβαθμισμένου εδάφους μέσω μετασχηματισμού του σε βιολογικό αμπελώνα για τη διάσωση γηγενών ποικιλιών», το οποίο χρηματοδοτείται από το «Πράσινο Ταμείο», στο πρόγραμμα «Φυσικό περιβάλλον & καινοτόμες δράσεις 2021» και το μέτρο «Καινοτόμες δράσεις με τους πολίτες». Υπεύθυνος υλοποίησης του έργου είναι η Κοιν.Σ.Επ. «Ηφαίστειο Ανεμώτιας», σε συνεργασία με τον Περιβαλλοντικό & Πολιτιστικό Σύλλογο Σκαλοχωρίου ΔΡΥΣ και τον Σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας Λέσβου «ο Κάμπος» και με τη συμβολή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής (μέχρι τις 16/11/2021) μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. https://ifestio-anemotias.com.
Το πρόγραμμα
Βιωματικό Εργαστήριο Ξερολιθιάς από την Κοιν.Σ.Επ. “Ηφαίστειο Ανεμώτιας”
Τελικό πρόγραμμα εργασιών και ομιλητών του βιωματικού εργαστηρίου ξερολιθιάς, Ανεμώτια 19-21.11.2021
Παρασκευή, 19/11/2021
16.00 -16.30: Άφιξη συμμετεχόντων και διοργανωτών στην Ανεμώτια, Συγκέντρωση στο Δημοτικό Σχολείο, εγγραφή, ενημέρωση και έλεγχος για Covid-19, Βιωματική γνωριμία.
16.30-17.30: Ιστορικός περίπατος γνωριμίας με το χωριό της Ανεμώτιας.
17.30-19.00: Συγκέντρωση στο Αποστακτήριο της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. «ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ» και πρώτη γνωριμία α) με την ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. και τον σκοπό της, β) το «έργο της αποκατάστασης υποβαθμισμένου εδάφους μέσω του μετασχηματισμού του σε βιολογικό αμπελώνα για τη διάσωση γηγενών ποικιλιών» στο πλαίσιο του οποίου οργανώνεται και το εργαστήριο, γ) με τους τεχνίτες και τους λοιπούς συνεργάτες του εργαστηρίου και δ) με την Τέχνη της ξερολιθιάς.
19.00: Γνωριμία με τα προϊόντα της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. (κρασί, αποστάγματα) συνοδεία μεζέδων.
Σάββατο, 20/11/2021
10.00-13.00: Πρακτική άσκηση στο πεδίο – Επιδιόρθωση ξερολιθιάς σε υφιστάμενο αναβαθμό.
13.00-14.00: Διάλειμμα (μετακίνηση στο Δημοτικό Σχολείο Ανεμώτιας – ελαφρύ γεύμα και καφές.
14.00-17.00: Διαλέξεις – Συζήτηση.
Γεράσιμος Παυλογεωργάτος, Εργαστήριο Διαχείρισης της Πολιτισμικής Κληρονομιάς (Cultural Heritage Management Laboratory – CHMLab) του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Παν. Αιγαίου: «Πρόταση ταξινόμησης των ξερολιθικών κατασκευών».
Χρήστος Χατζηλίας, φιλόλογος, συγγραφέας: «Οι πετράδες της παλιάς γενιάς, το φαινόμενο Σόλων Λέκκας και οι συν αυτώ…»
Marjio Hysa, τεχνίτης ξερολιθιάς: Τα δύσκολα και τα εύκολα του έργου της ξερολιθιάς.
Κυριακή, 21/11/2021
10.00-13.00: Πρακτική άσκηση στο πεδίο – Κατασκευή νέας ξερολιθιάς για τη δημιουργία αναβαθμών.
13.00-14.00: Διάλειμμα, μετακίνηση στο Δημοτικό Σχολείο Ανεμώτιας – καφές.
14.00-16.00: Διαλέξεις – Συζήτηση
Θεοδώρα Πετανίδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου: «Από τις αιμασιές και τα σέτια στο έργο LIFE TERRACESCAPE».
Ιωάννα Βαλλίνα, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, MSc Ιστορικής και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας: Η ομορφιά της ξερολιθιάς: παρελθόν, παρόν και μέλλον.
16.00-16.30: Αποτίμηση του εργαστηρίου – Προτάσεις – Απονομή βεβαιώσεων παρακολούθησης
16.30: Γεύμα στην Ανεμώτια
Το εργαστήριο πραγματοποιείται στο πλαίσιο του έργου «Αποκατάσταση υποβαθμισμένου εδάφους μέσω μετασχηματισμού του σε βιολογικό αμπελώνα για τη διάσωση γηγενών ποικιλιών», το οποίο χρηματοδοτείται από το «Πράσινο Ταμείο», στο πρόγραμμα «Φυσικό περιβάλλον & καινοτόμες δράσεις 2021» και το μέτρο «Καινοτόμες δράσεις με τους πολίτες». Υπεύθυνος υλοποίησης του έργου είναι η Κοιν.Σ.Επ. «Ηφαίστειο Ανεμώτιας», σε συνεργασία με τον Περιβαλλοντικό & Πολιτιστικό Σύλλογο Σκαλοχωρίου ΔΡΥΣ και τον Σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας Λέσβου «ο Κάμπος» και με τη συμβολή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
